2024 yılını bitirmek üzere olduğumuz şu günlerde, geriye dönüp, bu sene vizyona giren filmlere baktığımızda, 2024 yılının sinema adına 2023'ten bariz biçimde zayıf geçtiğini anlayabiliyoruz. özellikle bu senenin listesini oluştururken, geçen yılın filmlerini izlerken yaşadığım coşkudan epey uzaklaştığımı hissettim. sinema eleştirmenlerine göre de bu görünür bir gerçekti ve sene sonu listesi yapan birçok organizasyonun eleştirmen ekibi, zayıf geçen bu yılın gerçeğini, aslında cannes film festivalinde dünya prömiyerini yapan filmleri ve venedik film festivali seçkisini de tamamladıktan sonra anlamışlardı. çünkü 7. sanatın ana arteri/lokomotifi bu iki festival ve bu festivallerin sönük geçmesi, bulunduğumuz senenin sinema adına iyi bir yıl olmadığını bize gösterdi.

2025 için ise, şimdiden bu seneyi bile aratması muhtemel bir yıla girdiğimiz söylenebilir. gelecek sene için sinema severlerin umutları, sinema tutkusuna sahip ve ödül hırsıyla dolu, gelecek vaadeden yönetmenlerin, cannes ve venedik film festivallerinde prömiyerini yapacak olan filmleri olacak. hollywood'daki büyük stüdyoların dev projeleri, az çok belli. buradan sinema severleri heyecanlandıracak ve tarihe damga vuracak epik yapımlar çıkma ihtimali oldukça az. dolayısıyla uzun bir süre, 2023'ün sinema adına ne kadar iyi bir yıl olduğunu idrak etmemizle geçecek gibi görünüyor. sinemanın yarattığı etkileşimin her geçen yıl solduğu ve sinemanın artık eskisi kadar popüler olmayan bir sanat dalı haline geldiğini görmemek, maalesef ki pek de mümkün değil.

şimdi 2024'te abd başta olmak üzere, birçok ülkede vizyona giren ve 2025'in en önemli ödül törenlerinde boy göstermesi beklenen, senenin en çok önem arz eden ve mutlaka izlemeniz gereken 25 filmlik listesini beğeninize sunalım:

25. the room next door (yön. pedro almodovar) (sony) imdb

usta yönetmen almodovar'ın venedik film festivali'nin büyük ödülü altın aslan kazanan filmi. iki müthiş kadın oyuncunun hayat verdiği bu ağır drama, ispanyol yönetmenin aynı zamanda ilk ingilizce dilinde çektiği film. olağanüstü kariyere sahip yönetmenin en iyi 5 filminden biri olmasa da, yine de izlenmeyi ve takdiri hak eden bir yapım.

24. strange darling (yön. jt mollner) (miramax) imdb

doğrusal olmayan kurgusu ve içerdiği yoğun şiddetle, yılın en iyi gerilimlerinden. tarantinesk havada geçen bu güzel film, plot twistiyle seyircisini istediği biçimde ters köşe etti. aynı zamanda yılın en iyi indie filmi de diyebileceğimiz film, başrol oyuncusu willa fitzgerald'ın layığıyla parlamasına yol açtı.

23. hard truths (yön. mike leigh) (film 4/the mediapro) imdb

yönetmen mike leigh'in son filmi hard truths (türkçe'ye acı gerçekler diye çevirebiliriz), başrol marianne jean-baptiste 'nin olağanüstü oyunculuğuyla süslü, tam bir yönetmen filmi. leigh'in perspektifinden izlediğimiz başrol pansy'nin hayatı, bazı yerlerde cate blanchett'in "blue jasmine" filmini de anımsatıyor. insan olmak, empati, zor durumlarla savaşmak ve sosyal ilişkilerde yaşanan hayal kırıklıklarını mükemmel betimleyen film, abd'li eleştimenler tarafından yılın en iyi filmlerinden biri seçildi.

22. a complete unknown (yön. james mangold) (searchlight) imdb

abd'li efsanevi müzik adamı bob dylan, otobiyografisinde atalarının türk olduğunu söylemişti. kars'ın kağızman ilçesinden başlayarak amerika'lara göçen türk kökenli bir ailenin torunu olan dylan'ın filmi, bu değerli sanatçıya yakışır, sıcacık bir sinema. timothee chalamet'in kasıntısız ve cool dylan yorumu ise enfes. bu sene oscar'larda adrien brody ile bilek güreşine girecek oyuncuya başarılar dilerken, james mangold'a da bu güzel ve sıcacık film için teşekkür ederim.

