Kayıp Malezya Uçağı Hakkında Bugüne Kadar Ortaya Atılan Teoriler
1. terör saldırısı
11 eylül saldırılarısının üzerinden on yıldan fazla bir süre geçmiş olsa da, kayıp bir uçakla ilgili manşetten verilen haberler o günkü terör saldırılarını canlandırdı ve pek çok kişi malezya havayolları'na ait mh370 sefer sayılı uçakla ilgili benzer olayların yaşandığına inanmasına yol açtı.
the daily telegraph gibi bazı yayın organları, mahkemede malezya'da bulunan bir grup teröristin ev yapımı bir bomba kullanarak ticari bir uçağın kontrolünü ele geçirmeyi planladığını iddia eden saajid muhammad badat adlı bir el kaide muhbirinin ifadesine işaret etti. mh370 sefer sayılı uçağın kaybolmasından günler sonra, araştırmacılar uçağın iletişim sistemlerinin kasıtlı olarak kapatıldığı ve hava trafik kontrolünün bağlantıyı kaybetmesine yol açtığı bilgisini yayınladılar ve bazıları bunun bir uçak kaçırma senaryosuyla tutarlı olduğunu savundular.
el-kaide'nin mh370'in kontrolünü ele geçirdiği teorisine destek veren isimlerden biri de fox news'un sahibi ve medya patronu rupert murdoch oldu: "777 kazası [teröristlerin] çin'in başına bela açmaya çalıştığını doğruluyor. rusya zorbalık yaparken abd'nin [sic] ortak bir amaç edinmesi, çin'le dost olması için bir fırsat." herhangi bir kanıt olmaksızın uçağın düşmemiş olabileceğini, çalındığını ve şu anda pakistan'da saklandığını iddia etti.
2. uçak kuzey kore tarafından kaçırıldı
malezya havayolları'na ait mh370 sefer sayılı uçağın kaybolmasından çeşitli haber kaynakları ve internet yorumcuları tarafından sorumlu tutulan tek grup el kaide değildi. haber kaynakları, 239 kişiyi taşıyan bir uçağın kaybolmasından sorumlu olabilecek kişileri aramak üzere şüpheli senaryoları araştırırken, kuzey kore de kısa süre içinde bir başka olası şüpheli olarak tanımlandı.
ilk olarak sosyal medyada ortaya çıkan ve ilgiden çok alay konusu olan hikâye, havacılık sektöründeki bir profesyonelden bilgi aldığını iddia eden eturbonews'deki bir başyazı sayesinde kısa sürede magazin basınına da yansıdı. söz konusu kaynak, uçağın kuzey kore diktatörü kim jong-un'un emriyle, boeing 777'de o sırada ülkede bulunmayan teknolojiye erişmenin bir yolu olarak kaçırıldığını iddia etti. kuzey kore 1969 yılında bir kore yolcu uçağının kaçırılmasından sorumlu tutulmuş ve bu olayla birçok magazin gazetesi arasında paralellikler kurulmuştu.
3. abd üssüne yönlendirildi
malezya havayolları'na ait mh370 sefer sayılı uçağın kaybolmasının arkasındaki failleri tespit etme telaşındaki bazı siber dedektifler gerçekten de çok büyük bir hedefe parmak bastı: amerika birleşik devletleri.
temmuz 2015'te, kayıp uçağa ait olması muhtemel bir enkaz parçasının hint okyanusu'nda fransa tarafından kontrol edilen bir ada olan réunion'da karaya vurduğu haberi geldi. o zamana kadar uçağın akıbeti hakkında pek çok komplo teorisi ortalıkta dolaşmaya başlamıştı ve bir twitter kullanıcısı şu soruyu sordu "komplo teorisyenlerinin #diegogarcia ve onun [sic] réunion adası #mh370 ile ilgili konumunu gündeme getirmeye başlamaları ne kadar sürer?"
