Osmanlı'nın Son Zamanları İçin Kullanılan "Hasta Adam" Tabirinin Hikayesi
günümüzde özellikle avrupa ve abd medyasının, ekonomisi kötüye giden avrupa ülkeleri için sıkça kullandığı "sick man of europe( avrupa'nın hasta adamı )" tabirini tarihte ilk kez kullanan kişi rus imparatoru birinci nikolay olmuştur. 9 ocak 1853 tarihinde yaptığı konuşmada osmanlı devleti'ni kastederek "kollarımız arasında hasta bir adam var" diyen birinci nikolay'ın bu sözüne "avrupa'nın" ifadesi daha sonra eklenecektir.
bu konuşma, aylar sonra patlak verecek osmanlı - rus savaşı öncesinde yapılmıştır. nikolay, "şimdi bu hasta adamı öldürmek ve azabını dindirmek lazımdır!" diyerek amacını da belli etmiştir. bu dönemde osmanlı devleti artık bölge siyasetinde söz sahibi olmak bir yana nasıl hayata tutunacağının derdine düşmüş bir hâldedir. rusya ile yapılan savaşlar sonucunda gerçekleşen ve şartları son derece ağır olan anlaşmalar sebebiyle osmanlı devleti, rus tehlikesini en yakından hisseder olmuştur.
bu durumdan avrupalı devletler de fazlasıyla rahatsızdır. nitekim her ülke kendi çıkarının peşinde osmanlı ağabeyliğine soyunmaktadır. işte bu sebeple 1853 - 56 kırım savaşı'nda birleşik krallık ve fransa, osmanlı'nın yanında yer almışlar; böylece rusya, savaşı kaybetmiştir. osmanlı devleti'nin ömrünü uzatan aslında budur: büyük devletlerin birbirlerine bu toprakları yedirmek istememeleri!
nikolay'ın kullandığı "hasta adam" tabirinin abd ve avrupa'da yayılması ise new york times gazetesinin 1860'ta yaptığı bir haberde osmanlı'dan, "avrupa'nın hasta adamı" diye bahsetmesi sonucu gerçekleşmiştir. bu tarihten sonra avrupalı politikacılar ve komutanlar osmanlı ile alay edebilmek için "hasta adam" tabirini her fırsatta kullanmışlardır.
günümüzde de ekonomi dergilerinde ve gazetelerde zaman zaman kullanılan bu deyim ne tuhaftır ki 1980'li yıllarda ingiltere için bile söylenmiştir. the economist, "avrupa'nın gerçek hasta adamı: italya!" diye bir yazı yayımlamıştır 2005'te.
son örneği ise şu anda da mücadele ettiğimiz koronavirüs salgınına karşı başarısız oldukları gerekçesiyle kendi medyası tarafından çokça eleştirilen ingiliz hükümetine nasip olmuştur bu deyimin. 17 nisan 2020'de daily mail gazetesi ingiltere için "avrupa'nın hasta adamı" manşetini atmıştır.