benim ortaya çıkan haberlerden gördüğüm durum şu: rusların bazı çok ciddi sorunları var

öncelikle giriştikleri harekatta planlama safhasında iyi bir iş çıkarmamışlar. şunu kastediyorum; öncelikle harekatın hedefi nedir, neyi ne şekilde yapmak istiyorlar detaylı bir şekilde her ihtimal düşünülerek planlanmamış sanıyorum. görünen de o ki ana planları, üzerinde hak iddia ettikleri bölgelerde ilerleyip aynı zamanda ukrayna'nın başkenti kiev'in hızlı bir akınla etkisizleştirip ukrayna'nın komuta kontrol sistemini felç ederek sahadaki ukrayna birliklerini savaşamaz duruma getirmek, bunu yaparken de fazlaca direniş görmemeyi ummak. bu durumda ülkenin doğusundan, güneyinden ve kuzeyinden eşzamanlı bir ilerleme yapmaları sözkonusu. eşzamanlı askeri operasyonlar her zaman çok risklidir çünkü aynı anda devreye soktuğunuz birliklerden biri veya birkaçı istenen hedeflere ulaşamazsa veya ulaşmakta geç kalırsa genel koordinasyon bozulur, harekatın ivmesi düşer ve kendinizi bir anda ne yapacağınızı bilmez bir halde bulabilirsiniz. rusların planındaki kilit cephe kiev'e ilerleyen kuzey kanadı. kuzey kanadı resmen sıçtığı için doğu ve güneyden ilerlemeye çalışan birliklerin de koordinesi bozuldu ve ilk şoku atlatan ukrayna savunmasının yeterli morali ve taktik inisiyatifi kazanarak doğu ve güneyden ilerleyenlere karşı daha şiddetli bir savunmaya girişmesine yol açtı. burada bir parantez açayım, doğu ve güneyden gelecek rus harekatı zaten bekleniyordu ve ukraynalılar zaten buralara konsantre olmuştu. bu savaşın nispeten sürpriz cephesi kiev kanadı. biz zavallı romalılar bilmiyorduk veya çok dikkat etmedik ama muhtemelen bölgeyi 24 saat boyunca uyduyla izleyen nato (amerika, ingiltere, fransa vs vs yani) belarus bölgesine yığınak yapan rusları çok önceden farkederek ukraynalıları uyarmış olmalı ve ukraynalılar da zaten buna biraz hazırlanmışlar. neyse 3 cepheli harekatta kiev kanadı patlayınca zaten diğer cephelerde de işler karıştı. benzer durumu 2.dünya savaşı'nda sovyetlere saldıran almanya'da yaşadı. elbette orada cephe binlerce kilometre uzunluğundaydı ve ukrayna ile coğrafi olarak kısıtlanmaz ama kuzeyden giren almanlar leningrad önünde takılı kalınca ve güneyden girenler de yanlış işlere girişince merkezden ilerleyen kol nispeten tek başına moskova'ya saldırmak zorunda kaldı ve kafalarındaki kıskacı tamamlayamayan almanlar sonuçta yenildiler ve moskova'yı alamadılar. şu anda görüntüde ruslar bu koordineli saldırı işini beceremediler ve sanki savaşta bir denge oluştu. bu saldıran taraf için çok tehlikeli çünkü bu tür durumlarda hızlı netice alamazsanız hem askeri olarak batağa girersiniz hem de siyasi olarak zorlanırsınız. çünkü tarihi kazananlar yazıyor neticede. harekatın geneli olarak ruslar planlamada büyük bir risk almışlar ama şimdi anlatacağım diğer açıları da düşünürsek acayip bir planlama zaafiyetleri de var.

coğrafyayı da düşünmemiz lazım

ukrayna geneli itibariyle nispeten dümdüz bir arazi ve dağlar rusların saldırdığı yerlerden ziyade ülkenin batısında. ülkeyi ortadan ikiye bölen dinyeper nehri çok önemli bir doğal engel ona geleceğiz. bu durumda rus birliklerinin rahatça ilerleyebileceği arazi mevcut. 1940'larda olsaydık yağmur ve eriyen karların araçların ilerlemesini zorlaştıracağını düşünebilirsiniz ama 1940 yılında değiliz, her yer asfalt yol ve araçlar çok daha gelişmiş vaziyette. o nedenle yağış ve çamur ilerlemeyi etkilemeyecektir ancak çok düz arazilerin en büyük sorunu saldıranların ve savunanların saklanacağı çok fazla bir yer olmamasıdır ve kendilerine gelecek her türlü saldırıya açıklardır. rusya gibi insan ve malzemenin bol olduğu ve ayrıca türlü çeşit roketatar sistemini (grad, smerch vb.) kullanmayı çok seven bir düşmana karşı siper kazıp, dayanak noktaları ile bir savunma savaşına girmek kesinlikle anlamsız bir olay olacağından ukraynalılar en mantıklı seçeneği seçtiler ve belli ki ruslara karşı zırhlı birlikleri, topçu birlikleri gibi büyük ve konsantre kullanılması gereken güçler yerine ağırlıklı olarak tanksavar ve stinger taşıyan küçük piyade güçleri ile yoğun bir yıpratma savaşına girdiler. bununla birlikte genelde savunmada kalıyorlar ve rusların ortaya çıkmalarını ve kendilerini riske sokmalarını bekliyorlar ki çok mantıklı.

