son zamanlarda internette gördüğümüz 3i/atlas dediğimiz şey, derin uzaya bakarken keşfedilen yıldızlararası (interstellar; nolan'nın filim ismi gibi) bir cismin. özellikle sosyal medyada olay çokça abartılarak dönüyor diye düşünüyorum ama okuduğum kadarıyla bu cisim muhtemelen bir çeşit kuyruklu yıldız diyebilirim.

en başa dönecek olursak bu cismin ismi neden 3i/atlas; geleneksel olarak bu şekilde keşfedilen bir kuyruklu yıldızın ismi, keşif yapanın ismiyle anılır. örnek verecek olursak herkesçe bilinen halley kuyruklu yıldızı, resmi adıyla 1p/halley cismini(tabii ki o keşfetmedi hemen tongaya düşeceğimi sandınız değil mi) sanılanın aksine edmund halley tarafından keşfedilmemiştir. halley, sadece 1406, 1531, 1607 yıllarında başka kişiler tarafından gözlemlenen bu kuyruklu yıldızların aslında tek ve aynı kuyruklu yıldız olduğunu anlamış ve de 1758 yılında geri döneceğini söylemiştir. bundan kaynaklı meşhur kuyruklu yıldız geri döndüğünde halley hayatta değildi ama astronomi dünyası tarafından ona hitaben halley kuyruklu yıldızı olarak isimlendirmiştir. tamam tamam bu örnek olmadı, hemen düzgün bir örnek veriyorum; (bkz: hale-bopp kuyruklu yıldızı) ve (bkz: ikeya seki kuyruklu yıldızı) gibi...

neyse konuyu çok dağıtmadan devam edelim. günümüzde uluslararası astronomi birliği tarafından geliştirilen kodlu bir adlandırma sistemini kullanılmaktadır. şimdi isimdeki ilk harf, kuyrukluyıldızın hangi kategoriye girdiğini göstermektedir yani i harfi yıldızlararası(muhtemelen interstellar kelimesinden gelmektedir) anlamına gelmektedir. sonra gelen 3 rakamı, kuyrukluyıldızın türünün üçüncü örneği olduğunu gösterir yani buna benzer şekilde iki cisim daha keşfetmişiz(bkz: 1i/oumuamua)(bkz: 2i/borisov). atlas kelimesi ise, kuyrukluyıldızı ilk tespit eden şili’deki atlas teleskopundan gelmektedir.

şimdi artık keşfettiğimiz bu cisme isimde koyduğumuza göre diğer şeylere geçebiliriz. öncelikle bu cisim; boyut olarak baya büyük bir cisimdir. bize çarpması halinde (bkz: bir cisim yaklaşıyor komutan logar) diyemeden buharlaşırız diye düşünüyorum yani sonumuz olur. diğer bir diğer özelliği ise bu cismin hızı; yaklaşık 210.000 km/s yani güneş sistemi'ne gelen bir ziyaretçi için şimdiye kadar kaydedilen en yüksek hızda ilerlemektedir.

ayrıca bu cismin yıldızlararası olduğunu yörüngesine göre söylüyoruz yani daha önceki bilgi birikimimiz ve hesaplarımıza göre güneş'in yerçekimi cisme çok etki etmiyor ve sınırlandırmıyor çünkü o kadar hızlı hareket ediyor ki hiperbolik denilen bir yörünge olarak bilinen bir yörüngede olduğunu görüyoruz. başka bir deyişle, güneş etrafında kapalı bir yörünge izlemiyor. sadece güneş sistemimizden geçiyor ve bir daha asla görülmemek üzere başka semalara doğru yoluna devam ediyor. ta ki önüne başka bir gezegen, yıldız, vb ... şey çıkana kadar.

kendisine kuyruklu yıldız diyoruz çünkü elimizdeki teleskoplarla incelemeler yaptığımızda özellikle james webb uzay teleskobu ölçümleri, 3i/atlas’ın çevresindeki komada (bir kuyruklu yıldızın çekirdeği etrafındaki bulutsu) karbondioksit oranının su oranına kıyasla oldukça yüksek olduğunu göstermektedir. son olarak madem bu bir kuyruklu yıldız o zaman biz bunu görebilecek miyiz kaptan diyenleriniz vardır. anladığım kadarıyla dünyaya en yakın olarak yaklaşık 240 milyon km öteden geçecek ve bu mesafe oldukça büyük ayrıca da cismin parlaklığı yerden görülecek kadar parlak olmayacakmış sadece teleskop yardımıyla gözlemlenebilecekmiş.

kaynak: 1,2,3,4,5