21. babygirl (yön. halina reijn) (a24) imdb

hollanda'lı yönetmen reijn'in üçüncü uzun metrajı babygirl, usta oyuncu kidman'a venedik'te en iyi kadın oyuncu ödülü kazandırdı. 2022'nin altın palmiyeli filmi triangle of sadness'ta sükse yapan genç yetenek harris dickinson'ın mükemmel cast'ı işaret eden performansıyla süslü olan film, yılın en provokatif yapımlarından biri. yönetmeninin tanınırlığını perçinleyen film, izleyiciyi manipüle eden cinsel gerilimi muazzam biçimde yaşatıyor. (yönetmen halina reijn, filmindeki kidman'ın rolünün, oyuncunun eyes wide shut'taki rolüne bir cevap niteliğinde olduğunu ve erkek odaklı eyes wide shut'ın aksine, kendi filminin kadını merkeze alarak çekildiğini belirtti.)

20. how to make millions before grandma dies (yön. pat boonnitipat) (gdh 559/jor kwang films) (orj. adı: lahn mah) imdb

tayland kültürel ögeleriyle süslü bu müthiş dramedy (komedi/drama) yılın en çok ses getiren uzakdoğu filmiydi. sıcacık bir geniş aile öyküsünün, tüm dünyada bu kadar ses getirmesi, herhalde yönetmenin bakış açısı ve senaryonun, toplumların sosyo-kültürel tercihlerini sorgulamasıyla ilgili. doğal oyunculuklara sahip, türkçe adıyla büyükannenin torunu, yılın en duygusal yapımlarından.

19. i'm still here (yön. walter salles) (sony) (orj. adı: ainda estou aqui) imdb

brezilya sinemasının şimdiden klasiklerinden olmayı hak eden ve ülkenin insanları tarafından bağırlara basılan bu güzel film, başrol fernanda torres'in çarpıcı oyunculuğuyla çok etkileyici bir sinema eseri. ülkenin 70'lerde yaşadığı siyasi kaosun izlerini sürdüğümüz bu belgesel/drama, gerek nostaljik tonu, gerekse de aile bağlarıyla yaratılan duygusallığıyla izleyicisinde derin izler bıraktı. brezilya'nın oscar adayı olan filmi, ülkemiz izleyicilerinin de çok seveceğine adım gibi eminim. bu güzel filmi, ilk fırsat bulduğunuzda mutlak surette izleyiniz efendim.

18. memoir of a snail (yön. adam elliot) (arenamedia/screen australia) imdb

avustralyalı yönetmen adam elliot, 2009'daki mucizevi filmi mary and max ile, kendine hatırı sayılır bir hayran kitlesi edinmişti. hayranlarını uzun yıllar sonra başka bir mükemmel animasyonla kavuşturan yönetmen, bir salyangozun anıları'nda inanılmaz bir empati tecrübesi yaşatıyor. zaman zaman trajik sahneler de barındıran bu güzel film, bazı bünyeleri çıplak gerçekliğiyle fena hırpaladı. 18+ animasyon, senenin en çarpıcı yapımlarından biriydi.

17. the seed of the sacred fig (yön. mohammad rasoulof) (neon) (orj. adı: dane-ye anjir-e ma'abed) imdb

iranlı yönetmen mohammad rasoulof'un, cannes film festivali'nden ödülle dönen çarpıcı draması. iranlı bir ailenin hayatına odaklanan ve başka bir ülkede yaşanmayacak türden aile içi travmaya sebep olan, gittikçe alev alan bir kıvılcım. siyasi tarafları yoğun olan ve ülkedeki ailelerin parçalanmasına sebep olacak baskıcı tutumunu eleştiren film, yönetmenin 8 yıl hapis cezası almasına yol açtı. kutsal incirin tohumu, mükemmel bir sistem eleştirisi.

16. furiosa a mad max saga (yön. george miller) (warner bros) imdb

george miller'ın vizyoner kimliğiyle hayata geçen mad max serisinin yeni filmi, gişede başarısız oldu. yine de sinefillerin gönlünde taht kurmaya devam eden miller, bu filmiyle de eleştirmenleri ve kendi kitlesini tatmin etmeyi başardı. yepyeni oyuncularla çekilen ve aksiyon sahneleriyle sinemada devleşen film, sakin geçen yılın en kayda değer işlerindendi.

