Medeniyetleri Enerji Kullanımına Bağlı Olarak Sınıflandıran Kıstas: Kardaşev Ölçeği
nedir, ne değildir?
nikolai kardashev’e göre tüm bir gezegenin kaynaklarını kontrol edip gezegene tam anlamıyla hakim olan bir teknolojik gelişime sahip olan uygarlık tip 1, bir güneş sistemini kontrol edebilecek seviyede bir uygarlık tip 2, bütün bir galaksiyi kontrol edebilecek teknolojik seviyeye sahip uygarlık tip 3 olarak sınıflandırılır.
sınıflandırmalar enerji tüketim seviyelerine göre şöyle yapılmış: tip 1 (1016 watt), tip 2 (1026 watt) ve tip 3 (1036 watt). diğer gök bilimciler, ölçeği tip 4’e (1046 watt) ve tip 5’e kadar genişletmişler.
tabi kardeşlerim bunun bir de tip 5 olanı vardır ki alimallah... varsa can yakar :)
tip 5 (çoklu kültür): bu uygarlık, kendi evrenini aşmıştır. evren ölçeğini (madde, uzay-zaman, çoklu boyutlar) manipüle etme yeteneğine sahiptir. eğer açıklanabilir bir teori olsaydı muhtemelen sicim teorisini de anlayabilirdik.
ölçeğe eleştirel bakan bir yorum
kardaşev ölçeği enerji tüketimine göre medeniyet skalası oluşturan bir sav. bu savın pratikte petrol krizinden sonra çöktüğü görüşündeyim. insanlar aynı işi daha düşük enerji harcayarak gerçekleştirmenin üzerine çalışıyor ve başarıyor. verimlilik ön planda.
bir aracı 100 km öteye çok düşük enerjiyle götürmek, milyonlarca kwh enerji harcayarak götürmekten daha ileri de.
ek: bu ölçek milyar tane dünyada milyar tane insanın yaşaması durumda işliyor. insanın vücut enerjisi hesaba katılırsa; makine kaynaklı ne kadar tasarruf olursa olsun, bu kadar sayıda insan büyük bir enerji harcayacaktır. bu kadar gezegene yayılan tür bir zahmet herhangi bir ölçekte ileri medeniyet sekmesine geçebilsin.
kardaşev kimdir peki?
1932 doğumlu rus astrofizikçi, fizik ve matematik bilimleri doktorudur. ünlü kardaşev kademeleri teorisini ortaya atan bilim adamıdır. galaktik uygarlıklar için ortaya attığı üç kademe vardır. bugünkü kardaşev kademeleri beş kademedir. ilk üç kademe ünlü fizikçi nicolai kardashev tarafından öngörülmüş, diğer iki kademe günümüz fizikçileri tarafından eklenmiştir.
ne kadar teoride desek gerçek olabilme ihtimali olsa keşke. bu kademelerin gerçekleşebilmesi için devasa enerjiye ihtiyaç duyulduğu aşikar. zaten sonradan eklenen beşinci tip uygarlık bana günümüzde tasvir edilen tanrı gibi olabilmeyi çağrıştırıyor.
çoban boşluğu'na bu ölçek perspektifinden bakan bir notla bitirelim
çoban boşluğu gözlemlenebilir evrende yer alan devasa boşluklardan bir tanesi. en az 2000 galaksi içermesi beklenen bir alan olmasına rağmen şu anda 60 adet galaksi içerdiği görülebiliyor. bu tür devasa boşlukların varlık sebebi hakkında net bir bilgi yok. ancak kardashev ölçeğine göre tip 3 ya da tip 4 seviyesindeki bir medeniyet buradaki galaksileri kolonize etmiş olabilir.
galaksilerin kolonizasyonu sonucunda yıldızların etrafına dyson küresi benzeri enerji üreten mekanizmalar kurulacaktır. dyson küreleri ise yıldızlardan çıkan ışığı engelleyen yapısından dolayı galaksilerin karanlığa bürünmesine sebep olabilir. tabii ki böyle bir durum için galaksideki yıldızların çoğunun dyson küreleri tarafından çevrilmiş olması gerekiyor. yaklaşık 2000 galaksilik bir alanı kolonize etmiş bir medeniyet insan aklının alabileceğinden çok daha büyük bir bilinmez.