KÜLTÜR 6 Mart 2023
7,1b OKUNMA     274 PAYLAŞIM

Japon Çay Seramonisinin Mucidi Olan Meşhur Çay Ustası: Sen no Rikyü

Bugüne kadar uygulanmakta olan ve wabi cha olarak anılan Japon çay seremonisi tarzının yaratıcısıdır Sen no Rikyü'nun hikayesi.

1522'de ticaret kasabası sakai'de doğduğunda ona tanaka yoshiro adı verildi. sen no rikyu (1522-1591), savaşan devletler döneminden azuchi-momoyama dönemine kadar bir tüccar ve çay ustasıydı. wabicha (çay seremonisi) mükemmeliyetçisi ve çayın bilgesi olarak adlandırılmıştı.

japonlar 9. yüzyıldan beri çay içiyorlardı ve bu uygulama tüccarlar ve keşişler tarafından çin'den ithal edilmişti. o zamanlar bu içecek (çay), sağlıklı olduğu kadar sakinleştirici ve ruhani olarak kabul edildi.


ancak çay törenini daha titiz ve derin bir felsefi temele oturtmak rikyu'nun başarısıydı. hem pratik hem de entelektüel çabaları sayesinde, özellikle tasarımına yardım ettiği binalarda, son derece ritüelleştirilmiş ve düşünceli şekillerde çay içmek, şiir veya meditasyon kadar bu ruhani felsefenin merkezi olarak zen budist uygulamasının ayrılmaz bir parçası haline geldi.

sengoku döneminde çay, halkın keyif alacağı bir şey değildi. sadece üst düzey yetkililer ve budist rahipler bu harika yaprak çorbasının yani çayın tadını çıkarma onuruna sahipti.
önemli nüfuza sahip bir çay ustası olan sen no rikyu, oda klanı lideri ve sengoku döneminin önde gelen isimlerinden biri olan oda nobunaga'nın özel çay ustası oldu. oda'nın ölümünün ardından, büyük samuray ve japonya tarihinin en güçlü adamlarından biri olan toyotomi hideyoshi'nin çay ustası oldu. rikyu'nun hideyoshi ile yakın ilişkisi sayesinde chanoyu dünyasının en etkili figürü oldu.


rikyu, rustik sadelik, basit bir yaklaşım ve kendine karşı dürüstlük gibi törenin belirli hayati yönlerini vurgulayan ilk kişiydi. japonya'da var olan çay dünyasını yeniden yapılandırmak için zen öğretilerini de kullanan sen rikyu, çay seremonisini tüm yönleriyle, prosedür kurallarını, mutfak eşyalarını, çay evi mimarisini (birkaç stil tasarladı) ve hatta çay bahçesi çevre düzenlemesini yeniden tanımladı.

japon çay seremonisini kuran 15. yüzyıldan bir keşiş olan shuko tarafından uygulanan mutlak sadeliğe geri döndü. wabi (günlük yaşamda kasıtlı sadelik) ve sabi (eski ve solmuş olanın takdiri) kavramlarını estetik idealleri olarak sağlam bir şekilde yerleştirdi. (wabi-sabi)


rikyu'nun yeni çay seremonisi tarzının ana fikri, katı kurallardan ve aşırı detaylandırmadan kaçınarak konukların kendilerini olabildiğince rahat hissetmelerini sağlamaktı. sen rikyu'nun hem sanatsal standartlar hem de sosyal görgü kuralları üzerindeki etkisi (çay okulu aynı zamanda taşradan gelen askerler için bir tür bitirme okuluydu) o kadar büyüktü ki, japon kültür tarihinin liderlerinden biri olarak kabul edildi.

kaynak: 123