asbest, serpantinit ve amfibolit kayaçlarında ince lifler halinde doğal olarak bulunan altı farklı mineral grubunun ortak adıdır. bu minerallerin lifsi yapısı, geçmişte onları ısıya ve kimyasallara dayanıklı malzemeler olarak değerli kılmıştır. aynı mineral grubundan türeyen talk ise özellikle "bebek" pudralarında ve kozmetik ürünlerinde yaygın biçimde kullanılmıştır. ancak talk yataklarının bazıları asbest mineralleriyle birlikte oluştuğundan, talk ürünlerinde asbest bulaşma riski bulunduğu için son yıllarda bu konu sık sık gündeme gelmektedir.

asbest; yangına dayanıklılık, aşınma direnci ve elektrik iletmezlik gibi dikkat çekici özelliklere sahiptir.

esasında, bu mineral eski çağlardan beri bilinip kullanılsa da, gerçek anlamda popülerliğini 20. yüzyılın başlarında sanayi devrimi’yle kazanmıştır. inşaat ve sanayi yapılarında ısı ve ses yalıtımı, yangın önleyici kaplama ve filtrasyon gibi alanlarda geniş çapta kullanılmıştır.

ne var ki, asbest son derece kanserojendir. özellikle havadaki liflerin solunmasıyla oluşan uzun süreli maruziyet, akciğer kanseri, asbestozis ve akciğer zarında gelişen nadir fakat agresif bir kanser türü olan mezotelyomaya yol açar.

aslında, asbestin sağlık üzerindeki yıkıcı etkileri 1930’lardan beri üreticiler tarafından bilinmekteydi. ancak bu bilgi, hem çalışanlardan hem de halktan bilinçli olarak gizlendi. pek çok üretici, politik ve yargısal süreçleri manipüle etmek için rüşvet dahil her türlü yönteme başvurdu.

1970’lere gelindiğinde abd’de 5.000’den fazla tüketici ürününde asbest kullanıldığı raporlanmıştır. üstelik bazı örnekler oldukça çarpıcıdır.

1950’li yıllarda sigaranın sağlık riskleri konuşulmaya başlanınca, 1952’de kent markası, sigaranın kansere yol açtığı iddialarına çözüm olarak ironik biçimde, asbest filtreli ürünler piyasaya sürdüler.

benzer şekilde, asbestli gaz maskesi filtreleri 1970’lerin sonlarına kadar üretilmeye devam etti ve bugün hala ikinci el piyasasında az da olsa bulunabilmektedir.

ayrıca, aşırı ısınmayı önlemek için otomobil ve tren fren sistemlerinde de yaygın biçimde asbest kullanıldı. bu sayede yangın riski azalsa da, hem işçiler hem de yolcular ölümcül risk altına girdi. sonuçta, ısınmaya karşı önlenen yangın sayısı, asbest nedeniyle hayatını kaybedenlerin yanında adeta devede kulak kaldı.

asbest hikayesi, insanlığın teknolojiyle bir sorunu çözüp, çok daha da büyük bir sorun yaratarak bir ürünü piyasaya sürmüş olmasını içeren bir sürü örnek barındırması açısından eşsizdir, denilebilir.