ticari adı zultanit olarak bilinen mineralin asıl adı diaspordur. bu mineral, alüminyum oksit hidroksit bileşiminde, önemli bir boksit bileşiğidir. mohs sertlik skalasında sertliği 6.5-7 olarak belirlenmiştir. 

camsı parlaklığa sahip olmakla birlikte; kahverengi, sarımsı, pembemsi ve yeşilimsi tonlarda renk gösterir. güneş ışığı altında ve florasan altında renk farklılığı gösterir. mücevher için kullanılan bu mineral ülkemizde muğla-milas bölgesinde çıkarılmaktadır.

güneş ışığında yeşil ve tonları, mum ışığı ve akkor lamba ışığında pembeden kahverengiye kadar değişen renk tonlarına bürünen boxit madeni yan ürünü olarak sadece türkiye'de muğla'nın milas ilçesinde muhtelif madenlerde çıkan bir taştır zultanit. turkish diaspore veya sultanit olarak da anılmaktadır.

zultanit diye satılan piyasada renk değişimine uğrayan "doğal olmayan" taşlar çokça bulunmaktadır. bunları bir çok çeşidi olmasına karşın sentetik olan renk değiştiren taşlar güneş ışığında mor veya kırmızı renk almaktadır.

doğal zultanit içinde eğer hiç bir karakteristik adı verilen çatlak, damar vs yoksa çok değerlidir. ayrıca değeri renk değiştirme kabiliyetine göre de belirlenebilmektedir.

nevşehir'de çıkarılan taşlar genelde sentetik zultanit olup, insanlara doğal taş diye satılmaktadır. aslında göz ardı edilecek kadar değersizdir.

zultanit taşının ekmeğini gia yemiştir. 10 yıl kadar pazarlamasını yapmış, maden sahibi murat akgün ise ancak bu 10 yılın ardından pazarlama ve satışını yapabilmeye başlamıştır.

sentetiği tercih edilir zira renk değişimi belirgindir. sultanit ya da zultanitte ise farklı ışıklarda renk değişimi olsa da değişim azdır. ülkemize gelen cruise gemileri mağazaların müşterilerine bu taşın (orijinalinin) satılmasını yasaklar zira sentetik olanı gemide bol bol satılır.

Amatör Bir Koleksiyoncunun Anlatımıyla: Değerli Taşlara Dair Merak Edilen Her Şey