Politika Alanında Sık Sık Adı Geçen "Retorik" Kavramı Neyi İfade Ediyor?
retorik, en kestirme haliyle hitabet sanatı, güzel söz söyleme, belagât gibi isimlerle anılmaktadır
retorik, fikirleri düşünceleri en iyi biçimde ifade etme/etkili konuşmadır. dili mahkemede adaleti gerçekleştirmek, politikada yarar sağlamak gibi temelde ikna etmek amacıyla en etkili ve cezbedici bir biçimde kullanma sanatıdır.
retorik, söylemin içeriği ile ilgilenmez ancak içeriğin bir takım yöntemlerden yararlanarak değerlendirilmesine çalışır. kısacası, retorik herhangi bir içeriğe uygulanabilecek katışıksız bir biçimler bütünüdür.
bu kavram, aristoteles'le birlikte anılmaktadır. seneca ve cicero gibi büyük hatipler tarafindan roma’da da geliştirilmiştir.
retorik, teorik bir açıdan değerlendirildiğinde şu özelliklerle sıralanılabilir
1. fikir geliştirme şemalarının incelenmesinden oluşan buluş.
2. konuşmada plan yapma ile ilgili bölüm olarak düzenleme.
3. üslûp ve ritim kurallarını kapsayan ifade.
4. konuşmada daha önce söylenmiş olanları hatırlatma, ilk ve son söylenenler arasında bağ kurma, olarak anımsama.
5. ses dozu, davranış tarzı ve el-kol hareketleriyle belirlenen eylem gibi unsurlar birbirinden ayrılır.
retorik, kendi içinde bir bilgi bütünü oluşturmaktan çok kendi dışındaki bir nesneye, düşüncenin genellikle, önermelerin verilip bir olgu ile uyuşmasına yani doğruluğa erişme yolu yordamıdır.
retoriğin nesnesi olan doğruluk türü bilimsel tanımlamasıyla doğruluğu bilinen öncülere dayanarak yapılan çıkarımla gösterilmez.
konuşan ile dinleyenin ortak varsayımlar temelinde buluşturan olası öncülere dayalı çıkarımlar ancak yaklaşık olarak betimlenebilir. (antik) retoriğin ilkesi bu yüzden, doğruluğun, zorunlu olarak ancak belirli koşullarda belli kişiler içinde geçerli olduğu biçimindedir.
retoriğin incelikleri
itü akademisyenlerinden şehmus okur'un söylediklerine göre, güzel konuşan ve hitabeti güçlü insanlar saatlerce bu konuda pratik yaparlar. gerek ayna karşısında gerek çok yakın çevresi ve ailesi ile gerçekleştirdikleri bu pratiği hiçbir zaman bırakmayanlar karşıdaki kişiye daha inandırıcı ve etkileyici görünümlerini koruyabilirler.
ayrıca güzel konuşurken önemli olan bir başka husus da nerede susulacağı, nerede konuşmanın hızının artırılacağına ek olarak el hareketleri ve mimiklerin ne şekilde kullanılacağıdır. kasların kasılmış olduğu ve keskin hareketler yapan eller konuşmacıyı gergin ve kendine güvensiz gösterirken, acuç içlerinin göründüğü ve sakin hareketlerden oluşan, sadece yeri geldiğinde konuşmacıyı destekleyen el hareketleri karşı tarafa güven açıklık hissi verir.
ayrıca güzel konuşan, retorik uzmanı ve iyi demogoji yapabilen herkesin kendisine örnek aldığı birileri olmalıdır. bu örnek ise onun sadece bir basamağı olacak şekilde kullanılmalı ve onun gibi olunmaya çalışılmadan fayda esaslı düşünülmelidir. nitekim örnek bize emir vermeye başladığı anda(bilinçaltından) olabileceğimiz maksimum nokta o örnektir ve bu noktaya da zaten ulaşılamaz.
retorik, kesinlikle yalan söylemek değildir. aksine yalan söylemeden inandırmaktır, silahı olmadan öldürmek gibi.
(bkz: practice makes perfect)
(bkz: demogoji)