yalnız yapılan rus saldırısı şimdi doğuda ve güneyde yoğunlaşmış olduğundan ruslar temel bir planlama hatası yapmışlar diyorum. o da şu; ülkenin başkentini ele geçirmek ve hükümeti yıkarak komutayı zaafiyete sokmak çok kolay bir hareket olur(du). zaten buna da yeltendiler ama beceremediler. ukrayna güçlerinin ülkenin doğusu ve batısına yoğunlaştığını düşünürsek kiev'in ele geçirilmesi çok önemli bir adım. yalnız kiev'i ele geçirmek moral olarak ukraynalı savunucuları yıksa da belli bir süre daha direneceklerini düşünerek umutlarını tamamen tüketmek için rusların ukrayna'nın batı sınırını da izole ederek ülkeye yapılacak askeri takviyeyi tamamen kesmeyi planladıklarından da eminim. bu durumda kuzey saldırı gücünün muhtemelen kiev'den sonra ülkeyi ikiye bölen dinyeper'in batı tarafına inerek ülkeyi fiilen ikiye bölmeyi ve geri hatları ile iletişimi kesilen ukrayna doğu savunma gücünün pes ederek teslim olmasını düşündüklerinden de eminim. ancak kiev'in alınamaması bu planı çökertti. şu anda o tren kaçtı yalnız...

ruslar şehirlere tank vs sokar mı?

yanıtı şu aşamada bence hayır çünkü ukraynalıların ellerindeki tanksavar gücünü biliyorlar. sivil zayiat oluşturacak her tür durumdan mümkün olduğunca kaçtıklarını düşünüyorum ve her ne kadar ukraynalılar sivillere silah vermiş olsa da önemli sayıda profesyonel ukrayna askerinin sivil kıyafet giyerek rusları şehirlerde evlerinin bodrumlarında onlarca nlaw, javelin vs ile beklediğini düşünüyorum. düşman savaşı şehirlere taşırsa ki, bence ruslar bunu %60 yapmayacaktır çünkü stalingrad, grozni ve suriye deneyimleri bunu gerektirir, bu savaşının kazananı olmaz ama ruslar çok fena kayıplara uğrar. ancak tankların kulelerine metal ızgaralar takmaları da şehirlere dalma konusunda hazır olduklarını gösteren bir işaret de olabilir. ancak avrupa'nın ortasındaki bir şehir savaşı zaten ruslara karşı olan dünyayı ne hale getirir onu da görmek çok zor değil.

bununla birlikte ülkenin internet ve iletişim altyapısının da etkilenmemesi ve hala internetin ve cep telefonların yoğun bir şekilde kullanılması rusları zora sokan diğer bir husus. sanırım kiev bölgesine gelen rus komandoların bir hedefi de bu altyapıyı kesmekti ama ukrayna hükümeti kiev'de sokağa çıkma yasağı ilan edip bu yasak sırasında sokakta görülen herkesi rus ajanı olarak değerlendirip vuracağız demesi bu planı bozdu. ruslar muhtemelen kendilerini gören halkın panikleyip kaçacağını ve şehirde büyük bir insani kaos oluşurken rahatça operasyonları yapacaklarını düşündüler ama bu sokağa çıkma yasağı ve ukraynalıların direnişinin giderek artması, sivil vatandaşlara dağıtılan silahlar falan planlarını bayağı bir bozdu. netice internet ve cep telefonu şebekesinin hala büyük oranda kullanılabilir olması rusları askeri açıdan kötü etkiliyor çünkü hem imha edilen birliklerinin görüntüleri engelleyemeyecekleri bir hızda yayılıyor hem aşırı güç kullanamıyorlar hem de birlik hareketleri (muhtemelen) anında ilgili yerlere iletiliyor. o nedenle bu şebekenin korunması ve çalışmaya devam etmesi ukraynalılar için hayati önemde.

