kronolojisi şöyledir

1200- ölülerini yakan italiklerin göçleri

900- ölülerini gömen italiklerin göçleri

1000- illyria'lı venetler ve japygların göçleri

1000-800- etrusklerin italya'ya gelişi

800- elymlerin sicilya'ya gelişi

814- kartaca'nın kuruluşu

800- greklerin aşağı italya ve sicilya' ya yerleşmeleri

753- roma'nın geleneksel kuruluş tarihi

508/7- etrusk krallarının roma'dan atılması

507- cumhuriyetin ilk konsülleri

508/7- kartaca ile ilk ticari anlaşmanın imzalanması

494- plebs'in mukaddes dağa çekilmeleri ve halk tribünlerinin tayini.

450- decemvirler ve 12 levha kanunlarının yazılması

387- allia muharebesi

366- sextius-licinius kanunları. plebs' in consulluğe girme haklarını almaları

343-341- i. samnit harbi

340-338- latinlerin isyanı

326-304- ıı. samnit harbi

300-289- roma'da ilk sıkkenin basılması

298-290- ııı. samnit harbi

282-272- tarent ile harb. livius andronicus'un roma'ya gelişi

270-201- cn. naevius

264-241- i. kartaca harbi

241- sicilya eyaletinin kuruluşu

240- andronicus ilk tiyatro eserini vermiştir.

239-169- q. ennius

234-149- bilge çato (bkz: marcus porcius çato)

218-201- hannibal harbi

218- trebia muharebesi

217- trasimene gölü muharebesi

216- cannae muharebesi

216-205- i. makedonia harbi

212- syrakus'un ele geçirilmesi

211- romalıların ispanya mağlubiyeti

206- kartacalıların ispanya'dan atılması

204- kybele ibadetinin roma'ya getirilmesi

202- zama muharebesi

200 -yüzyıl başlarında- naevius öldu

200-191- yukarı italya'nın ele geçirilmesi

200-197- i. makedonia harbi

195- çato'nun consul olması

192-189- suriye kralı antiochus ııı ile harp

184- plautus'un ölümü

171-168- ııı. makedonya harbi

159- terentius'un ölümü

149-146- ııı. kartaca harbi

146- kartaca ve korinthos' un tahrip edilmesi

133- bergama kralı attalos ııı 'un ölümü

133- provincia asıa 'nin kuruluşu, tiberius gracchus, halk tribünü

123-122- c. gracchus halk tribünü

116-27- marcus terentius varro

113-101- çimber ve teuton'lara karşı harp

106- çiçero'nun doğumu (bkz: marcus tullius çiçero)

111-106- iugurtha'ya karşı harp

104-100- c. marius'un consulluk' ları

100(102)-44- caius iulius caesar

100-25

(99 -24) cornelius nepos

94(99)-55- titus lucretius carus

91-88- müttefikler harbi

88-85- i. mithridates harbi

87(84)-54- gaius valerius catullus

86-35- gaius salluştıus crispus

85-42- marcus junius brütüs (caesar'ın sekreteri ve katili)

82-79- sulla'nın diktatörlüğü

80-72- sertorius 'a karşı harp

74- devletini roma halkına miras bırakan bithynia kralı nikomedes iv 'un ölümü

74-64- ııı. mithridates harbi

73-71- spartacus'ün ayaklanması

70- pompeius ve crassus consul, sulla anayasasının kaldırılması

67- pompeius, akdenizin hudutsuz salahiyetli kumandanı olarak tayin edilmesi.

66- pompeius, doğu başkumandanı olmuştur

65-8-  quintus horatius flaccus

63- onasya'nın pompeius tarafından yeniden tanzimi, bithynia-pontus eyaletinin kuruluşu

63- çiçero consul, catilina isyanı

63- octavianus -23 eylül- ün doğması

62- pompeius, başkumandanlığı bırakmıştır

60- i. triumvirlik

59-17- titus livius

58-51- caesar, galya'yı zapteder

54-.. sextus propertius

53- crassus'un mağlubiyet ve ölümü

49- caesar, iç harplere başlar

48- pharsalos muharebesi. pompeius 'un ölümü

47- caesar küçük asya'da, pharnakes'i mağlup etmesi

46- thapsus muharebesi

45- munda muharebesi

45- caesar, diktatör perpetuus [daimi diktatör]

44 -15. mart- caesar'ın öldürülmesi

43- mutina harbi, ıı. triumvirlik

43- caesar'ın ölümünden sonra antonius, "öldürülecekler" listesi düzenliyor

43-18- publius ovidius naso

42- philippi muharebesi

42-41- octavianus'un italya'da toprak dağıtımı

40- brundisium' de devletin taksimi

36- sextius pompeius 'un mağlup edilmesi

36- antonius' un parth harbi

31 -2. eylül- açtıum muharebesi

30- marcus antonius 'un ölümü, octavianus yalnız hükümdar

29- vergilius, aeneis destanını yazmaya başladı.

