İspanyolcasını İlerletmek İsteyenler İçin Faydalı Olabilecek Tavsiyeler
yıllar önce öğrenmeye başladığım, uzun süre anavatanında yaşayıp konuştuğum ve hatta çevirmenlik yaptığım; ancak türkiye’ye dönmem sebebiyle maalesef yavaşça gerilediğimi fark ettiğim dildir ispanyolca.
karantina döneminde kendime koyduğum hedeflerden biri de ispanyolcamı ilerletmek, ya da en azından aynı seviyede tutabilmekti. bu amaçla kendime bir kaynak liste hazırladım. madem hazırladım, bari başka insanlara da yarasın diyerek burada paylaşıyorum.
not: benim verdiğim tavsiyeler daha çok intermediate ve üzeri olanlar için, ama başlangıç seviyesinde olanlar için de birkaç tavsiye vermeye çalışacağım.
her dilde olduğu gibi, maalesef ispanyolcada da kendini geliştirmek için belirli bir seviyede ingilizceye sahip olmak gerekiyor, zira bu konuda türkçe kaynaklar oldukça kısıtlı. ayrıca, ikisi de hint-avrupa dil ailesine ait olduğu için ve ikisinin de latinceden bir sürü kelime almış olmasından dolayı, ingilizce ve ispanyolca dillerinde birçok benzerlik mevcut. o yüzden, eğer ingilizceniz iyiyse, bu kaynaklara yönelmenizi öneririm.
sözlükler
spanishdict: benim en çok kullandığım ingilizce-ispanyolca sözlük. fiil çekimleri konusunda da başvurabilirsiniz.
word reference: spanishdict’e göre daha detaylı ama daha karmaşık bir sözlük. yalnızca ispanyolca-ingilizce değil, birçok farklı dil grubu var.
rae: ispanya’nın tdk’sı real academia española’ya ait sözlük.
linguee: internette halihazırda tercüme edilmiş kaynakları gösteren, kelime gruplarını ve cümleleri tercüme etmek istediğiniz zaman kullanabileceğiniz bir site. deyimler konusunda yardımcı olabilir.
listening
listening’in speaking’den daha zor olduğu nadir dillerden biri sanırım ispanyolca. yani o klasik ‘anlıyorum ama konuşamıyorum’ geyiğinin aksine, ‘konuşuyorum ama verilen cevapları anlamıyorum’ noktasında bulabilirsiniz kendinizi. şurada bu konuyla ilgili bir meme mevcut.
bunun birçok sebebi var. öncelikle ispanyolca çok hızlı konuşulan bir dil. ayrıca, tüm dünyaya yayılmış olması sebebiyle onlarca farklı aksanı var. ispanya içinde bile 200km gidince bambaşka bir dil konuşuluyormuş gibi hissedebiliyorsunuz bazen. ispanya’daki diğer yerel dillerin (katalanca galiçyaca baskça vs.) o bölgede konuşulan ispanyolcaya etkisinden bahsetmiyorum bile. listening sıkıntısını aşmak için bazı yöntemler mevcut elbette.
netflix
netflix ispanya çok aktif ve birçok dizi ve film çıkarıyorlar. ve bunları anadilinde, ispanyolca altyazıyla izlemek mümkün. eğer kendinizi intermediate olarak görüyorsanız, buradaki dizi ve filmleri ispanyolca altyazılarıyla izlemenizi öneririm. benim tavsiyelerim şöyle:
diziler:
la casa de papel: bunu sırf yazmış olmak için yazdım aslında, zira netflix kullanıp da bu diziyi duymamış olan yoktur sanırım. son sezonu benim için hayal kırıklığı olsa da, insanı sürekli merakta bırakması ve sürükleyici olması sebebiyle tavsiye edilir.
elite: içine polisiye unsurlar katılmış olsa da, aslında klasik bir lise dizisi. çerez niyetine gider. ayrıca dizide birçok güzel kadın ve erkek var, yani gözünüz de bayram eder. mesela ben bu yaştan sonra 2000 doğumlu bir kadına nasıl aşık oldum bilmiyorum ve biraz utanıyorum. allah seni bildiği gibi yapsın ester expósito.
vivir sin permiso: bir uyuşturucu baronu alzheimer olur, varisi olarak gördüğü eleman da bu imparatorluğu elinden çalmaya çalışır. biraz türk mafya dizilerini mi hatırlatıyor acaba? klasik bir türk dizisinden tek farkı, işin içinde seks, uyuşturucu ve eşcinsellik olması bence. zaten bu dili öğrendikçe, ispanyol ve türk kültürlerinin birbirine ne kadar benzediğini göreceksiniz. yine çerez olarak gider.
dizilerde özellikle çerez olanlara yönelmenizi tavsiye ederim en azından ilk etapta. çünkü hem cümleleri anlamaya çalışıp hem de konuyu takip etmek zor olabilir.
filmler:
contratiempo: öyle çerez merez değil, bence muazzam bir film. sürükleyici ve orijinal bir konuya sahip. kesinlikle izlenmeli.
