Satın Aldığımız Ürünlerin Fiyatlarının Sonunda Neden Hep 99 Kuruş Var?
bir ürünün fiyatını ilk kez gördüğünüzde o ürünün fiyatı, hafızaya tam sayısal rakamlarla kodlanmaz. bunun yerine daha genel büyüklük terimleriyle (örneğin:"düşük", "yüksek "gibi) kendiliğinden kodlanır. dolayısıyla insanlar bir ürünün sayısal fiyatını yeniden inşaa etmeye çalışana kadar insanların o ürünle ilgili fiyat algısıyla istediğiniz gibi oynayabilirsiniz.
peki 9 rakamının sırrı ne?
9 rakamındaki sihri açıklamaya çalışan teoriler var ama bunlar katı matematik kurallarına dayanmıyor. dolayısıyla 9 rakamı bir müşteriyi "kesinlikle" manipüle eder diyemeyiz ama yapılan araştırmalar ve deneyler bir fiyatın virgülden sonraki sağ rakamında 9 varsa satışların arttığını kesin olarak kanıtlıyor.
insanlar her sayıyı her yerde aynı şekilde algılamaz. küçük bir sayının bir düzlemin tam ortasına değil de o düzlemin sağında veya solunda olması bile, o sayının sayısal değerini olduğundan daha mı az yoksa daha mı çok algılayacağınızı değiştirir. bir kelimenin veya sayının soldan sağa doğru okunduğu kültür ve coğrafyalarda, hatta ilginç bir şekilde bunun tam tersi bir kısım coğrafyalarda bile bir sayının öncelikle sol tarafına odaklanırsınız. okurken ve algılarken virgülün solundaki sayıyı merkeze koyar, sağında kalan sayıyı genelde yok sayarsınız. beynin tembelliğiyle alakalıdır bu durum. bunu çözdükleri 1885'ten bu yana, nerden baksanız bir buçuk asırdır, müşterilerin algısına göre fiyatlarla hamur gibi oynamaktalar.
aşağıdaki grafiği kısaca, bir ürünün satış oranları gibi düşünün:
grafik şunu ifade etmektedir: genel olarak, 0,99 ile biten fiyattan satılan bir ürün, bir sent ya da 1 kuruş daha yüksek fiyattan satılan aynı ürüne göre daha yüksek satış oranlarına sahiptir.
virgülden sonraki sağ rakam 9 ise fiyatların algılanmasında bir büyü olduğu açık. bununla ilgili bir teori şu şekilde: bu fiyatların cezbedici olmasında 9 dışında sorumlu başka bir suçlu daha var, o da sol rakam. teoriye göre, cazibe fiyatlandırması en çok sol rakam değiştiğinde etkili. 3,80 tl ile 3,79 tl arasında bir kuruşluk fark vardır ama bu müşteri için çok önemli değildir. bununla birlikte, 3,00 tl ile 2,99 tl arasında bir kuruşluk fark müşterinin algısında büyük bir fark olarak hissedilmektedir. çünkü insan bir sayı gördüğünde öncelikle o sayısının solundaki rakamı algılayıp onu beyninde sabitler. beyni sayıları o kadar hızlı kodlar ki (bilincin ötesinde), bir sayının sayısal değerini daha okumayı bitirmeden netleştirir.
2.99 tl değerlendirilirken, kodlama sürecinde gözler önce 2 rakamı ile karşılaşır ve kodlama yapılarak sayının değeri sabitlenir. virgülden sonrasının önemsiz olduğu 2 tl, kodlanmış büyüklük olan 3,00 tl'den önemli ölçüde daha küçük hale gelir.
normalde doğal sürecine bıraktığınızda insanın algısı sağdakini ihmal edip soldaki rakamı sabitleyerek fiyatı doğru algılamıyorken bile, bir de üstüne şöyle bir taktik yapılır:
ondalık basamaktaki rakamların puntosu görsel olarak okunmayacak kadar küçültülür, zaten gereğinden fazla dikkat çeken temel basamaklar (sayının sol rakamları) daha da vurgulu hale gelir. bu da, 19 tl ile 20 tl arasında inanılmaz bir fark varmış gibi algılanmasına neden olur.
9 rakamının insanların algılarıyla hamur gibi oynadığı nefis bir deneyden bahsedelim
biri kontrol grubu olmak üzere 3 ayrı gruba kadın kıyafetleri satılıyor. kontrol grubuna dört adet kıyafetin herbiri birler basamağı 9 olan bir fiyattan, a grubuna dört adet kıyafetin herbiri birler basamağı 4 olan bir fiyattan (kontrol grubu kıyafetlerinin herbirinden 5 dolar yüksek veya düşük) ve b grubuna a grubunda olduğu gibi dört adet kıyafetin herbiri birler basamağı 4 olan bir fiyattan (kontrol grubu kıyafetlerinin herbirinden 5 dolar yüksek veya düşük) satış yapılıyor. aşağıdaki tabloyu inceleyelim:
tabloya göre, birler basamağı 9 ile biten fiyatlardan yapılan satışın, birler basamağı 4 ile biten fiyatlardan daha fazla olduğu görülüyor (kontrol grubu 66 adet, diğerleri yaklaşık 45 adet). hesaplamalar, sonu 9 ile biten fiyattan satılan elbiselerde %40'lık talep artışı yaşandığını belgelemiştir.
bir teoriye göre, birler basamağı 9 olan bir fiyatın müşteriler tarafından şöyle algılanıldığı düşünülüyor. "bu ürün ya indirime girdi ya da uzun zamandır bu ürüne zam gelmedi." bu iki düşünce de her türlü müşteriyi karda hissettiriyor ve müşteriyi bu ürünü almaya yöneltiyor.
birler basamağında ya da virgülün sağında 9 rakamı bulunan fiyatlar insanlarda ucuz fiyat algısı oluşturmaktadır. bu yüzden özellikle müşteriye kalitesiz ve ucuz hizmet vermediği mesajını vermek isteyen restoran, özel hastane gibi ticarethaneler hizmet bedellerini yuvarlama yapmaya müsait olmayan bir sayıya sabitlerler. restoranda 27,99 tl, bir doktor muayene ücretinde 119 tl gibi fiyatlar görülmez.
daha detay isteyenler aşağıdaki kaynakları inceleyebilir. özellikle bulduğum bir kaynak sadece 9 rakamına odaklanmadan fiyatlarda yapılan tüm algı stratejilerini nefis anlatmış. onu en başa koyacağım. meraklısı baksın.