gelelim işin lojistik tarafına

askeri bir harekatı planlayan her kurmayın en önemli kabusu (veya sorunu mu diyeyim?) karşıdaki düşmanı nasıl yokedeceği değil ilerleyen birliklerini nasıl ikmal edeceğidir. çünkü ilerleyen birliklerinizi lojistik (malzeme, cephane, yakıt, yiyecek, tamirat, takviye vb.) anlamında destekleyemezseniz bir süre sonra mermisi biten asker tüfeğini atar geri kaçar, yakıtı biten tankçı tankı bırakır geri kaçar, yemeği biten yağmaya girişir eşkıya olur ana hedefinden sapar vs. vs. bu şunu gerektiriyor önde savaşçı birlikler ilerlerken onların hemen arkasında da katman katman teknik araçlarını, kamyonları ve bilimum diğer destek gücünü de ileri atmanız ve ayrıca belli bir zırhlı, hava savunma ve piyade gücünü de bu ekipleri korumaya ayırmayı planlamalısınız. ruslar bu işte de feci sıçtı çünkü ortaya dökülen fotoğraflardan ve videolardan görünen şu ki rus lojistik destek kolları tamamen kendi başlarına bırakılmışlar. sahadaki bu güçleri yönetecek olan alay, tabur, bölük artık her neyse o yapıdaki adamların bu işi kıvıramadıklarını net olarak görüyoruz. yani şu haberlere feci gülüyorum; işte ruslar 5 kilometre konvoy yapmışlar şuraya geliyorlarmış. yani konvoy yapmak çok önemli bir askeri meseledir ve mevzu yüzlerce aracı sıraya koyarak bir yola düşürmek değil o konvoyu uygun şekilde kara ve hava korumasında ilerletmektir. 5 kilometrelik konvoyu neyle nasıl koruyacaksın be adam... bakın bu iş için amerikalıların kafa patlatan çok fazla lojistik kurmayı var, okulları var. vietnam'da çok fena dayak yedi amerikalılar bu konvoy meselesinde, gun truck başlığında da yazdım. şu ana dek yokedilen konvoy videolarında hep şunu gördüm yetersiz koruma ile ileri hatlara gidiyorlar. düşman toprağında ilerlerken savaş bitmeden orası sizin sayılmaz ve her an her yerden bir roket, bomba, mayın, mermi, molotof gelebilir. öyle kamyonların önüne arkasına birer btr zırhlı aracı koyup hadi gidin demek iş değil yani ki ukraynalılar da affetmiyor zaten.

biraz daha derine inelim

lojistik işinin özü sadece askere yemek vermek, tanka yakıt ulaştırmak, mermi dağıtmak da değil, modern askeri lojistiğin en çok kafa patlatılan konulardan biri de sahada bozulan, hasar gören tankı, zırhlı aracı kurtarmak ve geriye getirerek sahadaki mobil tamir istasyonlarına çekebilmektir. hiç dikkat ettiniz mi bilmiyorum ama ukraynalılar bu işi çok iyi analiz etmişler ve düşmanın lojistik kollarına saldırırken öncelikle kamyon, tanker patlatmak yerine tank kurtarıcı araçlarını yokediyorlar. bu araçlar çok önemli çünkü hendeğe düşen veya yolda bozulan 40 bilmem kaç tonluk bir t-72 tankını öyle 2 tane kamyonla falan çekip alamazsınız durduğu yerden. o nedenle tank kurtarıcıları çok önemli araçlar, çok fazla sayıda yoklar ve ukraynalılar da bunu bildiğinde bolca saldırıyorlar bunlara. bu noktada aklıma şu da geliyor; ruslar acaba kendilerine çok mu güvendi ve aldıkları istihbaratları yanlış yorumlayıp hatalı kararlar verdiler. belki de ukraynalıların kendilerine çok fazla direnmeyeceğini düşünüyorlardı. kalabalık olmalarınında korkan ukraynalıların çok fazla etkili olmayacaklarını ve kiev'i hızlıca ele geçirdikten sonra çökertecekleri komuta kontrol ve hükümet gücü yapısının bir domino etkisi ile tüm ukrayna silahlı gücünün silah bırakmasına neden olacağını düşündüler. açıkçası sahaya sokulan sıradan askerlerin ellerinde iletişim olanaklarının çok olmaması sonucu bu kadar rahat araçlarını orda burda bırakıp çekilmelerini, "nasılsa geri döneceğiz, her yer bizim. kalsın burda bunlar, birkaç gün sonra alırız" diyerek yaptığını düşünmüyor değilim. bu şekilde bırakılan araçların çok olduğunu düşünürsek ruslar muhtemelen araçları imha etmeden oldukları yerde bırakmalarını ve geriye gelmelerini askerlere emretmiş çünkü neredeyse hepsi aynı şeyi yapıyor. bu açıdan rusların yanlış yorumlanmış istihbaratla ve fazla kendilerine güvenmekle ilgili bir sorunları olduğunu sanıyorum.