diego garcia, mh370'in kaybolduğuna inanılan yerin yakınında bir abd deniz üssüne ev sahipliği yapan hint okyanusu'ndaki bir ingiliz bölgesidir. çok geçmeden, abd'nin bilinmeyen bir nedenle uçağın yolunu kesip üsse yönlendirdiğine dair teoriler yayılırken, bir başka asılsız söylenti de uçağın gerçekten amerikan ordusu tarafından düşürüldüğü yönündeydi. kayıp uçak gerçekten de diego garcia'dan çok uzakta olmayan radarlarda görünmesine rağmen, abd'li yetkililer uçağın askeri üsse inmiş olma ihtimalini hemen ortadan kaldırdı.
4. uçak patent sahibi bilim insanlarını taşıyordu
malezya havayolları'na ait mh370 sefer sayılı uçağın nasıl ve neden kaybolduğuna dair internette anlatılan hikayelerden bazıları diğerlerinden daha ilgi çekiciydi. özellikle bir tanesi, büyük şirketler tarafından sadece kâr amacıyla düzenlenmiş canice bir komployu akla getirdiği için internette büyük ilgi gördü.
mh370'in kaybolmasının ardından reuters tarafından bildirildiği üzere, uçaktaki 227 yolcu arasında, tamamı san francisco merkezli bir çip üretim şirketi olan freescale semiconductor çalışanı olan, malezya ve çin'den 20 kişilik mühendis ve bilim adamı grubu da bulunuyordu. elektronik alanında tanınmış uzmanlar olan bu kişilerin kaybının şirket üzerinde büyük bir etki yarattığı belirtilirken, ceo gregg lowe şunları söyledi "bu insanlar çok fazla deneyime ve teknik geçmişe sahip insanlardı ve çok önemli insanlardı... bu kesinlikle şirket için büyük kayıp."
elbette komplo teorilerini seven internet dedektifleri mh370'te ünlü bilim adamlarının da yolcu olarak bulunduğu gerçeğinden daha fazlasını okudular. haber ortaya çıktığında, uçakta bulunanlardan bazılarının çip yapımı alanında kârlı bir patentin ortak sahipleri olduğu ve bu nedenle uçağın, şirketle bağlantılı diğer kişilerin fikri varlıkların tam kontrolünü ele geçirebilmesi için kasıtlı olarak düşürülmüş olması gerektiği söylentisi dolaşmaya başladı. uçağın kaybolmasından sonra aylarca internette böyle bir planın varlığında ısrar eden yazılar dolaşmış olsa da, bu fikir tamamen çürütülmüştür.
5. sorumlu çinli bir grup
zaman geçtikçe ve kayıp uçağın akıbetine ilişkin ayrıntılar yetersiz kaldıkça, birçok hükümet ve grup malezya havayolları'nın mh370 sefer sayılı uçağının kaybolmasına neden olmakla suçlandı ... ve hatta az bilinen bir grup sorumluluğu üstlendi.
kendilerine "çin şehitleri tugayı" adını veren bu grup, yayınladıkları bir bildiriyle birçok ülkede haberlere konu oldu: "klanımızdan birini öldürürseniz, biz de size karşılık olarak 100 kişiyi öldürürüz."
grubun iddialarını ortaya çıkaran ilk haber kaynaklarından biri olan the nation thailand'a göre, mesaj hushmail adlı bir hizmet aracılığıyla şifrelenmiş bir pdf olarak çin'deki bir dizi önde gelen gazeteciye gönderildi, yani kaynağı takip edilemedi. gazetecilerin "çin şehitler tugayı" adını ilk kez duymaları, grubun gerçekten var olup olmadığı ve eğer varsa, kayıp yolcu uçağı hikayesinden yararlanarak ne yapmaya çalıştıkları konusunda soru işaretleri yarattı.
aynı kaynak, çin'in kuzeybatısındaki uygur özerk bölgesinde çinli yetkililer ile ayrılıkçılar arasında siyasi gerilim ve şiddet olaylarının patlak vermesinin ardından, grubun uçağın kaybolmasıyla ilgisi olduğu iddiasının "etnik gerilimleri alevlendirmek isteyen fırsatçılar" tarafından yayılan bir aldatmaca olduğunun düşünüldüğünü belirtiyor.
