BİLİM 19 Ağustos 2018
100b OKUNMA     925 PAYLAŞIM

Milyonlarca Yıl Önce Anadolu'nun Üzerini Kaplayan Okyanus: Tetis

Bundan milyonlarca yıl önce Anadolu topraklarının üzerinin bir okyanusla kaplı olduğunu biliyor muydunuz?

tethys (tetis), eski jeolojik dönemlerde oluşmuş ve kaybolmuş uzun soluklu bir okyanus. 

yapılan araştırmalara göre en eski tetis havzasının açılması erken-orta paleyozoik döneme (yaklaşık olarak 490 milyon sene öncesine) dayanır. tektonik plakaların, yani kıtasal kabuk parçalarının göreceli hareketleri sonucu zaman içerisinde şekli sürekli değişmiştir. 


tersiyer'de kapanmasına kadar olan aşamaları eskiden yeniye doğru proto-, paleo- ve neo-tetis seklinde ayrılmıştır. son evresi olan neo-tetis'in havzalarından ikisinin kalıntıları anadolu'da kolayca gözlemlenebilir. bu havzalardan biri izmir-ankara-erzincan hattı boyunca 60-70 milyon sene önce kapanmıştır. diğeri ise batıda iskenderun körfezi olmak üzere elazığ-bitlis-hakkari üzerinden iran'a ulaşan bir hat boyunca yaklaşık 15-20 milyon sene önce kapanmıştır. 


bugün türkiye'de bulunan kuzey anadolu ve doğu anadolu aktif fay kuşaklarının bu hatlarla hemen hemen çakışması rastlantı değildir. ayrıca anadolu'da yüzeylenmiş olan kayaçların pek çoğu doğrudan veya dolaylı olarak tetis okyanusu'nun bir ürünüdür. türkiye'deki metalik maden yataklarının oluşmasındaki katkısına rağmen arap yarımadası'nda bol bulunan petrolün güneydoğu anadolu'da aynı miktarda ve kalitede bulun(a)mamasından da sorumludur ayrıca kendileri.

bölgesel ölçekte bakarsak, alp dağları ve himalayalar'ın oluşumu doğrudan bu okyanusun kapanmasıyla ilgilidir.

375 Milyon Yıl Önce Dünyadaki Hayatı Sudan Karaya Taşıyan Balık: Tiktaalik Roseae