lojistik hatlarında yetersiz koruma derken şu noktalara girmem lazım. sanırım rusların helikopter kaybı kabul edilebilir rakamların çok üzerinde. savaşın ilk günlerinde helikopterlerin fiilen çatıştığı, harekata giriştikleri ve destek oldukları birkaç görüntü çıktı ama şu anda sanırım helikopter gücü biraz geri çekildiğinden pek görmüyoruz bunları ama ukraynalıların elindeki stinger sayısı muhtemelen rus kurmayları helikopterler konusunda çok sıkıntıya soktu. stinger füzesi kısa sayılabilecek bir menzile sahip (birkaç kilometre) ve sadece çok düşük irtifalarda çok verim alabileceğiniz bir silah yani bu füzeyi bilmem kaç yüz kilometre süratte 3 bin metrede uçan bir su-35'e atarsanız muhtemelen ıskalayacaktır ama yerden birkaç yüz metre yukarıda saatte 200-300 kilometre uçan bir helikoptere atarsanız o helikopter eğer k-52 gibi ağır zırhlı bir makine değilse %90 vurulur ve düşer. ha, k-52'de düşer ama ona biraz şans lazım neyse. savaşın başında bu silahın etkili olduğunu gösteren videoları gördüm. şu anda ruslar hiçbir cephede inisiyatifi ellerinde tutamadıklarından ve genel olarak alan hakimiyeti de kazanamadıklarından her ağacın arkasından, her binanın dibinden, her bir yol hendeğinden bu füzelerin havadaki helikopterlerine atılabileceğini biliyorlar ve muhtemelen çok fazla bir şekilde konvoy koruması için helikopter vermiyorlar. bu durumda koruma işi mecburen yerde olan t-72, t-80 gibi tanklara ve btr, rpm-2, bmp-3 vb. modası geçmiş zırhlılara kalıyor. ukraynalıların elindeki müthiş tanksavar cephaneliğini de düşünürsek bu kararın sonuçlarını net bir şekilde görüyoruz zaten ki rus askeri lojistiğinin bu harekatta net bir şekilde ağır yenilgi aldığını söylemek ve rus kurmayların lojistik desteğini planlamak konusunda ciddi zaafiyetleri var demek sanırım yanlış bir düşünce olmaz.

şimdi gelelim tanksavar işine ve rusların zırhlı birlik kullanımına

şunu baştan kabullenmeliyiz. zırhlı birlikler düzenli orduların karşı karşıya geldiği bir harekatta hala eski önemlerini koruyor. tanksavar füzesi, mayını, molotof kokteyli, el bombası vs. silahlar eskiden de vardı ve hala da varlar ama tankın psikolojik etkisi ile ateş gücünü bu iki tür silah(lar) arasında fayda/zarar analizi ile incelerseniz henüz kıramadılar. ekşi sözlük'teki tank çağının sona ermesi başlığında yazan ve tankları modası geçmiş olarak gören çoğu yazar şu konuyu hiç düşünmüyor, modern zırhlı birlik harekatları paket olarak tasarlanmalı ve uygulanmalı. yani tankların yanına ateş destek aracı olarak tasarlanan, seri ve yoğun atışlarla düşman zırhlıları ve piyadesi üzerinde baskı kuran zırhlı araçları, hava savunması sağlayan araçları (elbette helikopterleri) ve en nihayetinde elektronik savunma araçlarını da bir arada tutup düşman hattına sürmeniz lazım. eğer böyle yapmazsanız büyük kayıpları da göze alacaksınız demektir. bu açıdan bakarsak tanka modası geçmiş diyenler 1.dünya savaşı'nda tankı oyuncak olarak görenlerle aynı mantıkta maalesef. o zaman da birileri tankı tek tek kullanalım, kendi başına hareketine izin vermeyelim, piyadeye destek olsunlar yeter diyorlardı ama şunu görmediler. tank dediğiniz makine uygun destekler sağlandığında bir günde onlarca kilometre ilerleyebilen ve düşmanın savaşma azmini, direncini hem maddi hem de manevi olarak kıran bir araçtır. zaten o nedenle tank birliklerini kendi başlarına bırakan almanlar, fransa'da çok çabuk netice aldılar. ne zaman tankı sıkışan piyadeye veya tıkanan noktaya tek göndermeye başladılar işte o anda güçleri ve inisiyatifleri düştü. bu hususu lütfen atlamayın, tank modern savaşta desteklenmesi gereken bir makine çünkü tanka yönelik tehditler artık çok fazla değişkenlik gösteriyor. yani ben tank gücünden ateş destek araçlarını çıkartayım helikopter yeter diyemezsiniz bu defa stinger tehdidi fazla olan alanlarda hava korumanız çöker. helikopteri çekelim ateş destek araçlarını arttıralım derseniz sizden 150 metre uzakta yol hendeğine saklanan 10 tane tanksavarlı askeri erkenden göremez ve konvoy başını kaybedip sıkışırsınız. ayrıca siha olayını da unutmayın çünkü siha tehdidi artık modern savaşın bir parçası ve alt irtifayı koruyan uçaksavar bataryalarınız ile helikopterler bu siha tehdidine karşı çok iyi bir çözüm. tank gücünüzü hava savunması anlamında mutlaka desteklemeniz lazım ki siha sizin için çok büyük bir problem haline gelmesin. evet anlıyorum bu iş biraz yeni bir konu ancak siha dediğimiz alet 10 yıldan uzun bir süredir çok etkili olarak kullanılıyor ve daha önce yaşanan suriye savaşı ile henüz yeni olan azeri-ermeni savaşı var. rus kurmayların siha tehdidini çok iyi analiz edip doktrinlerine aktardığını düşünmüyorum. eğer yapsalardı elinde çok ciddi sayıda siha gücü olmayan ukrayna bu kadar rahat hareket edemezdi.

