malazgirt bozgunundan sonra bizans imparatorluğu büyük bir buhrana saplanınca, türkler, anadolu'daki bizans yerleşimlerini birer birer ele geçirerek, anadolu sahasında süratle yayılmıştı. bu yayılma devrinin en önde gelen ismi ise anadolu selçuklularının kurucu lideri kutalmışoğlu süleyman şah idi. marmara kıyılarından antakya'ya kadar olan toprakları hakimiyeti altına alabilmişti. fakat onun 1086 yılındaki bir iç savaş neticesinde ölmesi, anadolu'daki tüm dengeleri bozdu; 1071 senesindeki malazgirt savaşı'ndan itibaren anadolu'da saldırı pozisyonunda olan türkler, savunma pozisyonuna geçmek zorunda kaldılar. bu dönemde bizans tahtında ise oldukça zeki ve kurnaz olan aleksios komnenos vardı. selçuklulardaki iç kavga ve süleyman şah'ın ölümü neticesinde anadolu'da oluşan otorite boşluğu, imparatora altın tepside sunulan değerli fırsatlardı...

süleyman şah'ın ölümünden sonra, onun vekili pozisyonunda olan ebu'l kasım, devletin başına geçerek iznik ve çevresini korumayı başarmıştı. bir zaman sonra da bizans topraklarına akınlar düzenleyerek, yeni savaşları başlattı. bu dönemde büyük selçuklu devleti hükümdarı melikşah, anadolu'daki beylerin başına buyruk hareket etmesinden ve bu topraklardaki otoritesinin zayıflığından oldukça rahatsızdı. bu sebeple de emir porsuk komutasındaki 50 bin kişilik ordusunu anadolu'ya çekidüzen vermesi için yola çıkardı.

emir porsuk, anadolu'daki türk beylerini itaat altına ala ala iznik'e doğru yürüyüşünü sürdürdüğü esnada, ebu'l kasım ile aleksios komnenos arasında melikşah'a karşı bir anlaşma yapıldı. iki lider arasındaki bu anlaşma istanbul'da yapıldı. imparator, ebu'l kasım'ı uzunca bir süre istanbul'da ağırladı. ebu'l kasım istanbul'da zevk u sefa içinde zaman geçirirken imparator ordusunu izmit'e gönderdi ve şehri tekrar bizans hakimiyetine sokup, bir kale inşa ettirdi. ebu'l kasım bu olayı istanbul'dan ayrıldıktan sonra öğrendi fakat emir porsuk ile bizans arasında kalmak istemediğinden imparatordan yediği bu kazığı hazmetmek zorunda kaldı...

emir porsuk, iznik'e ulaşıp, şehri 3 ay boyunca kuşattıysa da bir sonuca ulaşamadı ve geri çekilmek zorunda kaldı. iznik'in düşmemesi ve kendisine karşı kurulan ittifak melikşah'ı oldukça öfkelendirdi. bir an önce ebu'l kasım'ı bertaraf edip, iznik'e hakim olmak istiyordu. bunun için de bu sefer diplomasi yoluna başvurdu. bizans sarayına siyavuş isimli bir elçisini göndererek imparatora; evlilik yoluyla akrabalık kurmayı ve akrabalık kurulursa türklerin anadolu kıyılarından çekileceği teklifini yaptı. melikşah, imparatora yaptığı bu teklifle hem ebu'l kasım meselesini çözmeyi hem de süleyman şah'ı öldürüp, iyice güçlenip, suriye'de hükümdarlık taslamaya başlayan tutuş meselesine tamamen odaklanabilmeyi hedeflemişti.

siyavuş, anne tarafından gürcü baba tarafından da türk biriydi. imparator yine kurnazlığını konuşturarak ona çeşitli vaatler sunup, kendi safına çekmeyi başardı. ilk etapta onu vaftiz ederek hristiyan yaptı. ardından da melikşah'ın mektubuyla beraber sinop'a gönderdi. sinop ve çevresi selçuklulara bağlı bir bey olan karatekin tarafından kontrol edilmekteydi. siyavuş, melikşah'ın mektubuyla karatekin'i kandırmayı başardı ve türkler bölgeden çekildi. aleksios komnenos da bu bölgeyi kolaylıkla kendi hakimiyetine almış oldu. bu üstün hizmetinden sonra ise siyavuş ankhialos (pomorie) dukalığı'na atandı...

kaynaklar:
+ anna komnena - alexiad - çev: bilge umar - inkılap yayınları.
+ osman turan - selçuklular zamanında türkiye - ötüken neşriyat.
+ yusuf ayönü - selçuklular ve bizans - türk tarih kurumu yayınları.

Selçuklu Devleti'nin Kuruluşuna Dair Ders Kitaplarında Yazmayan İlginç Gerçekler