UZAY 26 Aralık 2018
22,8b OKUNMA     641 PAYLAŞIM

Ne Kadar Şanslı Bir Yerde Olduğumuzun Kanıtı: Güneş Sistemi

Gözlemleyebildiğimiz kadarıyla evrendeki yerimiz açısından epey şanslıyız. Neden mi?
iStock

ateistseniz şans, teistseniz tanrı'nın lütfu olarak değerlendirebilirsiniz ama bunlardan öte evrenin bu kıyağının farkında olmak gerek. bu kadar tantana yaptık, peki neden bahsediyorum, anlatalım;

1. ilk önce samanyolu galaksisine bakalım

galaksi olarak ne yutulabilir cinsten ne de dağılabilir cinsten. kendi içinde kararlı. rakip galaksi takımı gelirse ortalığın mna koyarız. ne yaşlıyız ne de genç.

2. bu galakside ne tenha ne de sıkış tıpış olan bir bölgede yer alıyoruz

avcı kolu (orion). galaksinin dıştan içe 2.ci kolu ve gayet nezih bir bölge. ne kara deliğimiz var ne de süpernova. bunlar ne derseniz, başlığa baktığınızda dediğimi anlayacaksınız.ufak benzetme yaparsak anlattıklarımıza, galaksiyi şehir gibi düşünürsek, bizim oturduğumuz bölge ne yankesici ne tinerci yaşadığı, kavga gürültü olmayan, arada bir arabaların geçtiği elit bir mekan. bunu anlamak için iç galaksiye bakmak gerek: 1 ışık yılı çapında onlarca yıldız kara delikli süpernovalı yaşayıp duruyor, pek bir kavgalı pek bir tehlikeli. ama durduğumuz bölgede 5 ışık yılı çapında bir iki, bilemedin en fazla üç dört yıldız var.


3. şimdi sistemimize dönelim

güneş sistemi 3 katmandan oluşuyor: oort bulutu, kuiper kuşağı ve iç halka. bunlar portakal kabuğu gibi sistemimizi sarıyor. oort bulutu güneşten 1,5 ışık yılı (1 ıy: 10 trilyon km) uzaklıkta hücre zarımsı bir bölge. yani kafasına esen hemen giremiyor.

4. kuiper kuşağı demiştik, bu grup da plüton'un bittiği sınırlarda başlıyor

az ötede ise helyosfer var. (helio-sphere: güneş küre) peki ne bu helyosfer: bu sevgili güneşimizin oluşturduğu kalkan. yani çok şiddetli uzay ışınımları bu katmanda durduruluyor. bu ışınımlar bildiğimiz x-ray ve gamma ışınlarından çok şiddetli ışınımlar. kuiper kuşağı ise bir meteor halkası grubu. burası güneş sisteminin başka bir çöplüğü ve genelde burası kafasına göre gelen meteorların durduğu alan.

5. mars'tan sonra 2 büyük arkadaş jüpiter ve satürn, ardından da uranüs ve neptün geliyor 

bu kendi halinde gaz devleri oralarda aslında esprisine dolanmıyor. bir yandan süpürge görevi görüyorlar. örneğin,1995 te (sanırım) bizi yeryüzünden komple silecek büyük bir meteor, jüpiter tarafından "sen bir gel hele" denilerek jüpiterce çekildi ve üzerine düştü. yani dünyanın hatır sayılır güçlü abileri var diyebiliriz ve kafasına göre gelen meteorları" tokatlayabiliyorlar"


6. güneş'e bakalım

güneş istikrarlı bir yıldız olup sınıf olarak g grubunda. peki g grubu nedir, bahsedelim. yıldızlar o b a f g k m olacak şekilde gruplanırlar. o en büyük kütleli yıldız grubu olup m de en küçük olanları. azı karar çoğu zarar durumu yıldızlar için geçerli değil. o türü yıldızların ömrü pek kısayken k türü yıldızlar da çevrelerini pek bir ısıtmazlar. "kışın ısınamıyom tamam mıııaa!!" diyen tikky kızımızın k tipi güneşi olsaydı çenesini açamadan -150 derecede dünya üzerinde donardı. laf uzatmıyorum, g türü yıldızlar hem ömrü hem de ısı olarak optimum seviyede orta direk yıldızlar. arada sırada da patlamalar yaratmaz. dolayısı ile bizi sürekli ve sabit bir konumda ısıtan bir yıldıza sahibiz.

7. ve dünya'nın döndüğü yörünge

6.cı maddeden dolayı oluşan habitat alanı (buna ekosfer diyelim) geniş bir halka. 100-250 milyon km arasında kalabilecek bir bölge. dünya arada bir salınır, uzaklığını 145 lerden 153 lere getirir. bu ekosfer dediğimiz alan geniş olduğundan sorun olmuyor ama başka bir yıldızımız olsaydı, dar aolan ekosfer yüzüden yılın altı ayını donmuş okyanuslarla dondurucudaki tavuk gibi bekleyerek geçirirdik.

1995'den beri onlarca yıldız sistemi keşfedildi. ama hiçbirinin güneş sistemi gibi mükemmel sistem olmadığı ortaya çıktı.

Yolcu Uçakları Neden Uzaya Çıkamaz?