rusların şu anda yaptıklarına baktığımızda temkinli olarak tank güçlerini savaşa soktuklarını ve tankları kendi başına rahatça hareket edecekleri bir durumda bırakmadıklarını düşünüyorum çünkü ukraynalıların elindeki korkunç tanksavar tehdidini biliyorlar ve aynı zamanda planlamadaki aksaklıklarının da farkındalar. ellerinde yeterince ateş destek aracı ve hava savunma aracı olmayabilir. belki personelin eğitim seviyesi çok iyi değildir ve bu adamları savaşa sokmak istemediler. helikopter konusunda da yeterli taarruz helikopteri ve eğitimli mürettebatları da olmayabilir ki stinger tehdidi ile birleştiğinde helikopterleri geri çekmelerinin mantıklı açıklaması budur belki de. o nedenle harekatı zırhlı birlikler açısından yorumlarsam şu ana dek tam bir hezimet olduğunu kabul etmeliyim. planlama ve sahadaki komuta kontrol de ciddi sorunlar var. yani 2 tane t-80 tankını yol kenarında bırakıp ortadan kaybolmanın anlamı nedir? a. yakıt bitti, b. mermi bitti, c. tank bozuldu. bu üç ihtimal de lojistik planlama hatasını gösterir ve herşeyden önce tankı öylece kenara çekip düşman bölgesinde imha etmeden bırakıp gidemezsiniz. eğer paket halinde ilerleyen bir tank gücü görseydik arkalarından gelen birileri mutlaka olurdu ve o tanklar yol kenarında bırakılmazdı. ancak şu anda düşündüğüm rusların feci şekilde dağınık bir zırhlı birlik harekatı icra ettiği. yani o kadar fazla 2 tane zırhlı aracın, 2-3 tane tankla birkaç tane zırhlı aracın ya da 4 kamyon bir zırhlı ve 2 tankın farklı noktalarda birlikte imha edildiği video izledim ki bu da sahada şaka gibi bir ilerleme planı olduğunu düşündürüyor bana. hele ki ilk günlerde yerleşim yerlerinin içinden tek başına geçen zırhlıları gösteren çok video izledim ve "napıyo lan bunlar, ne cesaret ya böyle tek tabanca gidiyorlar bu kadar tanksavar riskine rağmen" diye düşündüm. ilginç bir durum...

