doğanın yıllar harcanıp yapılan buluşlara zaten sahip olduğunun ortaya çıkması ufku iki katına çıkaran şeylerden biridir

proceedings of the royal society b dergisinde geçen hafta yayınlanan yeni araştırma, 1920'de ünlü sırp-amerikalı mucit nikola tesla'nın "valvular conduit" adını verdiği buluşunun, aslında hiç de farkında olmadan köpekbalığı bağırsaklarının yapısını taklit ettiğini gösteriyor.

tesla'nın dahiyane valfi, hareketli mekanik parçalara ve ekstra enerjiye ihtiyaç duymadan tek yönlü bir sıvı akisi sağlayan bir mekanizma. azıcık detaya girecek olursak: tek yönde hareket eden sıvıyı, uzunluğu boyunca çeşitli noktalarda kendi üzerine geri dönmeye zorlayan karmaşık bir iç tasarıma sahip olan bu borudan akan su, ilmeklerin ağızlarına aktığında türbülanslı hale gelir ve yavaşlar, bu yavaşlama ve türbülans genel akışı durdurur. ancak suyu diğer yöne akıtırsanız ilmeklere girmez ve serbestçe akar.

tesla valfi

işte bu sistem ve çalışma prensibinin hemen hemen aynısı pasifik köpek balıklarının bağırsak sistemlerinde tespit edilmiş.

bonnethead köpekbalığının sindirim anatomisi

köpekbalıklarının sindirim yollarının bu minvalde tek yönlü bir borusal yapıda oluşu sır değilmiş aslında, fakat her ne zaman araştırmacılar onları incelemek için aksiyona geçseler, süreç genellikle organların hassas yapısına zarar vererek sonuçlanıp, asıl sindirim sisteminin nasıl çalıştığını anlamalarına engel oluyormuş.

işte bu sorunu aşmak için bilim insanları, 22 farklı aileden 32 ölü köpek balığının (tümü bağışlanmış veya müze koleksiyonlarından alınmış) tüm sindirim yollarını çıkarmışlar. çalışmada yer alan köpekbalıklarının dört farklı sarmal bağırsak türü varmış:

- temel bir sarmal, simetrik spiral bir düzen

- öne dönük iç içe geçmiş bir dizi huni

- ters tarafa dönük iç içe geçmiş bir huni dizisi

- katmanlı kılıfların iç içe geçtiği bağırsak tipi

kelimelerin pek bir şey ifade etmediğini düşünüyorum. o yüzden şu görsel farklı tipteki bağırsakları daha net anlatacaktır:

bu köpekbalığı bağırsaklarını gerçeğe benzer bir düzende korumak için araştırmacılar organları sıvıyla doldurup, onları dondurarak kurutmuş. ardından ekip, çok sayıda kesitsel x-işini görüntüsü alan ve bunları dijital bir model oluşturmak için birleştiren bilgisayarlı tomografi (ct) kullanarak köpekbalığı bağırsaklarının 3 boyutlu modellerini oluşturmuşlar.

işte o modeller

ilgili video

bu dijital 3 boyutlu modeller ve araştırmacıların köpekbalığı bağırsaklarından sıvı pompaladıkları deneyler, spiral şeklin yiyeceklerin geçişini yavaşlattığını ve bu yavaşlamanın köpekbalıklarının yiyeceklerinden her bir kaloriyi almasına yardımcı olduğunu ortaya çıkarmış. ve tesla'nın tek yönlü valfine benzer şekilde, bükülmüş mimarı, sindirim sistemi boyunca tek yönlü bir akışı sağlayıp; köpekbalıklarının kaş kasılmalarıyla yiyecekleri doğru yöne itmek için harcadıkları enerjiyi potansiyel olarak azalttığı tespit edilmiş. ayrıca gıdanın bu sayede vücutta daha fazla durduğu ve bunun da acıkma hissinin geç yaşanmasına sebep olduğu teorikleştirilmiş. henüz daha çok kanıta muhtaç bir tez gibi gözükse de hiç de mantıksız durmuyor.

tesla valfi ve kopekbaligi bagirsagi

bu keşfin atık su arıtma ve suda yer alan istenmeyen plastikleri çıkarmak için tasarlanmış filtreler başta olmak üzere birçok pratik uygulamaya ilham kaynağı olabileceği söyleniyor.

kaynak
ilgili makale

Makinelerde Kullanılan Dişli Çark Yapısının Doğada Halihazırda Bulunması