almanya’nın 1933 ile 1945 yılları arasında, nasyonal sosyalist alman işçi partisi (nsdap) idaresi altında, tek parti rejimine dayalı yönetim sistemiyle, hükümet ve devlet başkanı adolf hitler’in liderliğinde egemenlik sürdüğü dönem, tarihe 'nazi almanyası' olarak geçmiştir.

alman ırkının üstünlüğü, yahudi düşmanlığı ve anti komünizm, nazi ideolojisinin temellerini oluşturuyordu.
nazi almanyasının polonya'yı işgal etmesiyle başlayan, 2. dünya savaşı'nda 20 milyonu sovyetler birliği ve 18 milyonu çin vatandaşı olmak üzere, 80 milyondan fazla insan hayatını kaybetmiştir. aynı dönemde 6 milyondan fazla yahudi naziler tarafından öldürülmüştür.

2. dünya savaşının çıkmasına neden olan ve yıllar boyunca birçok insanın katletilmesinden sorumlu olan bazı nazi liderlerinin akıbetleri:

1) adolf hitler (nazi partisi lideri)

30 nisan 1945'te berlin'deki yeraltı sığınağında kendini vurarak intihar etti, eşi eva braun da siyanür alarak kendini öldürdü. hitler'in daha önceden vermiş olduğu talimatlar doğrultusunda cesetleri, aynı gün öğleden sonra sığınağın acil çıkışının merdivenlerinden dışarı çıkarıldı ve üzerlerine benzin dökülerek ateşe verildi. sovyet arşivlerindeki kayıtlar, yanmış kalıntıların 1946 yılına kadar toparlandığını ve defnedildiğini göstermektedir. 1970 yılında yeniden mezardan çıkarılıp yakıldı ve külleri dağıtıldı.

2) joseph goebbels (1933-1945 yılları arasında nazi almanyası halkı aydınlatma ve propaganda bakanı)

hitler intihar ettikten sonra goebbels çifti, sovyet askerlerinin eline geçerlerse çocuklarının beyinlerinin yıkanacağını ve komünist olacaklarını düşünüyordu. onun için eşi magda goebbels 6 çocuğuna tek tek kendi eliyle zehir vererek öldürdü. 1 mayıs 1945 akşamı eşiyle yeraltı sığınağından bahçeye çıkan joseph goebbels, burada önce karısı magda'yı, sonra kendini vurarak intihar etti.

3) heinrich himmler (nasyonal sosyalist alman işçi partisinin hitler'den sonraki en güçlü ismi. 1929-1945 yılları schutzstaffel'in -ss birlikleri- ve gestapo'nun başkomutanı)

kaçmaya çalışırken yakalandı. 23 mayıs 1945'de ağzındaki siyanür kapsülüyle intihar etti.

4) hermann göring (nazi almanyası'nın hava kuvvetleri komutanı)

nürnberg mahkemelerinde yargılandı ve suçlu bulundu. asılarak idam cezasına çarptırılmasına karar verildi. adi bir suçlu olarak asılmak yerine asker olarak vurulmak üzere temyize gitti, ancak mahkeme bunu reddetti.

göring hitler'e bağlılığını son dakikaya kadar sürdürdü. mahkemenin hakkında verdiği idam kararından sonra infaz olmadan birkaç saat önce hücresinde kendisine bakan askerden özel kutusunu istedi, o kutunun içerisinde bulunan siyanür kapsülünü içerek hayatına son verdi.

5) hans krebs (nazi almanyası generali ve kara kuvvetleri komutanı)

2 mayıs 1945 sabahı herkesin kaçıp terk ettiği hitler'in yer altı sığınağında, general wilhelm burgdorf ile birlikte intihar etti.

6) joachim von ribbentrop (1938-1945 yılları arasında nazi almanyası dışişleri bakanı)

nürnberg mahkemelerinde yargılandı ve 16 ekim 1946'da idam edildi.

7) wilhelm frick (1933-1943 yılları arası nazi almanyası içişleri bakanı)

nürnberg mahkemelerinde yargılandı ve 16 ekim 1946'da idam edildi.

8) arthur seyss-inquart (nazi almanyası reich bakanı)

nürnberg mahkemelerinde yargılandı ve 16 ekim 1946'da idam edildi.

9) ernst kaltenbrunner (ss generali, reich güvenlik ana ofisi'nin (rsha) üçüncü şefi)

nürnberg mahkemelerinde yargılandı ve 16 ekim 1946'da idam edildi.

