Joe Biden, Önümüzdeki Süreçte Hangi Ülkeye Karşı Nasıl Bir Politika İzleyecek?
joe biden'ın, seçilmesi tazeyken sanıldığının aksine batı bloğundaki antidemokratik rejimleri ağır şekilde yıpratmaya çalışacağını sanmıyorum.
tabi erdoğan ve mbs gibi liderlerle içli dışlı olmayacağının sinyalini net verdi. ancak bu ülkeleri çok ağır yıpratacak hamleler içine de girmeyecektir. zaten batı bloğunda hali hazırda çok büyük bir "popülist sağ" dalgası var ve bu hareket açık şekilde doğu bloğu hayranlığı taşıyor. büyük ihtimal ilk önceliği demokratik batı birliğini güçlendirmeye çalışmak olacaktır. bunu yapabilmek için ve önümüzdeki 50 yılın gidişatını şekillendirmek için çok kritik birkaç ülke var.
1. çin
çin ile abd'nin 1970'lerden beri win-win ilişkisi var. çin gelişti, abd kazandı. çin üretti, abd kazandı. çin kazandı, dolar aldı. çin de kendisini yıllardır "barışçıl, ekonomik gelişimden başka derdi olmayan" bir ülke olarak tanıttı. ancak trump reis’in meydanı boş bırakması, kendi ülkesinde yarattığı suni gündemler ve çin'in her alanda çok büyük ölçeklere ulaşması sonucu çin rolünü değiştirmeye başladı. orta doğuya, afrika'ya ve latin amerika'ya çöküyor. inanılmaz silahlanıyor ve güneydoğu asya'daki politikalarını sertleştirmeye başladı. bu arada trump bana göre abd tarihindeki en kötü başkanlardan birisi ancak çin konusunda 70'lerden beri ilk kez negatif duruş sergileyen başkan oldu. biden da şu ana kadar trump ile benzer çizgide seyrediyor.
2. türkiye
biden erdoğan’dan hazzetmediğini saklamıyor bile zaten. erdoğan gitse mutlu olacağı tartışmasız, ancak erdoğan’ı yıpratır, indirmeye kalkar ve indiremezse doğu bloğuna tam anlamıyla geçmiş bir türkiye abd ve ab için gerçek bir felaket olur. zira biden ve blinken o kadar söylemlerine ve senatodan geçen izinlere rağmen türkiye’ye karşı yumuşak sayılabilecek bir tutumdalar şu ana kadar. benim tahminim abd türkiye’nin rus çizgisinden çıkması karşılığında bütün hatalarının affını teklif edecektir. erdoğan için tabii ki bu yeterli değil. onun bir sonraki seçimde kazanmasını kim desteklerse, onun çizgisine geçecektir. bu arada 2 sene öncesine kadar türk vatandaşlarına vize bile vermeyen, donlarına kadar arayan ve ülke içinde takip ettiren çin neden bir anda bize aşı ve kredi verir oldu?
3. suudi arabistan
büyük ihtimal içinden geçen mbs'ye siktiri çekmektir, ancak suudi arabistan olası bir büyük savaş durumda savaşın seyrini belirleyecek olan devlet. böyle bir ülkenin çin eksenine girmesi abd ordusunu felç eder. bir şekilde çalışacaktır bununla.
4. hindistan
bugüne kadar abd devlerinin cash cow'u çin oldu. önce malları ucuza çin'de yaptırıp batıda yüksek fiyattan sattılar, şimdi ise hayvan gibi gelişmiş orta sınıf sayesinde çin pazar olarak zengin batı devletlerinin çok ötesine geçti. bu model hali hazırda hala da gelişmeye devam ediyor. büyük ihtimal abd bu denklemi bozmada hindistan’a büyük görev verecek, çin'e rakip olabilecek bir konuma getirilmesi için çalışılacak. bu da önümüzdeki 100 yıl içinde olması beklenen büyük bir hindistan-çin mücadelesinin önünü açacak.
5. ab
aşırı sağ dalgası ab’yi temellerini çatırdatıyor. trump bu konuya ilgisiz kalmadı, tam aksine bu çatırdamayı arttırmak için elinden geleni yaptı. girin instagram'dan bakın, avrupa'da ne kadar aşırı sağcı politikacı varsa trump şapkalarıyla pozlar verdiler ekim ayında. şu anda da "sputnik <3" diye tweetler atıyorlar. neden? çünkü bu adamlar bir amaca hizmet eden adamlar. neyse daha detaylı bu konu hakkında bir gün yazacağım ancak biden büyük ihtimal bu çatırdamanın önüne geçmek isteyecektir. çünkü bölünmüş bir avrupa özellikle rusya için inanılmaz bir avantaj.
6. tayvan - hong kong
abd ekonomik çıkarları için onlarca yıldır bu konularda çin'in damarına basmadı. ancak şuanda bu konu üzerinden çin'in yıpratılabileceği, daha doğrusu çin'in uluslararası repütasyonunu yıpratabileceğinin farkında.
7. orta doğu - iran
trump'ın aptalca hareketlerinden sonra iran kendini çin’in kucağına attı. bu aslında 3. maddede bahsettiğim sebep yüzünden çok kritik, çünkü çin enerji kaynaklarına muhtaçlığı sebebiyle uzun soluklu bir savaş kaldırabilecek bir ülke değil. iran ve rusya ortaklıklarıyla bunu çözme yolunda güçleniyorlar. abd orta doğu’daki diğer ülkelerin benzer sonları yaşamaması için ciddi bir strateji değiştirecektir diye düşünüyorum. iran'ı çin'in kucağına atılması konusunda tebrikler tabii ki trump'a gidiyor.
8. ukrayna ve doğu avrupa’daki rus yayılması
Volodimir Zelenski
bu aslında diğerleri kadar kritik olmasa da ab'nin rus gazına olan ihtiyacı ve abd'nin kendi iç problemleriyle uğraşması rusya'nın batı bloğu ile ta*ak geçmesine sebep oldu. bu alanda abd ve nato'ya olayı salacaklar, ya da bostan korkuluğu olmadıklarını gösterecekler.
70'lerdeki abd politikaları soğuk savaşın seyrini değiştirdi. şu anki biden politikaları da önümüzdeki 50 yılın seyrini belirleyecek.