6. yolcular bir yerlerde hayattaydı
kayıp malezya havayolları'na ait mh370 sefer sayılı uçakta bulunanların arkadaşlarının ve ailelerinin çektiği korkunç acılar, uçağın kaybolmasının ardından geniş bir şekilde haberleştirildi. trajediden doğrudan etkilenenlerin birçoğu haber bültenlerinde ve raporlarda yer aldı. günler geçtikçe kayıp yolcuların yakınlarının anlattığı bir hikâye umuda ve olası bir örtbas edilmeye işaret ediyordu.
mh370 uçağında bulunan on dokuz kişinin ailesi, kayıp yolcuların cep telefonlarını aramaya çalıştıklarında sesli mesaj yerine çevir sesi aldıklarını fark etti; bu da yolcuların telefonlarının sağlam ve açık olduğunu, dolayısıyla uçağın düşmediğini gösteriyordu.
ailelerin bu bilgiyi malezyalı yetkililere ilettikleri, ancak yetkililerin bu bilgiyle ilgilenmedikleri, bunun da hükümetin kendilerine ne olduğuna dair tam bilgi vermediğini iddia eden aile üyelerinin öfkeli tepkilerine yol açtığı bildirildi.
ancak nbc news daha sonra ailelerin iddialarını reddeden bir analiz yayınladı. haberde, kablosuz iletişim uzmanı jeff kagan, çevir sesi alındığı için söz konusu telefonla mutlaka bir bağlantı kurulması gerekmediğini açıklıyor. aksine, şebeke bağlantı kurmak amacıyla telefonu "aramaktadır". sonuç olarak, çevir sesinin varlığı yolcuların olası akıbeti hakkında gerçek bir fikir vermemiştir.
7. uçakta yangın çıktı
bazı uzmanlar malezya havayolları'na ait mh370 sefer sayılı uçağa ne olduğuna ilişkin spekülasyonları sınırlandırmak için medyada boy gösterirken, diğerleri de bilgi ve deneyimlerini kullanarak uçağın nasıl ve neden kaybolduğuna ilişkin öneriler sunuyordu.
bunlardan biri de bu alanda 20 yıllık deneyime sahip kanadalı eski bir pilot olan chris goodfellow'du. havacılık sektöründeki pek çok kişi gibi goodfellow da kaybolma olayını arkadaşları ve meslektaşlarıyla tartışmak üzere sosyal medyaya yöneldi. şu anda feshedilmiş olan google+'da olanlarla ilgili düşüncelerini özetleyen uzun bir yazı yayınladı ve bu yazı o kadar anlaşılır bulundu ki daha sonra wired tarafından alındı ve tam olarak yayınlandı.
goodfellow'un teorisi, mh370'in uçakta meydana gelen bir kazanın kurbanı olduğuydu; büyük olasılıkla bir elektrik yangını ya da iniş takımlarıyla ilgili bir yangın - goodfellow 1991 yılında nijerya havayolları'na ait bir uçağın başına gelen benzer bir yangına işaret ediyor. goodfellow, kaptanın başarısız bir acil iniş girişiminde bulunduğunu öne sürüyor.
goodfellow uçağın beklenmedik yörüngesi hakkında da fikir verdi. pek çok yorumcunun açıklamalarında belirttiği gibi, mh370 radardaki son anlarında ani bir dönüş yapmış, bu da bazılarının uçağın kasıtlı olarak rotasından çıkarıldığı ve bir yere indiği anlamına geldiğini düşündürmüştür. ancak goodfellow, deneyimli pilotun, uçağın döndüğü yakınlardaki bir havaalanı olan palau langkawi'ye inmeye çalıştığına inanıyor.