el hoyo: ekşi sözlük'te de oldukça meşhur olmuş bir film. muhakkak görmüşsünüzdür. kapitalizm eleştirisi ve ağır alegorik bir film, ancak dil açısından anlaşılır.
toc toc: toc, ispanyolcada ocd, yani obsesif kompulsif bozukluk demek. bir grup ocd hastasının, gittikleri kliniğin bekleme odasında psikiyatristi beklerken başlarından geçenler anlatılıyor. izlerken çok güldüm.
vivir dos veces: alzheimer teşhisi konulan yaşlı bir adam, torununun yardımıyla çocukluk aşkını bulmaya çalışır. yer yer komik, ayrıca insanın içini ısıtıyor.
bu listedeki dizileri ve filmleri izledikten sonra zaten ispanyol oyuncuları az çok tanımaya başlayacaksınız. aynı insanları birden fazla filmde ve dizide göreceksiniz. bu noktadan sonra, konusunu beğendiğiniz herhangi bir dizi veya filme direkt girişebilirsiniz.
şimdi, dizileri ve filmleri izledik, ama kendimizi biraz daha zorlamak istiyoruz listening konusunda. ne yapacağız?
elbette internetten ispanyol radyolarını dinleyeceğiz. tavsiyem cadena ser olacaktır. cadena ser, müzikten ziyade talk-show yayınlarına ağırlık veren bir radyo. sabahtan akşama konuşuyorlar yani. haberler, gündem, spor, kültür vs. üzerine. bu aralar bol bol korona üzerine konuşuyorlar haliyle. aynı zamanda birçok ünlü de yayınlara telefonla katılıyor. mesela geçen gün felipe massa konuk oldu, brezilya aksanıyla ispanyolca konuştu. ispanyolcam felipe massa’dan iyiymiş, ufaktan mutlu oldum.
bu radyo konusu bence önemli. zira bir filmi izlerken, sırf karakterlerin hareketlerinden ve arkaplan müziğinden filmde ne olduğunu anlayabilir, bazı anlamları bağlamdan çıkarabiliriz. yani context (bağlam) bize yardım eder. üniversitedeyken bir sinema dersi almıştım. hocamız bize, yanlış hatırlamıyorsam lehçe bir filmin ilk yarım saatini hiçbir altyazı olmadan izletmişti. sonra da ‘bu filmde ne oluyor anlayan var mı?’ diye sormuştu; hiçbirimiz lehçe konuşmamamıza rağmen çoğumuz filmin konusunu neredeyse tamamen anlamıştık. görsel bir destek olmadan ispanyolca dinlemeye alışmak demek, bu dilde gelebileceğiniz son noktadır bence. başka bir iş yaparken açın arka planda çalsın.
son olarak, eğer dinleme pratiğini çeşitli ödev ve egzersizlerle desteklemek istiyorsanız, bu site de size yardımcı olabilir. istediğiniz seviyeyi ve konuyu seçtiğinizde, size uygun bir listening exercise veriyor bu site. özellikle başlangıç seviyeleri için tavsiye ederim.
reading ve writing
reddit: internet aleminde en sevdiğim site olan reddit de ispanyolcanızı geliştirmek için güzel bir adres. ispanyolca öğrenme konusunda yardımcı olan subredditler olduğu gibi, içeride sadece ispanyolca konuşulan subreddit'ler de mevcut. reddit ekşi sözlük’te yalnızca türk düşmanlığıyla ve nsfw kültürüyle gündem oluyor maalesef, ancak bence dünyada herhangi bir konuda kendinizi geliştirmek için başvurmanız gereken ilk adres.
r/learnspanish: birbirine yardımcı olan güzel insanlardan oluşan bir topluluk. sorulara cevap verirler, yardımcı kaynaklar sunarlar. bu subredditteki ‘helpful resources’ kısmı, kaynak toplarken bana bayağı yardımcı oldu mesela.
r/spanish: üsttekiyle aşağı yukarı aynı.
r/latinopeopletwitter: hispaniklerin sosyal medyada paylaştığı komik postları tiye alan bir subreddit. genellikle latin amerika kültürü üzerine ingilizce-ispanyolca karışık espriler döner ama azıcık alışırsanız aşırı eğlenirsiniz.
r/espanol: ana dili ispanyolca olan, her konuda konuşabileceğiniz bir subreddit.
r/mexico: bana göre ispanyolcanın en güzel aksanına sahip olan meksikalıların subredditi. ingilizceye de izin var ama içerik çoğunlukla ispanyolca.
r/yo_elvr: r/me_irl sevenler kaydoldu bile. r/me_irl subredditinin ispanyolca versiyonu.
r/cinefilos: sinema üzerine ispanyolca bir subreddit
r/futbol: ispanyolca futbol subredditi. bu günlerde futbol ligleri durduğu için pek aktif değil ama yine de futbolseverler için güzel adres.
r/redditores: yine anadili ispanyolca olan, her konunun konuşulabildiği bir subreddit.
işe yarayacak diğer siteler
el país: haberleri takip etmek için en beğendiğim adres.