15. nickel boys (yön. ramell ross) (amazon/mgm) imdb

42 yaşındaki amerikalı yönetmen ramell ross'un, ilk uzun metraj draması olan nickel boys, yönetmenin ününü büyüten, çok kaliteli bir film. pulitzer ödüllü colson whitehead romanından uyarlanan film, iki siyahi gencin 60'lı yıllarda, suç işleyen gençlerin kaldığı florida'daki "nickel" isimli bir ıslahevindeki büyüyen arkadaşlığını ve mahkeme mücadelesini mükemmel dramatize ederek anlatıyor. nickel boys, içinde derin oyuncu performanslarının bulunduğu, dört dörtlük bir drama.

14. a real pain (yön. jesse eisenberg) (searchlight) imdb

sımsıcak bir aile ve yol filmi. tv dizilerinde yıldızını iyice parlatıp, ödülleri toplamaya başlayan kieran culkin'den unutulmaz bir performans. 2010 tarihli fincher başyapıtı sosyal ağ'dan tanıdığımız jesse eisenberg'in yönetmen koltuğunda oturduğu film, aile büyüklerini ziyareti sevenlere, kuzenleriyle geçmişi hatırlayıp özlem gidermek için can atanlara hitap ediyor. türkçe adıyla "gerçek acı", yılın en sıcak, eğlenceli ve samimi filmlerinden biri.

13. inside out 2 (yön. kelsey mann) (pixar animation/walt disney) imdb

9 yıllık aradan sonra beyazperdede boy gösteren ters yüz'ün devam filmi, tüm dünyadaki gişe başarısıyla büyük ses getirdi. 1.7 milyar usd ile disney'in rekorlar kırmasını sağlayan film, seyircinin çok sevdiği, eleştirmenler nezdinde ise yarattığı etkileşimin karşılığını tam olarak verememiş bir yapımdı. her şeye rağmen ters yüz 2, animasyonda arşivlenmeyi hak eden, en önemli birkaç pixar serisinden biri oldu.

12. wicked (yön. jon m. chu) (universal) imdb

wicked universal'ın bu seneki ağır toplarından. oz büyücüsü'nün (the wizard of oz) öncesinde olanları anlatan ve aynı zamanda broadway'de de sahnelenen bu güzel hikaye, farklılıkları vurgulayan biraz karanlık bir peri masalı. asya asıllı yönetmen jon m. chu'nun kariyerinin mihenk taşı olacak bu müzikal, gişede de yapım şirketinin yüzünü güldürdü. devam filmi wicked part 2, 2025'in kasım ayında yine beyazperdede olacak.

11. nosferatu (yön. robert eggers) (focus features) imdb

nosferatu için ilk söylememiz gereken, filmin 21. yüzyılın en iyi vampir filmi olduğudur. robert eggers'in görkemli filmi, nosferatu'nun 102 yıllık mirasının gölgesinde kalmayan, oldukça güçlü bir sinema anlayışını temsil ediyor. muhteşem bir sinematografinin olduğu, kaliteli oyunculuklar ve vizyoner tasarımlarına hayran kalınası film, klasik korku sineması örneği olarak, ilk defa imax seçeneği ile deneyimleme imkanı bulabileceğiniz bir film. türkiye gösterim tarihi 3 ocak 2025 olan filmi, kesinlikle kaçırmayın.

10. dune part two (yön. denis villeneuve) (warner bros) imdb

yılın imdb puan şampiyonu, z kuşağının da vazgeçilmezi, dune evrenini oldukça başarılı yansıtan, denis villeneuve'ün son filmi. serinin ilk filminin üstüne katmayı başaran yapım, dev oyuncu kadrosu ve yapım kalitesiyle, beyaz perdede arz-ı endam etti. izleyenlerin soluğunu kesmeyi ve hakkında çokça konuşturmayı başaran film, gişe başarısıyla da serinin üçüncü filminin geleceğini müjdelemeyi başardı.

9. sing sing (yön. greg kwedar) (a24) imdb

the shawshank redemption (esaretin bedeli) filminin ruhu, 2024'te yeniden doğdu. 21. yüzyılın belki de en iyi hapishane draması, yüzde 90'ı bir dönem gerçekten mahkum olan oyuncuları ve inanılmaz başrol ve yardımcı rolüyle, senenin en duygusal işlerindendi. tiyatro, edebiyat ve sinemayı müthiş harmanlayan bu güzel film, sanatseverleri büyüsüyle cezbetti. sanatın iyileştirici gücünü tüm izleyenlerine bir kez daha hatırlatan sing sing, kalburüstü bir sanat eseri.