8. sorumlu pilottu
eski pilot chris goodfellow, uzun kariyeri boyunca 18.000 saat uçuş yaptığı bildirilen mh370 kaptanı zaharie ahmad shah'ın engin deneyimine dikkat çekti. bununla birlikte, malezya havayolları uçağının kaybolmasından kısa bir süre sonra, yorumcuların yanı sıra birkaç büyük haber kuruluşu da şüphelerini, yetkililerin uçağı bir intihar eylemi olarak kasten düşürmüş ve aynı anda uçaktaki diğer herkesi öldürmüş olabileceğinden şüphelendikleri 53 yaşındaki kaptana yöneltti.
her ne kadar bu iddiaları doğrulayacak bir kara kutu bulunamamış olsa da, teori son yıllarda, özellikle de "60 minutes" tarafından bir araya getirilen bir grup uzmanın, shah'ın kontrollerdeki davranışlarının kendi uçağını radardan kaybetmek isteyen bir pilotun davranışlarıyla tutarlı olduğunu kanıtlamasının ardından daha da önem kazanmıştır.
9. trajik bir kazaydı
çeşitli hükümetler temmuz 2015'te kayıp malezya havayolları'na ait mh370 sefer sayılı uçağın enkazının ilk kez bulunduğunu doğruladığında, uçağın akıbetine ilişkin teorilerin birçoğu çürütülmüş gibi görünüyordu. ancak o tarihten önce bile malezyalı yetkililer uçağın nasıl kaybolduğuna dair resmi bir açıklama yapmakta ve uçaktakilerin perişan haldeki aileleri ve arkadaşları için bir nebze de olsa rahatlama sağlamakta gecikmedi.
bbc'ye göre, uçağın açıklanamayan kayboluşundan yaklaşık dokuz ay sonra, malezya hükümeti sivil havacılık genel müdürü azharuddin abdul rahman resmi bir açıklama yaptı. rahman, uçağın kaybolmasının resmi olarak kaza ilan edildiğini ve uçaktaki 239 kişinin tamamının hayatını kaybettiğini duyurdu.
bazıları bu hamlenin ailelerin malezya havayolları'na karşı tazminat taleplerine yardımcı olduğunu belirtirken etkilenenlerin çoğu, uçağın nihai kaderi hakkında daha fazla ayrıntı vermeden beyanı kabul etmeyi reddetti.
10. uçak dik açıyla düştü
uçağın kaybolmasından bu yana geçen yıllar içinde çeşitli enkaz parçaları bulunmasına rağmen, malezya havayolları'na ait mh370 sefer sayılı uçağın büyük bir kısmı ve uçaktakilerin kalıntıları henüz bulunamamıştır. devasa bir jumbo jet nasıl oldu da iz bırakmadan ortadan kaybolmuştu?
2015 yılında, texas a&m matematik profesörü goong chen liderliğindeki bir grup akademisyen, mh370'in kaybolmasının ardından çok sayıda hükümet tarafından yürütülen kurtarma çalışmalarının neden başarısız olduğunu açıklayan bir teoriyle ortaya çıktı.
american mathematical society dergisinde yayınlanan habere göre, araştırmacıların çalışması boeing 777'nin hint okyanusu'na nasıl düştüğüne dair bir model sundu. ekip bir "dikey giriş" teorisi önerdi. suya yatay olarak çarpmak yerine, -ki bu uçağın enkazını ve jet yakıtını su yüzeyine yayacaktır ve arama ekiplerinin uçağın yerini belirleme şansını arttıracaktır- uçak nispeten düşük bir hızla denize burun üstü çakılmış olmalıydı. onlara göre uçak okyanusun dibine batmadan önce sağlam kalmış ve bu da kazadan geriye kalan kalıntıların yayılmasını nispeten küçük bir alanla sınırlandırmıştı.