İstifa Edeceği Duyurulan Müslüman İskoçya Başbakanı Humza Yousaf Kimdir?
biyografi ve tarih yazarı jeff wallenfeldt'in kaleminden iskoçya başbakanı:
humza yousaf (7 nisan 1985 doğumlu, glasgow, iskoçya) iskoçyalı bir politikacı. 2023'te iskoç ulusal partisi'nin (snp) lideri oldu ve nicola sturgeon'ın yerine iskoçya'nın altıncı başbakanı olarak göreve başladı. pakistan kökenli olan yousaf, büyük bir ingiliz siyasi partisine liderlik eden ikinci müslüman ve iskoçya'nın ilk renkli başbakanı olarak tarihe geçti. nisan 2024'te iskoç yeşilleri ile yapılan güç paylaşım anlaşmasının çökmesinin ardından ve güven oylaması tehdidiyle karşı karşıya kalan yousaf, başbakanlıktan istifasını açıkladı.
yousaf, glasgow'da doğdu ve büyüdü. babası ve annesi sırasıyla 1960'larda pakistan ve kenya'dan göç etmişlerdir. yousaf, ailesinin teşvikiyle topluluk faaliyetlerine katıldı ve 10 yaşında sivil toplum kuruluşu islami yardım için gönüllü olmaya başladı. yetişkinliğinde bu kuruluşun medya sözcüsü olarak görev yaptı. glasgow'daki özel hutchesons' grammar school'a (r.d. laing'in mezun olduğu okul) gittikten sonra glasgow üniversitesi'ne devam etti ve burada siyaset alanında bir derece aldı. öğrenciyken, glasgow'da sığınmacılara gıda paketleri sağlayan bir program kurdu.
2004'te snp'ye katılan yousaf, 2007'de snp'nin güney asya kökenli ilk iskoçya parlamentosu üyesi (msp) olan bashir ahmad için ofis müdürü ve asistan olarak siyasi kariyerine başladı. çocukluğundan beri tanıdığı bir aile dostu olan ahmad'ın 2009'daki ölümünün ardından, yousaf, önce anne mclaughlin ve ardından alex salmond ve nicola sturgeon gibi diğer önde gelen snp msp'leri için çalıştı. yousaf, 26 yaşında glasgow bölgesi için msp seçildiğinde ilk seçilmiş görevine geldi. 2011'de yeminini urduca ve ingilizce olarak verdi ve 2016'da glasgow pollok bölgesi için msp olarak yemini verirken bir şerwani (pakistanlı erkeklerin geleneksel olarak giydiği palto) ve kilt giydi.
yousaf, 2012'de dış ilişkiler ve uluslararası kalkınma bakanı olarak atandığında, iskoçya hükümetine katılan ilk renkli ve ilk müslüman msp oldu. aynı zamanda en genç msp'di. daha sonra 2016-18 yılları arasında ulaşım bakanı olarak görev yaptı ve ardından sturgeon'ın kabinesine yüksek profilli adalet bakanı olarak katıldı. bu rolde yaş, ırk, din, engellilik, cinsel yönelim veya transgender kimlik temelinde nefret uyandırmayı yeni bir suç olarak tanımlayan nefret suçu ve kamu düzeni (iskoçya) yasası'nı tanıttı. yasanın ifade özgürlüğü üzerindeki etkisi konusunda endişeler olsa da, mart 2021'de yasalaştı. snp'nin 2021 iskoçya parlamentosu seçimlerindeki zaferinin ardından, sturgeon, yousaf'a sağlık ve sosyal bakım bakanı olarak yeni bir portföy verdi. sağlık bakanı olarak, iskoçya'nın sağlık hizmetlerinde uzun bekleme süreleri, yüksek uyuşturucu kaynaklı ölümleri ve evsizlik sorunlarından dolayı eleştirildi. ayrıca, eylül 2021'de, iskoçların 999 acil telefon numarasını aramadan önce "iki kez düşünmeleri" gerektiğini öne sürdüğünde bazı gözlemciler tarafından eleştirildi.
yousaf, 2010'dan 2016'ya kadar snp aktivisti gail lythgoe ile evliydi. boşandıktan sonra, 2019'da kısmi filistin kökenli bir psikoterapist olan nadia el-nakla ile evlendi. el-nakla, 2022'de dundee şehir meclisi'nde west end bölgesini temsil etmeye başladı. çiftin el-nakla'nın önceki ilişkisinden olan bir kızı dahil olmak üzere iki kızları vardır. dundee'nin banliyösü broughty ferry'de yaşamaktadırlar. yousaf, efsanevi glasgow merkezli celtic futbol (futbol) takımının hayranıdır. ayrıca bir motosiklet tutkunu.
