TARİH 20 Ağustos 2020
155b OKUNMA     959 PAYLAŞIM

Kimilerine Göre Osmanlı'nın Kaderini Sonsuza Kadar Değiştiren Bit: Kehle-i İkbal

Kanuni Sultan Süleyman döneminde yaşanan bu ufak hadise, Şehzade Mustafa'nın idamı ve sonrasını etkilemiş olabilir.

osmanlı imparatorluğu'nun kaderini değiştiren bit: kehle-i ikbâl hakkında

devir, kanunî sultan süleyman devridir. topkapı sarayı'nda hürrem sultan ve şehzade mustafa taraftarları olarak ikiye bölünmüş gruplar vardır. böylesi bir ortamda hürrem sultan, kızı mihrimah sultan'ı, o dönem diyarbakır beylerbeyi olan rüstem paşa ile evlendirmek ister. böylece damadı rüstem'in daha da yükselmesini sağlayacak ve onun sayesinde kocası kanunî sultan süleyman üzerindeki nüfuzunu daha da arttıracaktır.

hürrem sultan, padişaha bu evlilik niyetinden bahsedince kanunî de bu işi uygun görür ve hazırlıklara başlanır. lâkin sarayda padişahın kulağına kadar gidecek olan bir dedikodu başlar. herkes rüstem paşa'nın cüzzam hastası olduğunu konuşmaktadır. dedikoduların ardı arkası kesilmeyince kanunî, saray hekimlerinden mehmed efendi'yi diyarbakır'a rüstem paşa'yı muayene etmesi için gönderir. rüstem paşa'nın kendisi hakkında çıkan dedikodulardan haberi yoktur. diyarbakır'a varan hekim mehmed efendi, bir gün rüstem paşa hamamda iken onun kirli kıyafetlerini inceler ve cübbesinde bit görür.

Kanuni Sultan Süleyman

mehmed efendi, derhal istanbul'a döner ve padişaha, rüstem paşa'da cüzzamlı olduğuna dair herhangi belirti görmediğini ve zaten giysisinde bit bulduğunu, cüzzamlı kimselerde bit olmasının mümkün olmayacağını söyler.

bunun üzerine kanunî sultan süleyman, kızı mihrimah sultan ile rüstem paşa'nın şehzade cihangir ve şehzade bayezid'in sünnet düğünlerinde evleneceklerini ilan eder. 1539'da mihrimah sultan ile evlenip padişaha damat olan rüstem paşa, önce üçüncü vezirliğe, sonra ikinci vezirliğe ve nihayetinde de vezir-i âzâmlığa yükselir.

osmanlı'nın en güçlü ikinci adamı konumuna gelen rüstem paşa, hürrem sultan ile birlikte amansız bir çabayla şehzade mustafa aleyhine işler gerçekleştirirler. onun adına sahte mektuplar yazıp padişahı sürekli onun aleyhinde doldururlar ve bu çabaları sonucunda kanunî sultan süleyman, öz oğlu şehzade mustafa'yı 6 ekim 1553'te otağ-ı hümâyunda boğdurarak öldürür.

şehzade mustafa'nın ölüm haberini alan yeniçeriler o kadar hiddetlenirler ki kanunî sultan süleyman, rüstem paşa'yı sadrazamlıktan azletmek zorunda kalır. yine de bir süre sonra tekrar getirilecektir bu makama.

Rüstem Paşa

roma'yı fethetmek, coğrafî keşiflere ne pahasına olursa olsun dahil olmak, okyanuslarda dolaşabilecek güçte donanma inşâ etmek gibi fikirlere sahip olan şehzade mustafa'nın idam edilmesinden sonra şehzade bayezid de idam edilince kanunî'nin tek oğlu sarı selim kalır geriye.

padişah ikinci selim, içkiye düşkünlüğüyle bilinen, padişahın ordu ile birlikte sefere çıkma geleneğini bitiren ve istanbul'da ölen ilk padişahtır. varın gerisini siz düşünün.

bu arada kehle, bit demektir. ikbal ise baht açıklığı, talih gibi anlamlara gelir. rüstem paşa'nın üzerindeki bitin bu ismi almasının sebebi ise şu beyittir:

olıcak bir kişinin bahtı kâvî talihi yâr
kehlesi dahi mahallinde ânın işe yarar

~ laedri ~