bu noktada şunu belirtmeliyim ki ukraynalıların aldığı tanksavar füzesi desteği çok fazla ve dünyadaki her zırhlı birlik kurmayını korkudan titretecek seviyede. yalnız tanksavar füzeleri çok gelişmiş savunma silahları tamam, kabul ama neredeyse tüm rus zırhlı birliklerinin modasının cidden geçmiş bir yapıda olduklarını artık rus genelkurmayının gözüne sokmak için daha ne yapmak lazım. yani suriye ve ermenistan'da yaşananlar bu adamlara yetmemiş sanırım. rusların ukrayna'ya soktuğu zırhlı birliklerin tümü 70'lü ve 80'li yıllarda yapılan tasarımlar ve sovyet askeri doktrinlerine göre hazırlanmış savaş araçları. yani tasarımlarının üzerinden 40 yıl geçmiş ve modern savaş anlayışına uygun değiller. tankları üzerinde modern tanksavar füzelerini durdurabilecek neredeyse hiçbir koruma yok. sadece pasif savunma tedbiri olarak 1950'lerde icat edilen era'lar var ki modern tanksavar mühimmatı zaten bu tip savunmaları geçmek üzerine tasarlanmış silahlar. ayrıca aklı olan hiçbir tanksavarcı eğer uygun bir durumda değilse tanka önden füze atmaz, mümkünse yanlardan ve arkadan saldırır ki bu durumda da rus tank tasarımının en zayıf noktası olan bir nokta sürekli isabet alıyor o da rus tank cephanelikleri.

t-72, t-80, t-90 tanklarının aynı tasarım mantığından çıktığını ve üzerlerine uygulanan geliştirmelere rağmen temel tasarım özelliklerinin çok fazla değişmediğini söylemek yanlış olmaz. bir tankın önceliği tanka karşı savaşmaktır. aynı zamanda da dışarıdan gelecek diğer etkilere, mesela tanksavar atışlarına, el bombalarına vs. dayanmakta tankın amacıdır ama tankın öncelikli düşmanı her zaman tanktır ve tasarımda bu kıstas dikkate alınır. rus tankları sovyet döneminde bu mantıktan hareketle tanka karşı tank muharebelerinde galip gelmek adına tasarlandığı için yapısal özellikleri ona göre ayarlanmış, ön zırhları ve kulelerin ön kısımları çok güçlü tutulmuş ve pasif savunma tedbirleri buralarda yoğunlaşmıştır. çünkü tanka atılacak her tank mermisi muhtemelen buralara doğru atılacaktır. ancak artan zırh korumasını dengeleyebilmek, tankın otomotiv özelliklerini bozmamak ve dengeli bir araç oluşturmak adına tankın ağırlık merkezini mümkün olduğunca ortada tutmak ve basık bir araç üreterek mümkün olduğunca hedef küçültmek amacıyla şu, şu ve şu videoda gördüğünüz üzere topu yükleyen ve mühimmatı saklayan düzenek hep bu şekilde tankın tam ortasında kulenin altında olacak şekilde tasarlanmıştır.

Mevzubahis videolar

Düzenek

bu tasarım yüklemeyi pratikleştirerek hızlı bir şekilde atış yapmanızı sağlarken aynı zamanda tanktaki mürettebat sayısını bir kişi azaltarak tankı küçültüp alçaltır ve daha küçük bir hedef olmasını sağlayan bir sistem haline gelir. bununla birlikte bu tercih korkunç bir tasarım riskini de göze alıyor. o risk de buraya gelen doğrudan isabetin tüm tankı bir anda yıkıcı (ecnebicesi catastrophic) seviyede etkiye maruz bırakıp cephaneliğinin tümden infilak ederek tankı harıl harıl yanan bir tür cehennemi mangala çevirmesi. taretin uçması, tekerlerin vs paramparça olup dağılması hep bu etkinin sonucu. suriye'de bu görüldü, azeri-ermeni savaşında bu görüldü, libya'da görüldü ve ruslar bu dersler neticesinde ellerinde bu sistemi yeniden tasarlayıp, düzeltip değiştirecek mühendislik olanakları ve askeri kabiliyetleri olmasına rağmen hiçbir şey yapmadılar, tanksavar roketlere karşı düzgün çalışan aktif savunma sistemleri geliştirip tanklarına entegre etmediler, tank doktrinlerini güncellemediler ama haklarını yemeyelim, sahada aldıkları dersleri (!) kendilerince değerlendirip karşımıza müthiş bir çözümle çıktılar: kule üzerindeki metal ızgaralar!