şubat 2023'te sturgeon, gerekli enerjiye sahip olmadığını düşündüğü için snp lideri ve başbakan olarak istifa edeceğini açıkladığında, iskoçya'yı şaşırttı. 37 yaşındaki yousaf, onu değiştirmek için mücadeleye girdi. kıdemli bakan olarak görev yaptığı süre zarfında zaman zaman tartışmalı olduğundan, bazı siyasi gözlemciler onun liderlik yarışını yükseliş olarak nitelendirdiler. ancak, sturgeon onu açıkça desteklememiş olsa da, yousaf'ın onun tercih ettiği aday olduğu düşünülüyordu. yüksek rütbeli birçok snp yetkilisi ve politikacısının desteğini aldı ve "devam eden aday" olarak geniş çapta görüldü. sturgeon'ın liberal sosyal görüşünü paylaşması da snp'nin iskoçya parlamentosu'ndaki iktidar koalisyonunda küçük ortak olan yeşil parti'nin desteğini kazanması için önemliydi.
liderlik yarışında yousaf, maliye sekreteri kate forbes (32 yaşında), sosyal açıdan muhafazakâr olan ve aynı cinsiyetten evliliklere karşı çıkan evanjelik iskoçya'nın özgür kilisesi üyesi; ve 49 yaşındaki ash regan, topluluk güvenliği bakanı olarak görev yapan ve iskoçya'da transgender kişilerin tıbbi bir tanı olmadan yasal cinsiyetlerini kendi kendine beyan etmelerine izin veren iskoç yasasının ingiltere hükümeti tarafından engellenmesini kabul etmeyeceğini belirten eski bir topluluk güvenliği bakanı ile yarıştı. bu tartışmalı yasayı (cinsiyet tanıma reformu [iskoçya] yasası) savunması sturgeon'ın parti üzerindeki hakimiyetini zayıflatmıştı. yousaf, yasayı engellemenin hukuki mücadelesini taahhüt eden tek adaydı, ancak davayı sürdürmenin faydasız olduğunu lord avukatın (iskoçya'nın üst hukuk yetkilisi) görüşüyle anladığında meydandan çekileceğini belirtti. iskoçya'nın birleşik krallık'tan bağımsızlığı için yeni bir referandum düzenlenmesi konusundaki kilit meselede yousaf, "ülkemizin en iyi çıkarları için bağımsızlık kampanyasını yeniden canlandırmayı" taahhüt etti, ancak sturgeon'ın 2025'te planlanan bir sonraki birleşik krallık genel seçimini iskoçya'nın bağımsızlığı konusunda de facto bir referandum olarak çerçeveleme vaadini yumuşattı.
yaklaşık beş haftalık liderlik kampanyası sıklıkla sert tartışmalar içeriyordu ve adaylar tarafından kişisel saldırılarla doluydu. kampanya, snp'nin başkanının (sturgeon'ın kocası) parti üyelik sayılarının yanlış yansıtıldığı iddialarının ardından istifasıyla kesildi. regan, ilk oylama turunda yaklaşık yüzde 11 oy alarak elendi; yousaf ve forbes ise sırasıyla yaklaşık yüzde 48 ve yüzde 40 oy aldı. yousaf, 26.032 oy (yaklaşık yüzde 52) ile forbes'i geçerek liderliği kazandı; forbes ise 23.890 oy (yaklaşık yüzde 48) aldı. iskoçya'nın ilk renkli başbakanı olmaya hazırlanırken yousaf, "bugün açık bir mesaj verdik; ten renginiz, inancınız, ülkemizi yönlendirmek için engel değildir" dedi.
yousaf, 29 mart 2023'te başbakan olarak yemin etti, ancak birkaç gün sonra murrell, snp'nin yönetimi ve finansmanıyla ilgili soruşturma olan operation branchform'un bir parçası olarak tutuklandı. polis, murrell ve sturgeon'un glasgow'daki evini ve snp'nin edinburgh'daki genel merkezini aradı. sturgeon, haziran 2023'te tutuklandı ancak aynı gün içinde ek soruşturma süreci boyunca serbest bırakıldı. finansman skandalı, yousaf'ın yönetimi üzerinde gölge yarattı ve snp'nin halk onayı hızla düştü. yousaf'ın hükümeti, aralık 2023'te iskoçya'nın idari mahkemesi'nin birleşik krallık'ın sturgeon'ın cinsiyet tanıma yasasını veto etme kararını desteklemesiyle başka bir darbe aldı. bu önlem, iskoçya parlamentosu'nda çok partili geniş destekle geçmişti ve yousaf, kararı "yerinden edilme için karanlık bir gün" olarak nitelendirdi.
transgender hakları, snp'nin iktidar koalisyonunda küçük ortak olan yeşillerin başlıca politika odak noktasıydı ve veto sonrası ittifak içindeki çatlaklar daha belirgin hale geldi. nisan 2024'te 24 saat içinde, iskoç hükümeti iddialı sera gazı azaltma hedefinden vazgeçti ve iskoçya'nın ulusal sağlık hizmeti, 18 yaşın altındaki transgender gençlere hormon tedavilerini durdurdu. bu adımlar, koalisyonun sonunu effectively belirtti ve yeşil liderler, yousaf'ın hükümetine güven oylaması önerisi sunacaklarını hızlıca açıkladı. 29 nisan 2024'te yousaf'ın azınlık hükümeti kurma girişimlerinin başarılı olmayacağının anlaşılmasıyla, istifasını açıkladı. snp yeni bir lider seçene kadar geçici başbakan olarak görev yapmaya devam edeceğini belirtti.