Köpek Balığı Eti Tüketmek Neden Tehlikeli?
Köpek balığı etini neden yemiyoruz?
büyük balık türlerinde fazla miktarda civa ve envai çeşit ağır metal bulunabileceğinden çok sıklıkla tüketmemek lazımdır. balıklar; maden ve termik santrallerden ortaya çıkan ve okyanusa karışan eser miktardaki methylmercury'i (ch3hg+ cıva bileşiği) vücutlarında biriktirir. bu madde insan sağlığına son derece zararlıdır.
diğer balıkları yiyen balıklarda ağır metal konstantrasyonu misli oranda artar. besin zincirinin tepesindeki balıklarda ise artık insan sağlığını tehdit eder boyutlara erişir. bu nedenle mesela diğer balıkları yiyerek beslenen ve bünyesinde yüksek miktarda ağır metal barındıran köpek balığı eti yenmez.
köpek balıkları diğer balıkları yiyerek beslendikleri ve vücutlarında biyoakümülasyon sonucu ciddi miktarda zararlı ağır metaller bulunması sebebiyle besin olarak tüketilmesi riskli gıdalardır.
ayrıca boşaltım sistemlerinin işleyişi kaynaklı içerisinde üre vs. de barındırır ve kötü kokar bu da tercih edilmeme sebeplerindendir.
Biyoakümülasyonu biraz daha açalım
ağır metaller gibi kirleticiler organizmalar tarafından besin, su ve asılı katı madde parçacıkları gibi kaynaklardan biyolojik dokularda birikir. canlı organizmaya giren bu toksinler; organizmanın onu parçalayıp kullanabileceğinden daha hızlı bir miktarda girmesi ya da organizma tarafından parçalanamaması ve dışarı atamaması nedeniyle birikir. toksin içeren organizmaları yiyen canlılarda bu birikim artarak ilerler.
1. bazı toksinler (genellikle böcek ilaçları veya insan faaliyetlerinden kaynaklanan kirlilik ya da yanardağ gazları gibi doğal kirlilik ) havaya toprağa ve suya bitkiler ya da algler tarafından emilir ve bünyelerinden atılamaz. bunlar besin zincirinin altındaki organizmalar tarafından düşük seviyelerde alınabilir ve bu nedenle zarar sınırlıdır. örnek: bitkiler veya algler.
2. bu bitkileri veya algleri besin olarak yiyen birincil tüketiciler tarafından düşük konsantrasyonlarda toksin alınır.
3. toksin atılamaz, bu nedenle birincil tüketiciler ikincil tüketiciler tarafından besin olarak alındığında, tüm toksin ikincil tüketiciler tarafından emilir. bu aşamadaki toksinler konsantre hale gelir.
4. ikincil tüketiciler daha üst seviyedeki tüketiciler tarafından besin olarak alındığında aynı durum tekrarlanır.
5. besin zincirinin her bir trofik seviyesinde toksinler hayvanların dokularında kalır. bu nedenle toksin konsantrasyonu en çok besin zincirinin tepesindeki hayvanların (apeks yırtıcıların) vücut dokularında yoğunlaşır. işte, atılamayan bu toksin birikimi biyobirikimdir.
bu nedenle yırtıcı ve etçil hayvanların etini yemeyiz. çünkü besin zincirinin üst kısımlarında yer alan etçil hayvanlarda bu birikim daha yüksek dozda olur. (bkz: kedi köpek sevdikten sonra yemekte et yiyen insan)
biyolojik olarak biriken yaygın bir kirletici, özellikle balıklarda biriken cıvadır. (bkz: cıva zehirlenmesi) bu nedenle örneğin diğer balıkları yiyen balıkları yiyen köpek balığı'nın etini yemeyiz.
türkiye denizlerindeki çevre kirliliğini hesaba kattığımızdaysa güvenilir diye kabul edilen balıklarda bile yüksek miktarlarda ağır metal çıkabileceği de hesaba katılırsa sıkça balık tüketmeden önce biyoakümülasyon riskini de dikkate almak ve buna uygun şekilde hamsi, palamut, sardalya, istavrit ve mezgit gibi balıkları tüketmek gerekiyor.