şu anda ukraynalıların ellerindeki tanksavar gücüne bakarsak

rusların yetersiz planlaması düşünüldüğünde tank gücünün karşılaştığı sorunun büyüklüğü ve bu sorunun temelde tasarımların eskiliğinden kaynaklandığını söyleyebiliriz. ama her tasarım eski diye kötü olacak hali yok. tasarımlar savunma destekleriyle ve doktriner çalışmaların eğitimlere yansıtılmasıyla mümkün olduğunca kabul edilebilir bir seviyeye çekilebilir ancak ruslarda bu durum mümkün değil. aynı şekilde rus zırhlı araçlarının da tasarımları hep sovyet dönemine ait ve bunların yetersizlikleri zaten çok önceden yıllarca analiz edildiği için ukraynalıların bunları yoketmesi çok daha kolay. sahada henüz t-14 armata ve bunun türevi yeni nesil zırhlı araçlar ile bmpt "terminator" gibi çok ağır silahlı araçları görmedik ama sanırım rus kayıpları arttıkça bunları da çatışmaya sokacaklardır.

gelelim rus hava gücüne

şimdi ruslar savaşın ilk günlerinde klasik bir şekilde davrandılar ve ukrayna hava gücünü önce havada sonra da yerde vurmaya başladı. sanırım ukraynalılar da bunu bildiklerinden çok fazla bir uçağı rusların karşısına çıkarmadı ve kısmı olarak hava harekatı yaptılar. özellikle rus tanklarına ve zırhlılarına karşı su-25 kullandılar orası kesin ama asıl savaş uçakları çok ortada değil. şu kiev hayaleti hikayesini pas geçiyorum şimdilik çünkü ben bunu %100 teyit edemedim veya bu yönde bir şey okumadım ama 6 füze ile 6 uçak düşüren bir adam olabilir fakat tek sortide as pilot olup geriye dönen adam sayısı da tarihte belli. o nedenle bu ihtimali bir propaganda olarak görüyorum.

rus hava gücü şu anda nerede ben bilmiyorum. aynı şekilde ciddi askeri analistler de bunu soruyor çünkü şu anda ukrayna hava sahasında korkunç bir rus hava gücü etkisi görmüyoruz. hala sihalar uçuyor hala ukrayna güçleri hareket ediyor ve hala rus tanklarına karşı alenen saldırılar gerçekleşiyor. bu durumda rus hava gücünün özellikle cas dediğimiz close air support yani yerde ilerleyen kara birliklerine verilen yakın hava desteği rolünün çok etkili olmadığını söyleyebiliriz. bu durumu birkaç nedene bağlıyor yabancılar. eğitim noksanlığı, teknik donanım yetersizlikleri, koordinasyon sorunları, eldeki uçakların az sayıda olması, stinger tehdidi ve hassas güdümlü mühimmatın yeterli miktarda olmaması bu duruma yol açıyor diyorlar. eğitim eksikliğini ve az uçak olmasını nispeten pas geçersek hassas güdümlü mühimmat konusu aslında çok mantıklı. modern savaşta nokta atışı yapacak hassas mühimmatlar çok önemli. rus hava gücü suriye'de bunlardan çok fazla kullandı çünkü o savaş onu gerektiriyordu. şimdi operasyonu yürüten güney ordu bölgesini düşünürsek ellerinde ukrayna'ya atacakları az sayıda mühimmat kalmış olabilir ve diğer bölgelerden mühimmat çekerken hava operasyonlarına ara vermiş olabilirler. bunu zaman gösterecek ancak karada ilerleyen rus güçlerinin bu denli yıpratılmasının en büyük nedenlerinde biri de yetersiz hava desteklerinin olmasıdır burası kesin. onun dışında ukraynalıların ellerinde kalanlar ve polonya'dan aldıkları 30 adet mig-29 çok bir şey değiştirir mi? sanmam ama en azından ruslara karşı etkili saldırılara girişebilirler.

gelelim herkesin merak ettiği siha (bayraktar tb2) konusuna

işin siyasi yönünü ve propaganda kısmını geçiyorum, onu tartışmak istemiyorum. bununla birlikte tb2'nin askeri potansiyelini görmemek için kör olmanız, psikolojik etkisini inkar etmeniz için sağır olmanız ve dünya savaş tarihinde ne gibi bir değişim yaşattığını fark etmemeniz için sadece interneti sadece tiktok izlemek için kullanan bir ergen olmanız gerekir. tb2, sihaların özelinde konuşursak uygun durumda çok işe yarayan bir silah olduğunu ve düşmanın moralini korkunç derecede etkilediğini gösterdi. yalnız şu da var, tb2 kesinlikle bir ordunun belkemiği olacak ve tüm harekat planını kendisine göre kurgulatacak bir silah değil. taktik anlamda yani ufak bir bölgede yapacağınız noktasal askeri operasyonlara çok uygun bir makine ama stratejik anlamda savaşınızın gidişatını kökünden değiştirecek bir silah değil. bunun ayrıdına çok iyi varılmalı, gereksiz propagandadan kaçınılmalı. düşman askeri üzerinde tb2'nin sürekli gezindiği hissiyatının olması düşman açısından çok sinir bozucu ama rusların elinde çok ciddi elektronik harp sistemleri var. şu ana dek bunları etkin kullanamamış olmaları bunları hiç kullanamayacakları anlamına gelmez ama tb2'nin şu durumda işe yaradığını ve ukrayna savunmasını neredeyse %100 körükleyerek milli anlamda bir bütünlük yarattığını da inkar edemeyiz. dünyada iha/siha etkisini kıracak çok etkili karşı tedbirler var ancak bunların orduların envanterlerine ve eğitimlerine sokulup planlamada iha/siha tehdidine karşı çok dikkatli karşı tedbirler alınması daha zaman alacaktır. tb2 dünya harp tarihine geçecek bir durum yarattı ve yarattığı doktriner değişikliğini dünya ordularının önümüzdeki on yılda kendilerine nasıl uygulayacaklarını göreceğiz. askeri açıdan verimli bir taktik silah ama daha ötesine nasıl geçecek, siha karşıtı önlemler ne boyutta ordulara girecek ve bu sihaları avlamak ve sihalara karşı savunma için piyadeye, topçuya, zırhlı birliklere ve lojistik birimlere ne gibi eklemeler yapılacak onu da göreceğiz. tekrar söylüyorum verimli bir taktik silah ama uygun koşullar altında bu böyle.