10) franz stangl (nazi almanyası'nda sobibor ve treblinka imha kampı komutanı)

savaştan sonra önce italya, oradan suriye'ye kaçtı, 1951'de brezilyaya geçti. brezilya federal polis tarafından 1967'de tutuklandı. batı almanya'ya iade edildi. ömür boyu hapse mahkûm edildi. 28 haziran 1971 tarihinde düsseldorf cezaevinde kalp yetmezliği nedeniyle öldü.

11 ) friedrich jeckeln (nazi almanyası ss komutanı)

28 nisan 1945 tarihinde halbe yakınlarında, kızıl ordu askerleri tarafından yakalanıp 3 şubat 1946'da idam edildi.

12) oskar dirlewanger (nazi almanyası ss komutanı)

1 haziran 1945'te fransızlarca tutuklanıp, altshausen'deki tutsak kampına konuldu. 7 haziran 1945'te ölü olarak bulundu.

13) paul giesler (bavyera'nın başbakan vekili ve reich savunma komiseri)

berchtesgaden'den kaçarken amerikan birlikleri tarafından yakalanma korkusuyla 2 mayıs 1945'de karısını ve kendisini vurdu. karısı öldü ama giesler hayatta kaldı ve stanggaß'daki bir askeri hastaneye kaldırıldı. 6 gün can çekişti, 8 mayıs 1945'te öldü.

14) franz seldte (stahlhelm paramiliter örgütünün kurucusu, 1933-1945 yılları arasında nazi almanyası'nın çalışma bakanı)

seldte, savaşın sonunda yakalandı ve mondorf-les-bains'deki camp ashcan'da hapsedildi. nürnberg mahkemeleri sırasında seldte, hitler'in diktatörlüğüne karşı durduğunu ve iki meclisli bir parlamento yönetim sistemini savunduğunu iddia ederek kendini temize çıkarmaya çalıştı. nisan 1947'de fürth'teki bir abd askeri hastanesinde öldü.

15) otto georg thierack (1942-1945 yılları arasında nazi almanyası'nın adalet bakanı)

müttefikler, 2 . dünya savaşı'nın sona ermesinden sonra thierack'ı tutukladı. nürnberg mahkemesi'nde yargılanmadan önce thierack, kendini zehirleyerek 26 ekim 1946'da intihar etti.

16) herbert backe (1942-1945 yılları arasında nazi almanyası'nın gıda ve tarım bakanı, ss generali)

sovyetler birliği'ne teslim edileceğinden korktuğu için 6 nisan 1947'de nürnberg'deki hücresinde kendini asarak intihar etti.

17) bernhard rust (1934-1945 yılları arasında bilim, eğitim ve ulusal kültür bakanı)

8 mayıs 1945'te almanya'nın müttefik kuvvetlere teslim olmasından sonra intihar etti.

18) alfred rosenberg (1941-1945 yılları arasında reich işgal altındaki doğu toprakları bakanı)

rosenberg savaşın sonunda mayıs 1945'te holstein'a kaçtı. abd askeri polisleri tarafından yakalandı. nürnberg mahkemelerinde yargılandı ve 16 ekim 1946'da idam edildi.

19) hans frank (1939-1945 yılları arasında polonya reich hükümeti genel valisi)

tutuklandıktan sonra kendi boğazını kesmeye çalıştı; iki gün sonra, ikinci bir başarısız intihar girişimi yaparak bileklerini kesmeye çalışırken sol kolunu kesebildi. nürnberg'de suçlu bulundu ve 16 ekim 1946'da asılarak idam edildi

20) robert ley (1933-1945 yılları arası deutsche arbeitsfront başkanı)

kaçmaya çalışırken amerikalı paraşütçüler tarafından yakalandı. nürnberg uluslararası askerî ceza mahkemesi'nde ana savaş suçluları davası'nda yargılandı. mahkeme devam ederken 25 ekim 1945'de kendini hücresindeki tuvaletin demirine asarak intihar etti.

21) josef kramer (ss subayı, auschwitz-birkenauve ve bergen-belsen toplama kamplarının komutanı)

kramer, hem auschwitz'deki hem de bergen-belsen'deki suçlarından dolayı 17 kasım 1945'te ölüme mahkûm edildi ve 13 aralık 1945'te 39 yaşındayken hamelin hapishanesi'nde asıldı.

22) adolf eichmann (ss subayı, gestapo)

savaştan sonra arjantin'e kaçtı. 1960'ta mossad ajanları tarafından yakalanıp israil'e kaçırıldı. israil'de yargılanıp 1 haziran 1962'de asıldı. eichmann'ın cesedi özel olarak tasarlanmış bir fırında yakıldı ve külleri bir israil donanması devriye botu tarafından akdeniz'e, israil karasularının dışına savruldu.

