Japonya'nın Son Yıllardaki İş Gücü Açığı Nedeniyle Yaşadığı Sıkıntılar
japonya, pek çok sektörde iş gücü açığı olan ve bu nedenle de çeşitli sorunlar yaşayan bir ülke.
japonya, ülkedeki iş gücü açığını kapatmak için öncelikli olarak kendi insanına yöneliyor. bu politika sayesinde japonya'daki işsiz insan sayısı azalıyor da; ama hala açık var (kaynak). kadınları, yaşlıları ve freeter/neet'leri bile iş gücüne katınca japonya'da bir iş gücü açığı kalıyor. bu nedenle de japonya dışarıdan yabancı işçi almayı planlıyor ve alıyor da aslında; ama sizin düşündüğünüz gibi ömürlük değil.
japonlar niteliksiz iş gücü (unskilled workers) için stajyer sistemi dedikleri bir sistem icat etmişler (kaynak). bu sistem yabancı işçileri staj görme adı altında 1-5 yıllığına (sektöre göre daha uzun da olabiliyor) ülkeye kabul edip daha düşük maaşla çalıştırıp süre dolunca da ülkelerine geri gönderme üzerine kurulu kabaca.
sağlık sektöründen bir örnek vereyim (kaynak). yaşlıların bakımı için güneydoğu asya ülkelerinden sağlık sektörü çalışanlarını kabul ediyorlar. bu insanlar 3 yıl boyunca (5 yıla uzatılmış görünüyor) ülkede çalışıyorlar. 3 yılın sonunda japonya'da kalmaya devam etmek istiyorlarsa japon sağlık sektörü çalışanlarının girdiği merkezi sınava girip geçmek zorundalar. tahmin edersiniz ki yereller için bile oldukça zor bir sınavı hemen hiç dil bilmeden gelip, bir işte tam zamanlı çalışıp, üzerine dilde ve sınav konularında uzmanlaşmak zorunda kalan birinin geçmesi oldukça zor. çoğu geçemiyor ve ülkelerine dönüyorlar. sonra yeni işçiler geliyor. yani ülkede hep bir yabancı dolaşımı oluyor ama, bu yabancılar sürekli değişiyor. sistem iyidir ya da kötüdür demiyorum. sistem budur diyorum.
ayrıca japonya'nın azalan nüfusu 100 milyonda sabitlemek gibi bir politikası da var (kaynak). tam otomasyona geçmeyi, yani bazı işleri robotlara devretmeyi planlıyorlar (kaynak).
japonya'da bir yabancının kalması olanaksız değilse de zor. japonların istediği; nitelikli, toplumla bütünleşip japonya'ya katkı yapacak türde yabancılar. izledikleri politika da bu yönde. japonya'da yaşamakta olan biri olarak hak da veriyorum. inanılmaz huzurlu ve düzenli bir ülke kurmuşlar. ancak bazı açılardan çok kapalılar ve yaratıcılığa pek yer yok gibi. toplumsal değişim çok yavaş da denebilir. aslında değişim stratejileri var. kağıt üzerinde var-mış. uygulamada yetersiz kalıyorlar-mış. bunu, katılmış olduğum asya eğitim bilimleri konferansında, chiba üniversitesi iktisat bölümünden bir profesörün sunumunda dinledim. söz gelimi, hükümetten üniversitelere daha fazla uluslararası öğrenci kabul etmeleri yönünde bir baskı olduğunu, üniversitelerin gerekli düzenlemeleri yapmaya fırsatları kalmadan uygulamaya geçmeye zorlandığını söylemişti.
uluslararası öğrenci sayısının artırılmak istenmesinin nedenleri arasında, japonya'da eğitim almış insanların bu süre boyunca hem dili öğreneceklerini hem de kültüre alışacaklarını, japonya'daki eğitim sisteminden geçip japonya ile uyumlu hale gelecekleri ve bu öğrencilerin japonya'nın iş gücüne katılacak nitelikli insanlar ölüp çıkacakları ya da halihazırda nitelikli insanların japonya'ya uyum sürecini tamamlayacakları yönündeki beklenti de yer alıyor.
evet, japonya'daki üniversiteler her yıl çok daha fazla öğrenci kabul ediyorlar; ama hem bu öğrenciler hem de üniversiteler birçok sorun yaşıyorlar. üniversitelerin çoğu ingilizce programları geçtim, ingilizce ders bile açmıyor. bunun için -mış dememe gerek yok. kendim de bir öğrenci olarak bu durumu yaşadım ve tezim de konuyla ilgili olduğu için elimde veri var. ayrıca okuyorum. ayrıca tez danışmanımın uzmanlığı bu konuda. üniversite sistemleri bile tam olarak ingilizce değil. bunu bilerek yapıyor da değiller aslında. japonya dünyaya yeni yeni açılmaya başladığı için japonlar farkında değiller bu durumun. ha bir de ingilizce konuşan personel sayısı da oldukça düşük olduğundan (herhangi bir belgeye ingilizce yazıldığı takdirde okuyamayacaklarından olabilir diye düşünüyorum) japonca bilmeyen öğrenciler japon öğrencilerden, hocalardan ya da japonca bilen yabancı öğrencilerden yardım alarak halletmeye çalışıyorlar çoğu şeyi.
bu ve benzeri şeyler.
japonya'dan bildirdim.