competitive ve porter isimlerinin neredeyse birbiriyle bütüleştiği xx. yüzyılın en büyük modern rekabet stratejistidir. küresel rekabet stratejileri yaratma konusunda, dünyanın tartışmasız 1 numaralı otoritesidir. competitive advantage alanında yeni bir paradigma inşaa ederek işletme alanında yepyeni bir disiplinin gelişmesine yol açmıştır kendisi. doğal olarak konu rekabet olduğunda atıf yapmadan geçen akademisyeni sopayla döverler.

1947 doğumlu olan ve yazdığı/yazacağı tek bir raporu yüz binlerce dolara malolan bu işletme gurusunun tam adı michael everett porter'dır. harvard üniversitesi işletme bölümü'nde (harvard business school) ekonomi ve yönetim bilimleri profesörüdür. aynı zamanda strateji ve rekabetçilik enstitüsü (institute for strategy and competitiveness) başkanıdır. uluslararası stratejik yönetim (ki bu dersi master programımda ben de alıyorum) alanında dünyanın önde gelen bilim adamlarından biridir. zaten bir çok otorite tarafından da 20. yüzyılın en etkili yönetim düşünürlerinden biri olarak gösterilir.

davos'taki dünya ekonomik forumu'nda (world economic forum) her yıl düzenli olarak açıklanan "küresel rekabet gücü raporu" işte bu profesör porter’ın başkanlığındaki bir ekip tarafından hazırlanıyor.2011-2012 yılı için "the global competitiveness report": http://www3.weforum.org/…wef_gcr_report_2011-12.pdf

2011-2012 küresel rekabet gücü raporu sonucuna göre, rekabet gücü sıralamasında 142 ülke arasında isviçre 1. sırada. singapur 2., isveç 3., finlandiya 4., abd 5. sırada yer alırken türkiye dünyanın en rekabetçi ekonomileri sıralamasında 59.

akademik çalışmaları, şirketlerin veya ülkelerin nasıl rekabetçilik avantajları oluşturabileceği üzerine. en meşhur çalışmaları

- competitive strategy: rekabetçi strateji 

- competitive advantage: "rekabetçi avantaj": çokuluslu firmaların uluslararası arenada başarılı olması için gerekli koşulları inceler. bu çalışma firmaları incelediğinden daha çok mikro ölçekte bir çalışma olarak değerlendirilebilir.

- the competitive advantage of nations: "ulusların rekabet avantajı". neden bazı ülkeler diğer ülkelere göre daha rekabetçidir? sorusuna cevap arar. bu çalışması ise ülkeleri incelediğinden daha çok makro ölçekli bir çalışmadır.

- the generic strategies: porter'ın üç genel rekabet stratejisi olan "maliyet liderliği, farklılaştırma ve odaklanma stratejileri".

- value chain: bir şirketin üretim süreçlerini blok bir ok şeklinde betimleyen "değer zinciri". 

- the five competitive forces model: beş güç modeli kullanarak bir endüstrinin/pazarın çekicilik ve rekabet analizinin yapılması. 

- diamond model: "elmas modeli". uluslararası rekabet analizleri konusundaki en popüler analiz yöntemlerinden biridir. model 4 temel değişkenle ifade edildiğinden elmasa benzetilmiştir. porter, ulusal rekabetçiliğin belirleyici unsurlarını bu model vasıtası ile açıklamıştır. model, temelde, firmaların rekabet avantajı geliştirmelerinde etkiye sahip dört faktörü modellemektedir. modelin köşelerinde "(1) faktör koşulları, (2) talep koşulları, (3) firma stratejisi ve rekabet yapısı, (4) ilgili ve destekleyici endüstrilerin varlığı" gibi modelin ana değişkenleri yer alır. devlet ve şans faktörü ise diğer 5. ara değişkendir.

- porter's four corners model: rakiplerin eylem planlarını ya da hareket tarzlarını saptamalarına yardımcı olan 4 köşe modeli.

- cluster building: porter'ın kurucusu olduğu "bölgesel kümelenme" teorisi.

kendisi 2009 yılının ekim ayında iştcell’in dün düzenlediği 3. liderler konferansı'na gelerek bir türkiye analizi yapmıştır. porter yaptığı sunum ile küresel rekabet açısından türkiye’nin rekabet durumunu ortaya koymuştur. mutlaka izlenmelidir:

iştcell liderler konferansı: bölüm 1

iştcell liderler konferansı: bölüm 2

fakat porter asıl türkiye analizini 1999 yılındaki cat projesi (bkz: competitive advantage of turkey) kapsamında yapmıştır. türkiye'nin rekabet avantajına sahip olduğu sektörleri belirlemiş ve rekabet stratejisini arttırmanın yollarını araştırmıştır. porter, cat projesinin başlangıcında türkiye'nin "turizm, tekstil, gıda, seramik, enerji, telekom ve bankacılık" sektörlerinde küresel rekabet avantajına sahip olduğunu saptamış ve üzerinde çalışmalar yürütmüştür. dünyada ve türkiyede kümelenme teorisinin popülaritesi porter ile yükselmiştir. bu bağlamda, gerek 2001 ekonomik krizinin gerekse de 1999 depremi etkilerinin yaralarının sarılmaya başladığı dönemlerde türkiye'de porter'ın öncülüğünde kümelenme çalışmaları başlamıştır. başlangıçta kümelenme çalışmalarını kendi inisiyatifinde gönüllü bir teşekkül olarak yürüten "cat grubu" daha sonra ulusal rekabet araştırmaları kurumu (urak) altında bir sivil toplum kuruluşu kimliği kazanmıştır. 

sonuç olarak porter'ın kendisi ve çalışmaları hakkında yazılacak çok şey var ama kendisi sözlüğe değil ancak teze konu olur.

ayrıca (bkz: porter'ın türkiye analizi)

Bu içerik de ilginizi çekebilir