Osmanlı Tarihinin En Fantastik Kadın Figürü Kösem Sultan'ın Entrika Dolu Hayatı
günümüzde muhteşem yüzyıl'ın etkisiyle daha çok hürrem sultan ya da nurbanu sultan ön planda olsa da kösem sultan'ın tarihteki gücü onları geride bırakır niteliktedir. reşat ekrem koçu, kendisi için 'bir yüzü bakır, bir yüzü altın madalyon' yakıştırmasını yapmıştır ki hakikaten öyledir.
biz madalyonun altın kısmından başlayalım
her ne kadar osmanlı haremine giren kadınların önceki yaşamlarına ait çok fazla bilgi bulunmasa da, çeşitli kaynaklarda doğum yılı 1590 veya 1589 olarak zikredilir. asıl adı anastasya'dır. günümüzde yunanistan'a bağlı olan ege adalarından birinde doğduğu hususunda tarih kitaplarımız birleşir. 15 yaşında osmanlı denizcileri tarafından esir edilmiştir. rivayete göre osmanlı topraklarında ilk durağı bosna beylerbeyliği olmuş, oradan da padişaha sunulmak üzere saraya takdim edilmiştir.
devrin padişahı birinci ahmet'tir. padişah da anastasya kadar gençtir ve birbirlerine samimi bir şekilde bağlanmışlardır. ya da biz öyle olduğunu varsayıyoruz çünkü padişahın diğer hasekileri birer oğlan doğururken, kösem tam tamına dört oğlan vermiştir padişaha. bu iki genç insan yıllardır süregelen başıbozuk harem düzenine el atmışlar ve işleri yoluna koymuşlardır. ancak ne yazık ki aşklarına doyamamışlardır.
birinci ahmet 28 yaşında mide kanserinden öldüğünde geride oğullarının yanı sıra bir adet deli kardeş bırakmıştır. osmanlı devleti'nde hükümdardan sonra kardeşi tahta geçemezdi ancak birinci ahmet veraset sistemini değiştirmişti. ekber ve erşed sistemine göre tahta geçme sırası hanedanın en yaşlı üyesinde oluyordu ve bu özelliği taşıyan birinci mustafa idi. birinci mustafa en yaşlı hanedan üyesidir ancak akli dengesi yerinde değildir. bu yüzden üç ay sonra tahttan indirilmiş ve birinci ahmet'in büyük oğlu ikinci osman tahta çıkarılmıştır.
ikinci osman, mahfiruz sultan'ın oğludur. kösem sultan'ın en büyük rakibesidir mahfiruz sultan. saadet dönemi çoktan sona ermiştir. kösem, eski kösem değildir ve o da zamanla masumiyetini kaybedecektir. çünkü hırs, kin ve intikam gibi duygularla tanışmıştır ya da tanışmak zorunda bırakılmıştır.
madalyonun bakır kısmına geçme zamanımız geldi
ikinci osman cevval bir delikanlıdır.aynı zamanda tezcanlıdır. itaatsizlik gösteren yeniçerileri kaldırmaya karar verir ancak tedbirsiz olduğundan bu haber yeniçeriler tarafından öğrenilir. yeniçeriler, ikinci osman'ı tahttan indirirler ve katlederler. yerine yine birinci mustafa'yı padişah yaparlar ancak taşıma suyla değirmen dönmez. devletin çarkını deli padişahın sadrazamı ve validesi (ismi bilinmiyor) de döndüremez. neticede bir üç ay sonra tekrar ihtilal olur ve tahta dördüncü murat geçirilir.
sıra kösem'e gelmiştir nihayet. ancak kocasına karşı hürmetkar bir eş olan kösem oğullarına aynı şefkatle davranmayacaktır. dördüncü murat devrinin ilk kısımları herc-ü merç içinde geçecektir. yeniçeriler zorbalığın zirvesine ulaşmıştır. her istediklerini elde eder olmuşlardır. nitekim padişahın yol arkadaşlarının dahi kellelerini almışlardır. şüphesiz bu zorbalıkların arkasında kösem'in ocak ağaları ile olan işbirliğinin de payı vardır.
yıllar yılları kovalar. dördüncü murat hep çocuk kalacak değildir. zorbalara karşı tek başına mücadele eder. askeri susturur ve annesini de eski saray'a yollar. artık tek zorba padişahtır. tarihlerimiz yüz binden fazla insan öldürttüğünü yazar. hepimiz az çok tanırız zaten dördüncü murat'ı. enerjik ve tezcanlı bir yapısı vardır, zira hızlı yaşayıp genç ölmüştür. ölmeden önce kardeşleri süleyman, bayezit ve kasım'ı boğdurtmuştur. süleyman ve kasım, kösem'in oğullarıdır. kösem bu ölümlere engel olamamıştır. geride bir tek ibrahim kalmıştır. hem kösem'in son oğlu, hem de osmanlı'nın tek varisidir.
murat zamanında elde edemediği nüfuzu ibrahim zamanında elde eder kösem.valide sultanlığın tadını çıkartmaya başlamıştır. zira yeni padişah iç bunalımlara sahip değişik bir insandır. padişah ve annesinin çıkarları 6-7 yıl çatışmaz. ancak bu 6-7 yıl sonunda ibrahim, annesini dinlememeye başlar. kösem, yabana atılacak bir kadın değildir ancak ibrahim bunu hesap edemez. ocak ağaları ile birleşen kösem, ibrahim'in sonunu hazırlar ve 7 yaşındaki masum dördüncü mehmet tahta çıkartılır.
entrikalar bununla da son bulmayacaktır. osmanlı ananesine göre kösem'in yetkileri ibrahim'le birlikte bitmiştir. çünkü validelik sırası dördüncü mehmet'in annesi hatice turhan sultan'dadır. ancak teori ile uygulama örtüşmez. kösem bir köşeye çekilmez. neticesinde yıllardır olduğu gibi yine karşısına bir rakip çıkar. ancak bu sefer onu alt edemeyecektir. kösem mehmet'i öldürtüp küçük şehzade süleyman'ı tahta çıkarmaya niyetlidir. ancak bunu haber alan dördüncü mehmet taraftarı saray görevlileri (zülüflü baltacılar) kelleyi koltuğa alıp ocak ağalarından önce davranırlar ve kösem'in dairesini basarlar.
kendisi gibi ölümü de fantastik olmuştur kösem sultan'ın
2 eylül 1651 günü dairesini basan zülüflü baltacılardan kuşçu mehmet adında bir adam ilk önce elleriyle boğmaya çalışır sultanı. kösem bayılmıştır. mehmet de öldüğünü düşünmüştür ancak bir-iki dakika sonra sultan kendine gelir ve yardım dileyerek bağırmaya başlar. bunun üzerine kuşçu mehmet, kösem sultan'ı perde kirişiyle boğmaya kalkmıştır ki bu tarz bir ölüm osmanlı tarihinde hiç görülmemiştir. neticesinde ağzından ve burnundan kan gelen kösem sultan çok geçmeden oracıkta ölmüştür.