27 ocak ayında octavianus'a augustus unvanı ve tanrı niteliği verildi

25- galatia'nın ele geçirilmesi

19- vergilius'un ölümü

16-9- danube ve elbe 'nin ele geçirilmesi

8- quntus flaccus horatius'un ölümü

6-4 (?) isa'nın doğumu

i.s.

6-9- pannonia ve illyricum 'da isyan

9- armınıus, varus'u teutoburg ormanında yener ve öldürür.

14-37- tiberius

19- germanicus'un ölümü

30 veya 33- isa'nın çarmıha gerilmesi

31- seianus 'un idam edilmesi

37-41- gaius 

41-54- claudius

41-6- mauretania, güney doğu britannia ve thrace'nin ele geçirilmesi

45-58- paulus 'un gezileri

54-68- nero

61- britannia'da boadicea isyanı

63-6- ermenilerle parthia konusunda anlaşmaya varıldı.

65- piso komplosu ve seneca ile petronius'un öldürülmeleri

66-70- birinci yahudi isyanı (birinci roma savaşı)

68-69- galba, otho, vitellius - iç savaş

69-79- vespasianus

79-81- titüs

79- vesuvius yanardağının patlaması [pompeii - herculaneum]

80- roma'da colosseum'un törenle açılması

81-96- domitianus

96-98- nerva

98-117- trajanus

106- dacia'nın ele geçirilmesi

113-117- trajanus'un doğu seferleri

115-118- cyrene, kıbrıs ve mısır'da yahudi isyanı

117-138- hadrianus

122- britannia'da hadrianus duvarı

132-135- ikinci yahudi isyanı (ikinci roma savaşı)

138-61- antoninus pius

142- britannia' da antoninus duvarı

161-180- marcus aurelius ve lucius verus

162-166- parth savaşı

177-180- marchoman ve sarmatia savaşları

180-192- commodus

193- pertinax, didius fulianus

193-211- septimius severus

194- issus'da pescennius niğer'in yenilmesi.

197- clodius albinüs'ün luğdunum'da yenilmesi.

197-199- parth savaşı

208-211- britan savaşı

211 (212) -217- caracalla ve geta

212- antoniniana yasasıyla, herkese roma vatandaşlığı verildi.

212- hukukçu papinianus'un ölümü

217-218- macrinus

218-222- elagabalus

222-235- severus alexander. julia mamaea kuralı

223- julia maesa ve hukukçu ulpianus' un ölümleri

226- perslerin (sassaniani) parthları devirmeleri

235-238- maximinus i thrax

238- gordianus i ve ıı africanus africa'da, balbinus ve pupienus iktidarlarını ilan ettiler

238-244- gordianus ııı ; timesitheus kuralı

241-272- persia'nın 1. sassanı kralı sapor

244-249- arap philippus

248- roma'da bin yıl oyunları

249-251- trajanus decius. hristiyanların eziyetleri

251- decius gothlar tarafından abrittus'da yenildi ve öldürüldü.

251-253- trebonianus gallus. salgın hastalık başlaması

253- aemilianus

253-260- valerianus ve gallienus. germen ve pers saldırıları

257- hristiyanlara zulümler tekrarlandı

259-273- postumus'un zorla alınması ve ardılların batıya ilgileri

260- valerianus'un persler tarafından kaçırılması. gallienus'un tek başına hükümranlığı

261-267- odenathus 'un doğuda valiliği

267- doğuda zenobia'nın bağımsızlığını ilanı

268- naissus'ta gothlar'ın yenilmesi

268-270- claudius gothicus

269- gothlara karşı alınan kesin zafer

270- plotinus'un ölümü

270-275- aurelianus

270- dacia'dan çıkıldı.

271- roma'da aurelianus duvarına başlandı.

273- zenobia yenildi. palmyra 'nin ele geçirilmesi

274- galyalı imparator tetricus, çatalaunianus ovası'nda yenildi.

