EDEBİYAT 4 Ocak 2024
26,1b OKUNMA     347 PAYLAŞIM

JRR Tolkien'in, Yüzüklerin Efendisi'ni Nasıl Yazdığını da Açık Eden Hayat Hikayesi

J.R.R. Tolkien kimdir? Tolkien'in hayatı başlı başına bir romanmış diyebiliriz.
İllüstrasyon: DeviantArt @KyrMaur

1892 yılının 3 ocak'ı, güney afrika'da doğmuş efsane bir insandır tolkien

tolkien dört yaşındayken, banka müdürü olan babası güney afrika'da öldükten sonra annesi ve küçük erkek kardeşiyle birlikte ingiltere'nin birmingham kenti yakınlarına yerleşti. 1900 yılında annesi roma katolikliğine geçti ve büyük oğlu da bu inancı benimsedi. annesinin 1904'te ölümü üzerine oğulları bir katolik rahibin himayesine girdi. dört yıl sonra tolkien, kurgusal karakteri lúthien tinúviel'e ilham verecek olan bir başka yetime, edith bratt'a aşık oldu. ancak vasisi bunu onaylamadı ve tolkien 21. yaş gününe kadar edith'e evlenme teklif edemedi. bu arada birmingham'daki king edward's school'a ve oxford'daki exeter college'a devam etti (1915 - 1919).

birinci dünya savaşı sırasında somme'da çarpışmalara katıldı. mütarekeden sonra kısa bir süre the oxford english dictionary'nin (o zamanki adıyla the new english dictionary) kadrosunda yer aldı.

yetişkin yaşamının büyük bölümünde leeds (1920-25) ve oxford (1925-59) üniversitelerinde eski ve orta ingilizce konusunda uzmanlaşarak ingiliz dili ve edebiyatı dersleri verdi. genellikle akademik görevlerle meşgul olan ve aynı zamanda diğer üniversiteler için sınav görevlisi olarak çalışan tolkien, özellikle sir gawain and the green knight'ın standart bir baskısı (1925; e.v. gordon ile birlikte) ve beowulf üzerine dönüm noktası niteliğinde bir konferans (beowulf the monsters and the critics, 1936) olmak üzere az sayıda ancak etkili bilimsel yayınlar yarattı.

tolkien beowulf'un çevirisini 1926'da tamamlamış ve ölümünden sonra, bu konuda verdiği dersler, bazı notları ve efsaneden esinlenen orijinal bir kısa öyküyle birlikte beowulf : a translation and commentary (2014) adıyla yayımlandı. ayrıca ancrene wisse'in (1962) bir baskısını da yayımlamıştır.


tolkien özel hayatında, kendi yarattığı bir dünyada geçen, genellikle karanlık ve hüzünlü, ayrıntılı bir dizi fantastik öykü yazarak kendini eğlendirdi

sonunda silmarillion'a dönüşen bu "legendarium "u kısmen kendi icat ettiği "elfçe" dillerinin var olabileceği bir ortam sağlamak için yaptı.

ancak arda ve orta dünya hakkındaki hikâyeleri, mitlere ve efsanelere duyduğu sevginin de etkisiyle, hikâye anlatma arzusundan doğmuştur. dört çocuğunu eğlendirmek için daha hafif, canlı ve çoğu zaman mizahi öyküler tasarladı. bu öykülerin en uzunu ve en önemlisi, 1930'larda başladığı, bir ejderhanın hazinesini aramaya çıkan rahatına düşkün bir "hobbit "in (insan'ın küçük bir akrabası) ergenliğe giriş fantezisi olan hobbit'ti.

the hobbit 1937'de yazarın (başarılı bir amatör ressamdı) resimleriyle yayınlandı ve o kadar popüler oldu ki yayıncısı bir devam kitabı istedi. sonuç, 17 yıl sonra tolkien'in başyapıtı, kahramanlık destanının modern bir versiyonu olan yüzüklerin efendisi / the lord of the rings oldu.

hobbit'teki birkaç unsur, özellikle de korkunç karanlık lord sauron tarafından dünyaya hükmetmek için kullanılmadan önce yok edilmesi gereken tek yüzük olduğu ortaya çıkan sihirli bir yüzük taşındı. ancak yüzüklerin efendisi aynı zamanda tolkien'in silmarillion öykülerinin de bir uzantısıdır ve yeni kitaba elfler, cüceler, orklar ve insanların zaten yerleşik olduğu bir "tarih" kazandırmıştır.

