Normandiya Çıkarması Öncesi İngiltere'yi Ayağa Kaldıran Çapraz Bulmaca Paniği
ikinci dünya savaşı sırasında günlük gazeteler -çok az sayfadan oluşsalar da- en popüler dönemlerindeydiler. birleşik krallık halkı, ingiliz birliklerinin hitler ve nazi'lere karşı savaşta ne durumda olduğunu bunlar üzerinden takip etmekteydi.
gazetelerde merakla beklenen sadece haberler değildi. neredeyse tüm gazetelerin içinde çapraz bulmaca bulunurdu. bulmacalar, hava saldırıları sırasında sığınaklarda ve tren kuyruklarında beklerken, zamanın geçmesine yardımcı oldukları için oldukça popülerlerdi. en popüler günlük gazetelerden biri de the daily telegraph'dı ve bulmacası da aynı oranda popülerdir.
ocak 1943'te ingiltere başbakanı winston churchill ve abd başkanı franklin d roosevelt bir araya geldi ve savaşın geleceğinin kuzeybatı avrupa'nın işgalini içermesi gerektiği konusunda anlaştılar. planlamalar başladı ve kapsamlı araştırmalar sonrasında, geniş ve kumlu plajları ile korunaklı normandiya kıyı şeridine yapılacak sürpriz çıkarmanın en iyi seçenek olduğuna karar verildi. d-day (normandiya çıkarması) olarak anılacak operasyonun adı churchill tarafından overlord operasyonu olarak adlandırılmıştır.
abd generali dwight d eisenhower, aralık 1943'te overlord operasyonu'nun genel komutanı oldu ve ingiliz general bernard law montgomery kara birliklerinin kontrolünü üstlendi. mayıs 1944'ün başlarında, eisenhower d-day'in 5 haziran 1944'e denk gelmesine karar verdi. sürpriz unsurunu en üst düzeye çıkarmak ve kayıpları en aza indirmek için çıkarmanın yeri ve kesin tarihi de dahil olmak üzere, operasyonun tamamı gizlilik içeriyordu. hatta bir abd tümgeneralinin, bir kokteyl sırasında spekülasyon yaptığı için rütbesi düşürüldü ve eve gönderildi.
ancak mayıs 1944'te ingiliz gizli servisi mi5'in bazı üyelerinin vakit geçirmek için the daily telegraph bulmacasını çözmeleri ile 1944 çapraz bulmaca paniği başlamış oldu. bulmaca içerisindeki cevaplardan birinin yanıtı "utah", bir diğerinin ki ise "omaha"ydı. bunlar, amerikan kuvvetlerinin normandiya çıkarması'nda karaya çıkacakları plajlara müttefikler tarafından verilen kod adlardı.
o ay yayınlanan bir başka bulmacada çıkan cevaplardan biri ise "mulberry"ydi. bu, çıkarma sırasında tedarik gemilerini barındıracak ve kanal boyunca çekilecek olan yüzen limanın adıydı. bir diğer sorunun yanıtı ise "neptune"dü. neptün, operasyon sırasında yapılacak deniz desteğinin kod adıydı.
cevapların en şüpheli olanı ise büyük peruk anlamına gelen "big-wig"dir. çünkü big-wig'in karşılığı "overlord" dur. (overlord, derebeyi, amir anlamına gelmektedir ve big-wig de kafalarındaki koca peruktur.) bu, tüm operasyon için bizzat churchill'in verdiği isimdir.
mi5'te hemen alarm zilleri çalındı ve bulmacaların almanları bilgilendirmek için kullanılıp kullanılmadığının araştırılmasına başlandı. iki mi5 ajanı, leonard dawe adında bir adamın yaşadığı surrey'e gönderildi. leonard dawe, 54 yaşında bir bulmaca derleyicisiydi. ajanlar, dawe'i neden özellikle bu beş kelimeyi seçtiği konusunda sorguladılar. dewe'in yanıtı ise "sevdiğim kelimeleri seçmeme karşı çıkan bir yasa mı var"dan öteye gitmedi.
mi5, sorgulamalar sonucunda dawe'in doğru söylediğine ve normandiya çıkarması hakkında hiçbir bilgisi olmadığına ikna oldu. görünüşe göre bulmaca krizine neden olan hayatın şaşırtıcı tesadüflerinden başka bir şey değildi...
kaynak: historic-uk