22) rudolf hess (1933-1941 führer vekili)

1925-1935 arası hitler'in özel sekreteri ve yardımcısı, 1941'e kadar führer'in yardımcısı ve vekiliydi. 1941'de kaçırdığı bir alman uçağıyla iskoçyaya indi. amacı ingiliz hükümetiyle barış görüşmeleri yapmaktı. ingilizlerin kendisini tutukladığı haberi geldikten sonra hitler, hess'i tüm parti ve devlet görevlerinden aldı ve almanya'ya geri dönerse gizlice görüldüğü yerde vurulmasını emretti. führer yardımcılığı görevini de kaldırdı. ingilizler savaş bitene dek kendisini rehin tuttular. nürnberg mahkemeleri esnasında yargılanarak ömür boyu hapse mahkum edildi. 17 ağustos 1987'de, 93 yaşında hapishanede intihar etti.

24) martin bormann (1943-1945 yılları arasında hitler'in özel sekreteri)

savaştan sonra kaçmayı başaramayınca hitler'in özel doktoru ludwig stumfegger ile birlikte 2 mayıs 1945'de siyanir içerek intihar etti.

25) josef mengele (auschwitz'de görev yapmış üst düzey ss subayı ve doktoru)

auschwitz toplama kampında onbinlerce insana eziyet edip, üzerlerinde deneyler yapıp ölümlerine sebebiyet verdiği bilinen doktor mengele, saveş bittikten sonra yakalandı, fakat her nasılsa serbest bırakıldı. 1949'da arjantin'e kaçtı. 1959'da paraguay vatandaşlığı aldı. daha sonra defalarca almanya başta avrupa ülkelerine seyahat etti. yazın yunan adalarında, kışın isviçre'de tatil yaptı. çocukların çoğunlukta olduğu onbinlerce insanın ölümüne sebep olan mengele, yaşlı ve pişmanlık duymayan bir adam olarak 7 şubat 1979'da denizde yüzerken boğularak öldü.

26) walter rauff (nazi almanyası'nda ss subayı)

savaşın ardından müttefik orduları tarafında yakalandı ama tutulduğu kamptan kaçmayı başardı. bir süre italya manastırlarından saklandı. 1949’da italya üzerinden ekvador’a kaçtı ve kendi ismiyle şili’ye yerleşti. 1962’de şili’de yakalandı ama mahkeme tarafından serbest bırakı. şili diktatörü augusto pinochet, batı almanya’nın rauff’un teslim edilmesi konusundaki çağrılarını ısrarla reddetti ve ülkeden kaçırılmaması için kendisine özel bir koruma birliği tesis etti. rauff, 14 mayıs 1984’te şili’de kalp krizinden öldü. cenazesine yüzlerce eski nazi katıldı.

27) erich priebke (nazi almanyası'nda ss subayı)

24 mart 1944'te roma'da 335 italyan sivilin alman ss polis alayı bozen'in 33 adamının öldürüldüğü bir partizan saldırısına misilleme olarak öldürüldüğü ardeatine katliamından sorumlu olan birimi komuta ettiği için italya'da savaş suçlarından hüküm giydi. savaştan sonra, yaklaşık 50 yıl yaşadığı arjantin'e kaçtı. 1994’te geçmişi ortaya çıktı ve hükümet tarafından italya’ya gönderildi. burada yargılandığı mahkemede savaş suçu işlemekten müebbet hapse çarptırıldı. 2013 yılında 100 yaşındayken öldü.

28) erwin rommel (nazi almanyası'nda alman afrika kolordusu komutanlığını da yapmış mareşal)

hitler'e karşı komploya karıştığı gerekçesiyle intihara zorlandı. 14 ekim 1944'de öldü.

29) karl dönitz (alman donanma komutanı, büyük amiral)

savaşın ardından dönitz, müttefikler tarafından savaş esiri olarak tutuldu. nürnberg'de yargılandı. cezaevinde kaldığı süre boyunca pişmanlık duymadı ve yanlış bir şey yapmadığını savundu. 1956'da serbest bırakıldıktan sonra kuzeybatı almanya'nın schleswig-holstein eyaletine bağlı, aumühle isimli küçük bir köyde inzivaya çekildi. 24 aralık 1980 tarihinde, kalp krizi sonucu 89 yaşında öldü.

30) albert speer (reich silahlanma ve savaş bakanı)

yakalandıktan sonra nürnberg'de yargılandı ve 20 yıl hapis cezasına çarptırıldı. 1966'da serbest kaldı. 1 eylül 1981 tarihinde öldü.

Nazi Almanyası'nda Gündelik Hayat Nasıldı?