eleştirmenler tarafından sıklıkla dile getirilen ifadelerin aksine, yüzüklerin efendisi özellikle çocuklar için yazılmamıştır ve genellikle üç bölüm halinde yayınlanmasına rağmen bir üçleme değildir: yüzük kardeşliği, iki kule ve kralın dönüşü. başlangıçta hacmi nedeniyle ve satmaması durumunda yayıncısının karşılaşacağı riski azaltmak için bölünmüştü. aslında son derece popüler olduğu kanıtlandı. amerika birleşik devletleri'nde 1965 yılında ciltsiz olarak yayınlandığında, üniversite kampüslerinde kült statüsüne ulaştı. bazı eleştirmenler kitabı küçümsese de, 1996'dan bu yana yapılan birçok anket yüzüklerin efendisi'ni 20. yüzyılın en iyi kitabı seçti ve kitabın başarısı diğer yazarların da fantastik kurgu yazarak gelişmesini sağladı. kitap, 21. yüzyıla girildiğinde yaklaşık 30 dilde 50 milyondan fazla satmıştı. yüzüklerin efendisi'nin yeni zelandalı yönetmen peter jackson tarafından 2001-03 yıllarında üç bölüm halinde çekilen film versiyonu dünya çapında eleştirel ve finansal başarı elde etti. jackson daha sonra hobbit'i beklenmedik yolculuk (2012), smaug'un çorak toprakları (2013) ve beş ordunun savaşı (2014) filmlerinden oluşan bir üçleme olarak uyarladı. 2004 yılında yüzüklerin efendisi'nin metni 50. yıldönümü baskısı için dikkatlice düzeltildi.


tolkien'in yaşamı boyunca birkaç kısa eseri ortaya çıktı

bunlar arasında sahte bir orta çağ öyküsü olan farmer giles of ham (1949); yüzüklerin efendisi'yle ilgili şiirlerden oluşan `the adventures of tom bombadil and other verses from the red book` (1962); "on fairy-stories" adlı ufuk açıcı konuşmanın ve "leaf by niggle" adlı masalın yer aldığı tree and leaf (1964) ve fantezi türündeki smith of wootton major (1967) sayılabilir.

tolkien yaşlılığında yüzüklerin efendisi'nin "önsözü" olan silmarillion'u tamamlayamadı ve onu düzenleyip yayınlaması için en küçük oğlu christopher'a bıraktı (1977). daha sonra babasının kâğıtları üzerinde çalışan christopher, unfinished tales of númenor and middle-earth'ü (1980); yüzüklerin efendisi de dâhil olmak üzere efsane kitabının yazılışının çeşitli aşamalarını anlatan 12 ciltlik the history of middle-earth'i (1983-96) ve 2007'de yayımlanan, silmarillion'un üç "büyük hikâyesi "nden biri olan the children of húrin'i (narn ı chin hurin: the tale of the children of hurin) daha uzun bir biçimde yayımladı.

christopher ayrıca, tolkien'in karısıyla olan ilişkisinden esinlenen ve bir erkekle bir elf arasındaki aşkı konu alan beren and lúthien (2017) ile karanlık bir lordun hükümdarlığına direnen bir elf şehrini anlatan ve "büyük öyküler "in üçüncüsü olan gondolín'in düşüşü'nün (2018) editörlüğünü yaptı; her iki kitap da 1917'de yazılan orijinal versiyonlar da dahil olmak üzere öykülerin çeşitli yeniden anlatımlarını içeriyor.

tolkien'in ölümünden sonra yayımlanan diğer eserleri arasında the father christmas letters (1976; noel baba'dan mektuplar olarak da yayımlanmıştır), the letters of j.r.r. tolkien (1981), mr. bliss (1982) ve roverandom (1998) adlı çocuk öyküleri ve kuzey efsanelerinden esinlenerek poetic edda tarzında yazılmış iki anlatı şiiri olan the legend of sigurd and gudrún (2009) yer almaktadır.

the fall of arthur (2013), orta ingilizce morte arthure'den esinlenerek arthur efsanesinin tamamlanmamış bir manzum araştırmasıdır.

arşivden bir foto