8. conclave (yön. edward berger) (focus features) imdb

içinde mükemmel oyunculuklar barındıran, senenin en çok takdiri hak eden filmlerinden biri. 2023'teki oscar ödül töreni'nde , "batı yakasında yeni bir şey yok" filmiyle adeta şov yapan alman yönetmen edward berger'in filmin her saniyesine olan hakimiyeti görülmeye değer. usta oyuncular ralph fiennes ve stanley tucci, gerçek hayatlarından kaydını sildirmiş, ikisi de kardinal olmuş. bu mükemmel komplo/gerilim filmi, harikulade prodüksiyon kalitesiyle de göz dolduruyor.

7. challengers (yön. luca guadagnino) (amazon/mgm) imdb

hem tenisi ve genel olarak spor severleri, hem de güzel müziklerle süslü, modern bir aşk üçgeni izlemek isteyenleri feci tavlayan film. italyan yönetmen luca'nın mükemmel fotoğraflarıyla süslü, yılın en enerjik ve dinamik sineması türkçe adıyla "rekabet", dört dörtlük bir spor/romance filmi. challengers şimdiden arşivlendi ve tür sinemasına yeni bir soluk getirdi. italyan yönetmenin filmi, aldığı bir çok adaylıkla da seneye damga vuran yapımlardan biri oldu.

6. all we imagine as light (yön. payal kapadia) (janus) imdb

2024'te birçok abd'li ve avrupalı eleştirmenden tam puan alan, 95/100 gibi müthiş bir metascore'a sahip olan, cannes film festivali'nden 2. büyük ödülü kazanan film. hint yönetmen payal kapadia'nın filmi, mumbai'de yaşayan iki kadının yaşamına odaklanıyor ve bunu yaparken kullandığı sade dille, sinemasal derinliği yakalamayı başarıyor. yönetmen kapadia ilk uzun metraj dramasıyla kendi bakış açısını mükemmel yansıtıyor ve haklı olarak büyük ödülleri toplayıp, modern hint sinemasının temsilcilerinden olmayı başarıyor. türkçe adıyla aydınlık hayallerimiz için, "işte sinema bu!" tanımını çekinmeden kullanabiliriz.

5. the wild robot (yön. chris sanders) (dreamworks/universal) imdb

2024'ün bir numaralı animasyonu, muazzam prodüksiyon kalitesi ve enfes bir senaryo uyarlamasıyla, dreamworks'ün yıldızını iyice parlattı. şirketin pixar'la yaptığı bilek güreşinde, esaslı bir rakip olduğunu ispatlaması takdire şayandı. çocuklarıyla filmi izleyen ebeveynlerin istisnasız hepsinin gözlerini dolduran bu güzel film, oscar'ın da kendi dalında en güçlü adayı. türkçe adıyla vahşi robot, animasyonu sevmeyen anne babaların bile ilk izlemede aşık olacağı güzellikte bir film.

4. emilia perez (yön. jacques audiard) (netflix) imdb

emilia perez, hiç şüphesiz ilerleyen yıllarda 2024 dendiğinde ilk hatırlanacak filmlerden biri. sadece iyi anlamda değil, filmden nefret eden büyük bir kitle de var. fransız yönetmen audiard'ın bu tartışmalı filmi, kadın oyuncularının başarısı, üzerinde verilen emeği her an hissetmeniz, can acıtıcı bir uyarlama senaryosunun olması, müzikleriyle de birlikte aslında bir tür modern sanata tekabül ediyor. cannes'da fırtına gibi esen film, abd'de büyük ödüllerin adaylıklarında başı çekiyor. emilia perez'i sevebilirsiniz, filmden nefret de edebilirsiniz ancak bu esere kayıtsız kalamazsınız. anlayacağınız netflix, bu sene de turnayı gözünden vurmayı başardı.

