Son Olarak Wednesday'de Gördüğümüz Kesik El Fenomeninin Çıkış Noktası Nedir?
wednesday dizisiyle tekrardan ailemize giren addams ailesi'nin ünlü karakteri olan thing bana çocukluğumda izlediğim bir korku filmini hatırlattı. hatırladığım kadarıyla kopmuş bir herkesi sırayla öldürüyordu... neyse, bu kesik el olayı günümüz popüler kültüründe addams ailesinin üzerine yapışmış olsa da bayağı bir öncelere gitmekte aslında.
tabii ki hepsinden söz edeceğiz ama başta da söylediğim gibi, öncelikle thing'ten bahsetmek biraz daha doğru olur kanımca
postmodernizm etkileriyle korku hikayeleri şekil değiştirmeye başladığında 1930'lar da charles addams adında bir karikatür çizeri the new yorker dergisinde addams ailesi'ni çizmeye başlamıştı. daha sonra ilk olarak addams'ın 1954 tarihli homebodies adlı kitabında thing ilk defa yer almıştı. hatta hikayelerden birinde bir köpek benzetmesi yapılarak şöyle bir görsel anlaşılmıştı; addams malikanesini ön tarafında şeylere/things dikkat edin yazan bir tabela bulunmaktaydı.
daha sonraları bu durum kitaplara, çizgi filmlere, filmlere ve dizilere yansıyarak devam etmişti. ama hakikat olarak kesik olan bu el aslında 1800'lü yıllarda hiç de bu kadar komik bir unsur değildi. o zamanın gotik alman masalı olan the spectre hand veya başka bir örnek olan the severed hand gibi hikayelerle yazılı kültüre girmeyi başlamıştır.
yine irlandalı bir yazar olan joseph sheridan le fanu yine yukarıdaki gotik unsurları kullanarak the narrative of a ghost hand adlı bir hikaye oluşturmuştur. hikayede bir aileyi terörize eden hayaletimsi bir elin öyküsünü ayrıntılarıyla anlatıyor. yine hikayede kesik elle ilgili bazı ayrıntılar mevcuttu elin bazı parmakları yarımdı ve el parmaklarla pencerelere, yumruklarla kapılara vurmaktaydı. hayal ettim de bayağı rahatsız edici bir durum. neyse hikayede hayalet elden kurtulmak için, içinde yaşadığı evi yıkmaktan başka çareleri yoktu.
tabii ki bu hikayelerin benzeri veya farklı bir perspektif bakılmış başka örnekler de (1, 2) bulmak mümkün.
bu yazılı örneklerden sonra bu korku ögeleri 1948'de the beast with five fingers hikayesiyle artık sinematik evrene girmiştir. ardından birçok örneği de göreceğiz tabii... `and now the screaming starts (1973)`, `demonoid (1981)`, `ıdle hands (1999)`, `the exterminating angel (1962)`, `dr terror’s house of horrors (1965)`, `the addams family (1991)`, `the hand (1981)`, `evil dead ii (1987)` gibi filmlerde hayatımıza girmişlerdir.
The Beast with Five Fingers fragmanı
bunca yazılı ve görsel kaynak asıl sorumuzu kısmi olarak cevapladığını düşündüğümden ben de biraz daha derine indim ve bu el olayının nereden geleceği konusunda küçük bir araştırma yaptım. araştırmam tamamıyla varsayıma dayalı.
okuduğum kaynaklarda hand of glory (zafer eli) diye bir şeye rastladım ve ilgimi çekti. bu zafer eli; bu el eski avrupa inançları içerinde asılmış bir adamın eli bileğinden kesilirdi; bu el, genellikle sol el olurdu veya kişi cinayetten asılmışsa, cinayet işlediği el olurdu. kesilen bozulmasın diye kurutulur veya salamura edilirdi. bu yapıldıktan sonra yine asılan kişinin yağından bir mum yapılırdı, bu mum kesik el tarafından tutulur ve bir biçim verilirdi.
elin ve mumun hazırlanma süreci, 18. yüzyıl belgelerinde anlatılmaktadır. örnek verecek olursak, 1722 tarih bir dokümanda petit albert, bir hand of glory'nin nasıl yapılacağını şu şekilde anlatmaktadır:
bir yolun kenarındaki darağacından sarkan bir suçlunun sağ veya sol elini kesin; bir cenaze örtüsünün bir kısmına iyice sarın. sonra zimat, nitre, tuz ve sivri biberle birlikte iyice toz haline getirilmiş toprak bir kaba koyun. bu kapta iki hafta bekletin, sonra çıkarın ve tamamen kuruyana kadar güneş ışığına maruz bırakın. güneş yeterince güçlü değilse, eğrelti otu ve mine çiçeği ile fırına koyun . daha sonra, aynı suçlunun yağından bir mum yapın ve bu mumu tutuşturmak için zafer eli'ni bir şamdan olarak kullanın ve ardından bu mumla gittiğiniz her yerdeki mumları tutun. uğursuzluklar hareketsiz kalacaktır.
o dönemlerde bu elin mistik bir gücü olduğuna inanılırdı. tabii daha sonraları bu hikayeler kulaktan kulağa geçerken hayal gücünün de etkisiyle bir lanete, bir korku ögesine dönüşmüş olabilir.