yazıyı toparlayalım

rusların planlamada ve uygulamada yaptıkları hatalar sonucu (eski kafayla konuşursam) neredeyse 1 zırhlı tümen kadar malzeme ve insan kaybettiklerini görüyoruz. hem de sadece 6 günde. bununla birlikte ukraynalılar da çok şey kaybettiler ama en azından ruslara göre daha akıllı davranıyorlar. rusların şu anda kaybettikleri askeri itibarı geri kazanmak?! için yapacakları tek bir şey var, o da cepheye çok daha fazla tank, zırhlı araç ve asker sokmak. burada rus hava gücünün önemi çok fazla çünkü hava gücü eğer çok fazla konsantre bir hale gelirse ukrayna savunması yer yer çökebilir. bununla birlikte ukraynalıların aldıkları korkunç seviyede tanksavar füzesi ve stinger rusların ülkeye sokacağı ilave birlikleri de mahvedecektir "eğer" ruslar ciddi bir taktik değişikliğine gitmezse. çünkü ukrayna savunması artık oturdu, ilk şoku atlattılar, müthiş bir propaganda yürütüp sahadaki inisiyatifin kendilerinde olduğu imajını verdiler ve rusların sadece 5 günde neredeyse tüm dünyadan hem ekonomik hem siyasi hem de sosyal olarak izole edilmelerinin verdiği güçle hareket ediyorlar. putin çok ciddi hesap hataları yaptı bu işgale girişerek. ukrayna küçük bir ülke değil. evet sosyal yapısı gereği belki uzlaşamaz, suni bir ülke olarak görüldü ruslarca ama ukraynalıların direnişi rusların planlama zaafiyetleri ve askeri/teknik yetersizlikleri ile birleşince psikolojik olarak ukraynalıları öne geçirdi. bir noktadan çok çekiniyorum ruslar istediklerini alamayıp, sahadaki kayıplarının üzerine giderek sinirleneceklerdir. moskova'da neler yaşandığını bilmiyoruz ama dünyadan soyutlanma ve cephedeki başarısızlar rusları provake edip bir an önce netice almak adına korkunç katliamlara girişmelerine neden olabilir. inşallah bu olmaz ama hiç de belli olmaz sonuçta grozni'yi yeryüzünden sildi bu adamlar insafsızca. nükleer işine gelirsek o iş o kadar kolay değil ve nükleer silah kullanımı çok feci sonuçlara gebe bir durum. bu yüzden nükleer tehdidi sıcak tutup konvansiyonel güçlerle ukrayna'ya yüklenecektir putin. nereye kadar dayanır onu plan onu bilemem. ha bu arada çok sıkışırsa nükleer top mermisi gibi abuk taktik silahları ortaya çıkarır mı orası muamma?

ekleme: yazmayı unutmuşum. şu anda eminim ki nato'nun kurmayları zil takıp oynuyor, şampanyalar patlatıyordur. yıllardır hakkında türlü çeşit senaryo yazdıkları rus ordusunun aslında ciddi şekilde temel planlama, komuta-kontrol ve eğitim sorunlarına sahip olan, teknik anlamda giderek yetersizleşen bir halde olduğunu canlı canlı görmeleri eminim çoğunu çok rahatlatmıştır.

Ukrayna Ordusunun Rusya'ya Karşı Kullandığı Baykar Bayraktar TB2 Hava Aracının Özellikleri