3. the substance (yön. coralie fargeat) (mubi) imdb

ve nihayet karşınızda yılın #1 tartışılan filmi. coralie fargeat'ın "cevher" i, 2024'ün şüphesiz en çok konuşulan filmiydi. film, eleştirmeni olsun, seyircisi olsun herkesi ikiye böldü. cannes film festival'inden en iyi senaryo ödülüyle dönen film, altın küre ve oscar'ın da en güçlü adaylarından. korku sinemasının alt türü olan body horror, hiç şüphesiz dünya sinemasına damga vuran en büyük klasiklerinden birini kazandı. cevher, 2024'ün en unutulmayacak filmi oldu desem, inanın hiç abartmış olmam.

2. the brutalist (yön. brady corbet) (a24) imdb

venedik film festivali'nden en iyi yönetmen (gümüş aslan) ödülüyle dönen, 2024'ün inci tanesi. brady corbet'in opus magnumu olan bu epik hikaye, oyuncularından alınan üst düzey performanslarla da hatırlanacak. corbet üç buçuk saatlik dev eseriyle yıla damga vuruyor ve yılın en çok iz bırakan filmlerinden birine imza atıyor. olağanüstü prodüksiyon kalitesiyle yıla damga vuran film, her şeye yetişme telaşınızı bir müddet unutup, sinemaya doymak adına, dış uyarıcılara tamamen kapalı bir ortamda, yavaş yavaş deneyimlenmeli. the brutalist, elinizden düşürmeden okuduğunuz, sürükleyici bir roman gibi.

1. anora (yön. sean baker) (neon) imdb

sean baker'ın kariyer zirvesi anora, bu senenin cannes film festivali'nin şampiyonu. oscar ödüllerine de güçlü biçimde girecek bu modern külkedisi masalı, mütevazı bütçesine rağmen, her parametrede başarı sağlayan ve izleyicisine dolu dolu sinema keyfi veren, dört dörtlük bir yapım. anora, sinemanın en güzel hali. "oscar gecesinde kalbimiz seninle atacak sevgili ani" <3 (filmi eşiniz/sevgiliniz ile izlemenizi tavsiye ederim.)

bonus bölüm: fan favorileri ve belgesel önerisi

a. süper kahraman fan favorisi: deadpool & wolverine (yön. shawn levy) (marvel studios/walt disney) imdb

film, z kuşağı ağırlıklı kitlesi tarafından o kadar çok sevildi ve sahiplenildi ki, 1.35 milyar usd gişeye ulaşarak, tüm dünyada yılın en çok gişe yapan ikinci filmi olmayı başardı. eleştirmenler nezdinde olmasa da, marvel sinematik evreni'nin hayranları tarafından, marvel'in kurtarıcısı olarak görülen film, 2024'e süper kahraman filmi kategorisinde damga vurdu. eğlenceyi tavan yapan dövüş sahneleri ve kendine has mizahıyla, yılın görülmeye değer filmlerinden.

b. korku sineması fan favorisi: late night with the devil (yön. colin cairnes + cameron cairnes) (shudder) imdb

avustralyalı yönetmen ikili cairnes kardeşlerin filmi, türkçe adıyla "şeytanla bir gece", 70'ler ve 80'lerde klasikleşmiş korku sineması örneklerinden ilham alan retro stiliyle ve güçlü oyunculuklarıyla, kendi kategorisindeki rakiplerinden bir adım öndeydi. stephen king' in de favori korkusu olan film, türü seven sinema severler arasında bir nevi külte dönüştü ve yılın düşük bütçeli, liste başı korku filmi oldu.

c. belgesel önerisi: black box diaries (yön. shiori ito) (mtv documentary) imdb

japon gazeteci shiori ito'nun, ülkesindeki ataerkil yapıya karşı yılmaz mücadelesi. iktidar kuvvetini arkasına alan bir zorba tarafından cinsel saldırıya uğrayan shiori, devletin ve daha büyük ölçüde toplumun, kadını dışlayan yapısına karşı giriştiği bu onur mücadelesinde, mağdurun yanında durmasını bilen ahlaklı insanların da desteğini almıştı. türkçe adıyla "kara kutu günlükleri" , japonya gerçeğini eksiksiz belgeleyen, mükemmel bir belgesel.

2024'ün en iyi filmleri - the best movies of 2024

kanalımıza abone olup, paylaşmayı, yorum yazıp, beğenmeyi unutmayın ;) hepinize sağlık, huzur ve kazanç dolu bir 2025 yılı dilerim. sinemayla kalın, hoşçakalın!

2023 Yılının Mutlaka İzlenmesi Gereken En İyi 25 Filmi