Metaverse Arsası Satın Almak Mantıklı Bir Yatırım mı?
metaverse arazisi satın almayı düşünen, konu hakkında az bilgisi olanlar için birkaç şey yazayım.
metaverse’de bir şey satanlar %99 dolandırıcıdır. kendi ekosistemleri yoktur ya da tutmayacağını bildikleri halde bir şeyler satarlar. kalan yüzde 1’in de 1-2 tanesi tutar. o da decentraland, sandbox, enjin vs. gibi çok yatırım almış olanlar olabilir.
metaverse dediğiniz şey sanal bir evren. teknolojiye yatırım yapan her firma kendi sanal evrenlerini, sanal dünyasını, sanal alanını kurabilir. yani depolama alanı ve server'ınız varsa onlarca dünya kadar alan oluşturabilirsiniz. gelecekte de facebook, instagram, google, samsung, adidas, nintendo vs. hepsi kendi sanal alanını oluşturabilir. içine girince kiminde oyun oynarsın, kiminde ayakkabı denersin, kiminde çamaşır makinesi alırsın. içine de decentraland’den de girebilirsin, samsung.com’dan da. peki neden samsung bir metaverse alanı yapmak yerine gidip decentraland’den arazi alıyor? bu tıpkı samsung’un instagram hesabı açması gibi bir şey. “herkes instagram’da. o zaman benim de müşteriye ulaşmak için instagram hesabı açmam lazım.” diyor samsung. ya da nintendo; oyunlarını, wii’yi, switch’i sitesinden de satabilir ama müşteriye ulaşmak için steam’de oyun, amazon.com’da wii satıyor.
metaverse(ler) popüler olmaya başlayıp herkesin gözünde oculus vs. gözlük olduğu zaman decentraland veya sandbox popüler olabilir; insanlar en çok decentraland ve sandbox’ın meta-evrenlerinde zaman geçirecek olabilir diye buradan arazi alıyorlar. (tam olarak neye yarayacak, ben de bilmiyorum. içine mi gireceksin, o firmanın alanına geçiş için kapı gibi mi olacak, belli değil. alan işte. ayrıca bu arazilere para verdiklerini düşünmüyorum. nintendo’nun sandbox’tan arazi alması nitendo’dan çok sandbox’un işine gelir.) alıyorlar da mesela bugün bir fotoğraf paylaşım sitesi instagram’ı geçemiyor çünkü facebook’u alt edemez. bir video paylaşım sitesi, youtube’u geçemiyor çünkü google’ı alt edemez. e bu dev firmalar kendi metaverse evrenlerini oluşturunca sizin o ovs bilmem ne, adı sanı bilinmeyen, bir altyapısı, projesi olmayan evrenler çöp olacak. internetin derinliklerinde kaybolup gidecek.
bugün hiç olmayan firmalar çıkacak belki. ya da google diyecek ki “ovs neymiş. gelin benim metaverse’ime, bedava. yeter ki gelin.” facebook’ta sayfa açmak paralı mı? uygulama (zynga poker, okey plus, oyunlar vs.) eklemek paralı mı? değil. belki facebook’un metaverse alanları da bedava olacak? hadi arsa aldığınız firma tuttu ya da varlığını sürdürebildi. belki arazinin bir anlamı olmayacak? her şeyi sınırsız oluşturabildiğin dijital sistemde arazi neden sınırlı olsun ki? onu da sınırsız yapmanın yolu bulunur.
metaverse temelli coin tutuyorum (mana ve sand). metaverse ileride tutmasa bile tutmayacağının netleşmesi 5 yıl sürer. o zamana kadar bu coin'ler iyi kazandırabilir. ama arazi olayı başka. bu arazi olayı gerçek bir yatırım alanı olmayı başarabilse bile hangisinin tutacağını nasıl olacağını bilmeden doğru olanı bulmanız mümkün değil. bunun için o kadar erken ki doğru olanı bilebilmeniz için heralde silikon vadisinde bütün geliştiricileri, ceo'ları tanıyan bir network’ün içinde olsanız anca. tutacak olanlar biraz ismini duyurur. yazılımcılar, geliştiriciler, yatırımcılar zaten yatırımını yapmış olup tavsiye etmeye başlar. belki ondan sonra bilip girebilirsiniz. yani siz alana kadar almış olan alır ama erken girmeyi ayarlayabileceğiniz aşama sınırlı. şu aşamada hangisinden arazi almanız gerektiğini hatta arazi almanın bir anlamı olup olmadığını -eğer silikon vadisinde çalışmıyorsanız- bilemezsiniz. bunu kabul edin ve kendi zamanınızı bekleyin.
coin'lerde tutan projeler böyle olmuştur muhtemelen. işi bilenler o projede kimlerin çalıştığını (hatta daha önce nerde çalıştıklarını) bilir, projelerinin teknik detaylarını bilir. ismi o çevrede biraz duyulur. ilk o çevrelerden kişiler alır. sonra bu teknolojide çalışanlar potansiyelini fark edip alır. sonra o camiada içten dışa kulaktan kulağa yayılır. o arada duydun, duydun. duymazsan binance’a paribu'ya eklendikten sonra alırsan zarar etmeden satayım yeter dersin. ama işte erken gireyim diye her bilmediğin şeye para atarsan da kaybolur gider.