YAŞAM 16 Kasım 2017
24,7b OKUNMA     825 PAYLAŞIM

Sosyolojik ve Bilimsel Bulgularla: Küfür Neden Acizlik Değil de İnsan Doğasının Bir Parçası?

Küfür dediğimiz şey acizlik sayılamaz belki ama cinsiyetçi söylemlerden arınması gereken bir şey aynı zamanda.
Rick and Morty / Adult Swim

küfür gibi tinerciden prensese, zamparadan tellağa, sabır taşı muskasını düşüren herkesin ağzından kaçabilecek kadar evrensel bir nörobiyolojik fenomeni, "acizlik" diye hafife almaktan çekinirdim ben açıkçası, gün gelir her insanın yolu düşebilir (küfrün bir çamur deryası olması başka bahis.) bilinç üzerine mürekkep yalayanların az çok tanıdığı davranışsal nörolog norman geschwind'in amerikan kökenli bir hasta üzerine çalışması vardır örneğin. kanser sebebiyle bir hastanın beynindeki sol kürenin tamamını cerrahi müdahaleyle almak zorunda kalırlar. beyni beypazarı kavununa çevrilen zavallı hastayla mülakat yapmak için fırsattan istifade norman geschwind gelir ve görüşmeye çalışır. ama hasta ne resimlere anlamlı gözlerle bakabilir, ne cümle kurabilir, ne de cümleleri anlayabilir hale gelmiştir.

lakin diyalog bile kuramazken, iş küfretmeye gelince hastanın dili paşa düdüğüne döner; geschwind'in beş dakikalık mülakatında rahatlıkla yedi kez "goddammit" (allah kahretsin), birer kez de "god" ve "shit" der hasta. beyninin sol tarafı komple barbekü yapıldıktan, nikah masasında belediye memuruna evet/hayır bile diyemeyecek hale getirildikten sonra dahi allah'a bela siparişi verebilir, komşunun ağzına edebilir haldedir halen hastamız (cinsel, bedensel veya dinsel tabuların tabletler halinde yutulmak için beynin sağ tarafında sandıkta saklandıkları da söylenebilir buradan yola çıkarak.)


sorun küfürden tamamen kurtulmakta değil, paradoks görünse de bir şekilde doğaya özdeş, çevreye zararsız, cinsiyetçi ve ırkçı olmayan bir küfür buluşu yapmakta. bu kuduzluk tamamen zaptedilemiyor çünkü, insan küfür olmadan yapamıyor. sadece ingilizcede 1000 penis, 12.000 de vajina anlamına gelen sözcük var, dükkan çok geniş; pokerde karşıdaki hile yapınca akıl takıla takıla cinsel argoya takılıyor ve cinsel argo da cinsiyetçilikle lekeli. 19. yüzyıla kadar ingilizcede "tavşan" sözcüğü için kullanılan "coney", "cunt" (amcık)'a benzediği için terkedilen bir kelime örneğin. yerine artık ortamda söyleyince kimsenin sırıtarak bizi bozmadığı "rabbit" sözcüğünü kullanıyoruz. ezcümle, küfürlerden kurtulsak da küfrün elastik ima ve çağrışımlarından kurtulamayız (gereği de yok sanki?..)

ama yine asıl sorun, küfür imparatorluğunu cinsiyetçi küfürlerin demir yumruğuyla yönetmesi. asıl tahtından edilmesi gereken, zararlı küfür kalıbı cinsiyetçi küfürler. cinsiyetçi küfür, tüm diğer küfür kalıplarının ecel semerine tükürdüğü için, cinsiyetçi küfür kadar insanın canını yakabilecek daha az zararlı bir kalıbın çıkışını da engelliyor. bu küfrün temel sorunu da kadını bir cihan fettanı/adam şeytanı görmekten çıkamaması.


steven pinker, eserinde (the stuff of thought) hakim dinsel küfürlerin, dinin çöküşü ile beraber yerlerini cinsel küfürlere bıraktığını yazar (dinsel ve cinsel küfürler haricinde üçüncü safha olarak geriye beden artıklarıyla ilgili küfürler kalıyor, ancak onlar da göz çıkarmasa da gıdıklar en fazla.) örneğin modern çağ öncesinde "fuck you" şeklinde bir küfür yok, "damn you" var ve dinsel küfürlerin cinselleşmesiyle günümüzün küfür dağarcığını kazanmış durumdayız.

en mercimek sofusu hristiyan köktenciyi getirin, en basmakalıp islamcıyı çağırın, onların dahi "lanet", "bela" sözcüklerini işitince tüyleri bile diken diken olmaz, tüm dinlerin sekülerleştiği bir çağda yaşıyoruz kabul edelim ki. "evlerine ateşler salsın" gibi bir hakareti en küheylan bayrampaşa sanayicisi bile iplemiyor örneğin, dinsel küfrün devri sona erdi. "lanet olsun", "cehenneme kadar yolun var" gibi küfürler de bu yüzden cinsel küfürlere dönüşebildikleri ölçüde can yakabiliyorlar. dinsel küfrü alternatiflerden çıkarıyoruz bu yüzden; odin'e, yahve'ye, islama eskisi kadar yüksek dozla inanıyor olacaktık onunçün.


cinsiyetçi ve ırkçı küfür etmemek için geriye ancak bedensel artıklarla ilgilenen küfürler kalıyor, küfür macunu için en uygun hammadde orası belki de. osmanlı'da yaygın olarak kullanılan pek çok küfür, günümüze göre daha geniş bir yelpaze sunduğundan, buradan katkılarla gündelik diyaloglara süslü dokunuşlar yapılabilir; "bok kargası," "boklu işkembe," "boklu bülbül," gibi küfürler, "bokluk başında cır cır ötmek", "çıktı öfke kelleme, gayri bokun elleme!" gibi bedensel artıklarla ilgili argo deyimler, neşredilen osmanlı argo sözlüklerine yansıyacak kadar osmanlı toplumunda yaygındı. ama küfür olarak algılanmaktan ziyade gülümsetme potansiyelleri de var hani, dolmuşta muavinle kavga çıktığında ağızdan zor çıkar.