kurban mentalitesi; cinsiyetten bağımsız olarak hem erkekte hem de kadında görülebilen, ancak ataerkil sosyal koşullanmalar ve zorlanmalar yüzünden kadınların daha şiddetli bir biçimde içselleştirdiği kafa yapısı ve düşünme tarzı.

kişinin başına gelenler yüzünden hep bir başkasını, bir durumu, bir gücü (kader, tanrı vs.) suçlaması, kendine acıyan ve hatta kendine acımak için sebepler üreten bir durumda takılıp kalması, kendini güçsüz, çaresiz ve çıkışsız görmesi, bunu son derece normal bir şeymiş gibi içselleştirmesi (ve hatta savunması) şeklinde tarif edilebilir.

kurban mentalitesine sahip kişiler devamlı sızlanır, dövünür, hatta saç baş yolarken bir an durup "ben durumumu nasıl değiştirebilirim" veya "buna katlanmak zorunda değilim" şeklinde düşünmezler. çünkü böyle düşünmek bu kafa yapısından çıkış için genelde tek yol olmasına rağmen aynı zamanda kişinin özgüvenini de beraberinde getireceği için korkutucudur. kısaca kişinin kendi yaşamını kendi elleriyle değiştirebileceği düşüncesi suçu ve sorumluluğu başkasına atmaktan daha zor ve daha az kabul edilebilir bir şeydir.

kurban mentalitesi her insanın olgunlaşma ve bireyselleşme sürecinde atlanması gereken bir basamak olarak yer alır. ancak pek çok insan bu basamağı geçemez.

kurban mentalitesinin yoğun olarak bulunduğu toplumlar ve topluluklar acılarla yoğrulmuş bir yaşama taparcasına bu durumu her platformda farkında olmadan normalleştirmeye çalışan, sürekli dertli, mizmiz ve böyle yaşamaktan adeta mazoşistçe bir zevk alan gruplardır. hatta bir tanesini siz de yakından tanıyorsunuz.

kurban mentalitesine sahip insanlar hayatın, kaderin, şansın veya diğer etmenlerin sürekli kendisini mağdur ettiği, bu hayatın bir çeşit kurbanı olduğu ve bu durumlarda kendisinin hiç bir suçu olmadığını düşünürler. her şey kötü kaderden veya diğer insanlardan kaynaklanmaktadır.

türkiye de görülen arabesk kafası bu mentalitenin iyi yansımasıdır. arabesk müziğin konusu hep kaderden şanssızlık, garibanlıktan şikayet, sevilen kadının başkasını sevmesi vs gibi sürekli kurbanı oynamakla ilgilidir.

kurban mentalitesine sahip insanlar sürekli sızlanır, şikayet eder ve ağlarlar. toksik bir negatiflikle doludurlar. herhangi bir iyimserlik ve aksiyon görülmez kendilerinde.

mesela kurban mentalitesinin ekşi sözlük'teki en iyi başlığı "hatunların efendi erkek yerine piç erkek tercihi" başlığıdır. burada kendini efendi gören erkekler, kadınları suçlayarak kurbanı oynamakta, kendilerini masum göstererek kadınlara sallamaktadırlar. kadınların yanlış tercihlerinin bu erkekleri mağdur ettiklerini söylemektedirler.

bir diğer kurban mentalitesi ise tembellikten ve aptallıktan berbat hayata sahip olanların sürekli kaderi suçlaması, hayatın ona şans vermediğini ve kimsenin elinden tutmadığına yakınırlar.

kurban mentalitesinin çözümü basitçe kendini sorgulamak ve problemlere net çözümler aramaktır. kendini iyi hissetmek için sorumluluktan kaçıp başka şeyleri suçlamak değil.