274- roma'da güneş-tanrı tapınağı

275-276- tacitus

276-282- probus

277-279- rhein ve danube'de alınan zaferler.

277- mani'nin ölümü

282-283- carus

283-284- carinus ve numerianus

284-305- diocletianus ve maximianus -286-

286-296- carausius 'un ve britannia'da allectus'un ele geçirilmesi.

293- constantius i ve galerius caesarlığa atandılar.

297-298- pers savaşı

303-311- hristiyanların çektiği en büyük ıstıraplar

311- serdica (sofia) duyurusu

312- büyük constantine 'in i milvianus köprüsü'nde maxentius'u yenmesi

312-337- büyük constantin i ve licinius -324-

313- hristiyanların yaşadığı mediolanum (milan) iradesi

324-330- constantinopolis 'in kurulması

325- nicaea konsülü

326- fausta ve crispus'un idamları

337- constantine ıı, constantius ıı, constans

350-353- batıda magnentius'un zorla alınması

357- julianus' un argentorate yakınında germenleri yenmesi

360-363- fulianus, paganizmin yeniden düzenlenmesi

363-364- fovianus

364-375- valentinianus i. doğuda; valens

375- gratianus ve valentinianus ıı(doğuda)

378- valens' in adrianople (edirne) de visigothlar tarafından yenilmesi

378-395- theodosius i

382- santo binasından zafer izi silindi.

383-388- batıda magnus maximuş'un ele geçirilmesi

389- jerome' un bethlehem 'de ibadethane kurması

392-294- batıda eugenius'un yakalanması

395- arcadıus (doğuda), honorius (batıda)

395-408- stilichus'un batıda kumandan olması

395-430- hippo regius (augustinus)

404- ravenna, batı imparatorluğunun başkenti oldu.

405- stilichus, ostrogoth radagaisus'u faesulae'da yendi.

406- germen istilacılar rhein'ı geçtiler.

408-450- doğuda theodosius ıı

410- roma'nın aları visigoth tarafından ele geçirilmesi ve onun ölümü.

413- constantius ııı rheine sınırına burgundianusları yerleştirmesi.

425-455- valentinianus ııı (batıda)

428-477- vandalların kralı gaiser

432-454- aetius batıda kumandan olur.

434-453- attila peydah oldu. hunların kralıydı.

439- kartaca'nın vandal krallığını açıklayan gaiser tarafından ele geçirilmesi

450-457- marcıanus (doğuda)

451- aetius ve visigothlar attila'yı catalaunia ovasında yendiler.

452- attila'nın italya'ya saldırısı papa leo i. tarafından durduruldu.

457-461- majorianus (batıda), kazandığı zaferlere rağmen vandallara karşı kaybetti.

457-474- leo i (doğuda)

474-491- zeno (doğuda)

475-476- romulus augustus (ravenna'da) son imparator

476-493- odoacer (herulianus) italya kralı

491-518- anastasius i (doğuda) bizans imparatoru

507-711- ispanya 'da visigoth krallığı

518-527- fustinus i bizans imparatoru

524- boethius'un ölümü

527-565- fustinianus i bizans imparatoru

528-539- justinianus özeti

533- belisarıus'un kuzey africa'yı vandallardan geri alması

535-553- belisarius ve narses 'in italya'yı ostrogothlardan geri alması

547- st. benedictus'un ölümü

568- lombardlar'ın kuzey italya'ya akınları

583- cassiodorus'un ölümü

590-604- papa büyük gergory ı

632- hz. muhammed'in ölümü

637-711- arapların şaşanı persia'sını, kuzey afrika'yı ve ispanya'nın büyük bölümünü ele geçirmeleri

678-717- arapların istanbul'dan (constantinopolis) geri püskürtülmeleri

732- charles martel 'in arapları fransa'da yenmesi.

1453- istanbul'un, fatih sultan mehmet önderliğinde osmanlılar'ın eline geçmesi. (doğu roma imp.' nun yıkılması)

1806- kutsal roma imparatorluğunun ortadan kalkması.

kronolojiyi oluştururken yararlandığım kaynaklar: 

michael grant / history of rome, sabahat atlan hocanın, cumhuriyet dönemi roma tarihi eseri / istanbul üniv. tarih bölümü / edward gibbon / the decline and fall of the roman empire ve değerli hocam bedia demiriş 'in özel ders notları.