Mars'tan İlk Fotoğrafları Gönderen Perseverance Uzay Aracı Orada Neler Yapacak?
görevin resmi adı: mars 2020
mars'a iniş yapan rover'ın adı: perseverance
ana görev: perseverance modülü mars yüzeyine iniş yaparak yaşam izleri arayacak ve tekrar dünya'ya geri getirilmesi mümkün olan kaya ve toz örnekleri toplayacak.
aracın mars yüzeyinde iniş yaptığı bölge: jezero krateri
öngörülen görev süresi: en az 1 mars yılı (687 dünya günü)
perseverance, nasa'nın pathfinder, spirit, opportunity ve curiosity'den sonra mars'a indirdiği 5. robot. 2012'de inen curiosity ile benzer tasarıma sahip olsa da, arada 10 senelik teknoloji farkı olması, percy'i çok daha heyecan verici yapıyor.
iki robot arasındaki en önemli farklardan birisi, percy'nin mars'taki kayaları delerek, bu kayaların merkezlerinden örnek alacak olması. curiosity, mars yüzeyinden topladığı örnekleri, üzerindeki mini-laborotuvarda test edip sonuçlarını yollamak için tasarlanmıştı. percy ise, laborotuvarında deney yapmanın yanı sıra, topladığı örnekleri dünya'ya geri yollamak için paketleme kapasitesine de sahip. burada ilginç olan, bu örneklerin dünya'ya nasıl geri geleceklerini henüz bilmiyor olmamız. nasa ve esa, 2028 civarı mars'a gitmesi tasarlanan yeni robot üzerinde çalışıyor ve bu robot, portatif bir roket rampası şekilde tasarlanacak ve percy'nin toplayıp, mars yüzeyine bıraktığı örnekleri önce mars'ın yörüngesine ve oradan da dünya'ya yollayacak roketleri de beraberinde götürecek.
percy'nin, curiosity'e göre çok daha gelişmiş olan onlarca enstrümanı var. bunların, bizim için heyecan verici olanı, üzerinde taşıdığı en güçlüsü 20mp çözünürlüğü kadar çıkabilen 23 kamera olsa gerek. curiosity, 2mp kamerayla inanılmaz fotoğraflar çekmeyi başarmıştı, percy'nin çekeceği fotoğraflar umuyorum içi ölmüş elemanları da heyecanlandıracak kalitede olurlar. kameraların yanında, xray ve uv scannerları da taşıyan percy, mars yüzeyinin şu ana kadar yapılan en detaylı taramalarını yapacak ve bu taramalar, mars'ın geçmişinde bakteriyel yaşam olup olmadığı sorusuu cevaplamamıza yardımcı olacaklar. zaten percy'nin ana amacı, bu soruya ışık tutmak ve bu yüzden 3 milyar yıl önce bir göl yatağı olduğu düşünülen jezero kraterine indirildi.
percy'nin üzerindeki kameralar, bir aksilik olmazsa, robotun mars'a inişini görüntüleyecekler ve bu nasa açısından bir ilk olacak. bugüne kadar iniş prosedürleri hep bilgisayar model ve algoritmaları kullanarak yapıldı ve mars yüzeyinin roketlere ve inişteki darbelere nasıl tepki verdiğinin görüntüsü elimizde yoktu. percy'nin inişinden elde edilecek görüntüler, gelecekte tasarlanacak iniş sistemleri için hayati önem taşıyacak.
percy'nin, bir başka önemli deneyi, moxie adındaki aygıtıyla, mars'ın atmosferindeki karbondioksit'i, karbon ve oksijen'e ayırarak oksijen üretmek olacak. bu, ilerideki insanlı mars görevleri için çok büyük önem teşkil edebilir çünkü mars'ın yüzeyinde oksijen üretilmesi demek, astronotların orada daha uzun süre kalabileceği anlamına gelecektir.
percy'nin bir başka heyecan verici özelliği, üzerinde ingenuity adındaki 1.8kg ağırlığındaki deneysel bir helikopteri taşıyor olması. bu alet, başka bir gezegen üzerideki ilk uçuş deneyini temsil ediyor ve 1 ay süresince 5 kere 3'er dakikalık uçuşlar yapması planlanıyor. ingenuity'nin ikincil görevi, percy'nin rotasını daha net gösterecek fotoğrafları üzerindeki kamerayla kaydetmek olacak. bu fotoğraflar, yüzeyin uydudan çekilden yüzey fotoğraflarından 10 kat daha net görüntü verecekler ve percy'nin otomatik navigasyonuna yardımcı olacaklar.
nasa, opportunity rover'ı mars'a yolladığında, aletin 3 ay aktif görev yapıp bir kaç yüz metre yol yapması bekleniyordu. opportunity, mars üzerinde 14 sene görev yapıp tam 45km yol katetti. daha önceki robotlardan farklı olarak, perseverance'ın üzerinde çok gelişmiş oto-navigasyon sistemleri var ve alet dünya'dan komut almadan rotasını belirleyebilecek kadar akıllı. bu tip görevleri heyecan verici yapan bir başka detay da, bu robotların sadece planlanan hedefleri gerçekleştirmekle kalmayıp, şu an planlar dahilinde olmayan birçok keşfe ön ayak olma ihtimalleri.
güncelleme: gelen ilk fotoğrafların kalitesizliği hakkında birkaç soru geldi, ona da cevap vermiş olayım burada. aracın iner inmez yolladığı fotoğraflar, daha çok yüzey taraması için kullanılan mühendislik kameralarıyla ve bu kameraların koruyucu kapakları çıkarılmadan çekilmiş fotoğraflar. araç, ana anteni çalışır hale gelene kadar çok düşük bir data transfer hızıyla çalıştığı için de ilk gelen fotoğrafların siyah/beyaz ve düşük çözünürlüklü olması gerekti. bir kaç güne ana anten aktive edilip, 20 mp'lik kameralar da çalışmaya başlayınca çok daha kaliteli fotoğraflar göreceğiz.