Kuşburnu Marmelatı Nedir, Nasıl Yapılır?
kuşburnu marmelatı, anadolu'da sıklıkla yapılan ve haliyle de tüketilen bir meyvenin en doğal ve güzel hali.
kuşburnu dediğimiz meyve kısa boylu bir gövdeye ait bir ağaçtır. yetiştiği iklim genellikle yağışlı olduğundan mütevellit karadeniz bölgesinde yoğun olarak yetişir. haa bu başka yerde yetişmez demek değil, sadece en iyisi orada yetişir..
kuşburnu marmelatı çok emek isteyen işlemlerden sonra elde edilir. toplanma mevsimi çok önemlidir kuşburnuda. genellikle yazın sonuna doğru toplanır ve kaynatılır. evet yanlış duymadınız kaynatılır. şöyle ki; marmelat terimi için kaynatma terimi kullanılmalıdır. sebebi; marmelatın doğru tabirle pişirilmeyip sürekli kaynatılmak suretiyle elde edildiğindendir.
kaynatma süreci iki kısımdır efendim
toplanan kuşburnular bol su ile yıkanmalıdır. hatta 4-5 saat suda bekletilmesi evladır. daha sonra epey büyük bakır bir kazanın -ki kazan derin değil kısa ve geniş olmalıdır yoksa ateş yanlardan vurur ve kuşburnunu yakar- altına odun ateşinden büyükçe bir ateş yakılır. ateşte dikkat edilmesi gereken konu kağıt ve ince çalı kullanılmamalısıdır. çünkü kağıt ve ince çalılar çok çabuk söndüğünden ateşe ve dolayısıyla da marmelata bir fayda etmez. sadece ateşi tutuşturmak için kullanılabilir. gerisi fasa fiso...
daha sonra suda çıkartılan kuşburnular tencereye atılıp kıvamı kadar su koyulur
burada dikkat edilmesi gereken konu suyun ölçeğidir. su hiçbir zaman konan kuşburnuların üzerine çıkmamalıdır. çünkü kuşburnu kaynatıldığında kendini çok çabuk salan ve çok çabuk dağılan bir meyvedir. suyu da ayarladıktan sonra harlı ateşte kaynatılmaya başlanır. bu işlem meyvenin kendini salma süresine kadar devam eder. bu sürede meyvenin toplanma mevsimine göre 48-52 dakikadır. kaynatma işlemi sırasında sürekli büyük tahta bir kaşıkla karıştırmak gerekir, bu meyvelerin birbiriyle özdeşleşmesini ve meyvenin tepesindeki çiçeğini dökmesini sağlar..
devamında ise en meşakkatli olan kısım başlar: sürekli karıştırma kısmı!
bu süreçteki en küçük hata, marmelatın felaketle sonuçlanmasına sebep olur. önemli olan ara vermeden karıştırılmasıdır. bu arada da alev eskisinden daha harlı ve çok olmalıdır. ateşe atılan odunlar kalın ve büyük ağaçlar olabilir. önerim kiraz ağacıdır. çünkü hem gövdesi kalındır, hemde alevi kolay kolay geçmez. karıştırma işlemi dediğim gibi ara vermeden yapılmalıdır. büyük tahta kaşığımız yuvarlak hareketlerle kazanın içinde çevirilir. ateşin etkisiyle marmelat gittikçe kıvamını almaya başlar. karıştırma kısa bir süreliğine dahi kesilmiş olsa hemen kazanın altı tutar. yani kuşburnu tencerenin dibine yapışır. sürekli karıştırmak da zaten bu sebeptendir. bu işlemde asgari 62-65 dakika kadar devam eder. kıvamı anlamak için parmak kullanılır. parmak kazana sokulur ve çıkarılır. parmakta kalan kuşburnu ne kadar uzun sürede akıyorsa kazana, kuşburnu o kadar kıvamdadır..
önemli unsurların en lezizine gelelim. o koskoca ateş boşa yakılmamıştır tabii ki. patates, biber, patlıcan gibi bilimum sebze, ateşin közleri etrafına dizilerek közlenir. hoş olur yemesi, leziz olur...
konuyla alakalı düşüncelerim bu yönde, afiyet olsun.
Kısa bir özet
2015 yaz sonunda ilk defa kendi yaptığım, yapımı zor ama yemesi çok keyifli bir marmelattır kuşburnu. kolay değil; önce olgunlaşan meyveleri dikenli çalıdan toplayacaksın, meyvenin iki ucunu bıçakla temizleyeceksin (meyve küçük olduğundan epey vakit alır), temizledikten sonra yıkayıp biraz suyla haşlayacaksın. bitmedi, hatta en zoru geliyor; haşlanan meyveleri, bizim burada ilistir dediğimiz süzgeçten geçireceksin ki içindeki ince dikenli çekirdekler ellerini haşat eder. çekirdekleri ayırdıktan sonra ince dikenleri ayırmak için beyaz tülbentten süzeceksin ve en son aşamada yeterince şeker ekledikten sonra yeniden kaynatacaksın. kaynayan marmelatı sıcakken kavanoza koyup kapağı kapattıktan sonra bir müddet ters bekleteceksin.
yapımı işte böyle. çok şükür bu sene ilk denemem olmasına rağmen becerdim ama şu yeni yılın ilk günlerinde bitecek olmasına üzülüyorum be sözlük! şimdi ben nasıl beklerim tekrar güze kadar? keşke daha çok yapaydım!