el mundo today: ispanya’nın zaytung’u. yalan ve komik haberler platformu. bir ülkenin dilini öğrenmek için o ülkenin kültürünü de öğrenmek gerekir. kültürü öğrenmek için de mizah çok doğru bir adrestir.
lyrics translate: internetteki en sevdiğim topluluklardan bir tanesi. dünya üzerindeki neredeyse her dilden şarkıların sözlerinin ve bunların çeşitli dillere çevirilerinin bulunduğu muazzam bir site. ve tamamen crowdsourced. siz de istediğiniz şarkıyı, bildiğiniz herhangi bir dile çevirebilirsiniz. türkçe-ispanyolca çeviriler yaparak hem içeriğe katkı sağlamış olursunuz, hem de pratiğiniz gelişir.
forocoches: bizdeki donanımhaber forumu gibi, aslında ilk başta tek bir konu üzerine açılmış olup, sonradan her konunun tartışılabildiği bir yere dönüşen büyük çaplı bir forum.
bunun dışında writing için size verebileceğim tavsiye, ispanyolca bir günlük tutmanız olur. o gün başınızdan geçen her şeyi ve hislerinizi ispanyolca olarak kağıda dökün. kendinizi bildiğiniz kelimelerle kısıtlamayın. yazmak istediğiniz ama ispanyolcasını bilmediğiniz şeyleri de sözlük yardımıyla yazın. ispanyolcanızı geliştirmenize çok yardımcı olacaktır.
speaking
telaffuz: ispanyolca, telaffuz konusunda avrupa’nın en kolay dillerinden biridir. eğer telaffuz kurallarını biliyorsanız, yazılı olarak gördüğünüz herhangi bir kelimeyi hatasız olarak %100’e yakın doğrulukla telaffuz edebilirsiniz. istisnalar yabancı dillerden ispanyolcaya geçmiş kelimelerdir, ama onların bile çoğunluğu ispanyolca yazım ve telaffuz kurallarına göre modifiye edilerek kullanıma alınır.
(not: işin komik yanı, bunun tam tersi mümkün değildir; yani duyduğunuz kelimeyi aynı doğrulukla yazamayabilirsiniz. mesela ‘haber’ ve ‘a ver’ ispanyolcada aynı telaffuz edilir ama bambaşka anlamlara sahiptir. ufak bir anektod olarak paylaşayım dedim)
yine de, telaffuz konusunda size yardımcı olması adına forvo sitesini kullanabilirsiniz. bu site, istediğiniz kelimenin anadili ispanyolca olan biri tarafından telaffuzunu dinlemenizi sağlar. youglish sitesi ise, yazdığınız kelimenin geçtiği bir youtube videosu bulur.
konuşma pratiği: işte geldik türkiye’de yaşayan biri için en zor kısma. ispanyolcayı iyi konuşan ve sizinle yüz yüze pratik yapacak birini bulmak imkansız gibi bir şey. hele ki karantina döneminde zaten mümkün değil. bunun için hellotalk ve tandem gibi uygulamalar tavsiye edildi, ama konuşacak düzgün insan bulmanın çok zor olduğunu duydum. henüz denemedim, deneyen varsa tavsiyelerine açığım.
benim bu konudaki çözümüm ise biraz korkutucu gelebilir, ama işe yaradığına emin olabilirsiniz: kendi kendinize konuşun! kendinizle ispanyolca olarak diyaloga girin, hatta kendinize ispanyolca hikayeler anlatın. isterseniz bunları kaydedin, sonra da dinleyip hatalarınızı bulmaya çalışın. buradaki en önemli detay, sesli konuşmanız ve telaffuz kurallarına dikkat etmeniz. kesinlikle işe yarıyor, tavsiye ederim.
diğer konular
subjuntivo konusu:
geldik zurnanın zırt dediği yere. ispanyolca öğrenip b1 seviyesine kadar gelenlerin yaşadığı en büyük zulümdür bu subjuntivo meselesi. ispanyolcada hızlı hızlı ilerleyip subjuntivo’ya gelince ‘sikerim böyle aşkın ızdırabını’ diyen nice babayiğitler gördü bu gözler.
bu konunun karışık gözüktüğünü kabul ediyorum. örneğin, ‘buranın sıcak olmadığını düşünüyorum’ ve ‘buranın sıcak olduğunu düşünmüyorum’ neredeyse aynı cümleler gibi geliyor, ama birinde indicativo, diğerinde ise subjuntivo kullanılıyor. (creo que no hace calor aquí - no creo que haga calor aquí).
ancak bu konunun gözünüzü korkutmasına izin vermeyin, çünkü gerçekten de o kadar zor değil. şu sitede konuyu genel olarak anlatıyor.
mantıksız geliyor olabilir, ama öğrenince kendi içinde mantığı var. ‘öğrenmesem ne olacak’ demeyin, zira subjuntivo öğrenmeden b1’i geçmeniz ya da belli düşünceleri aktarmanız mümkün olmayacak. sizler, fiil çekimi konusunda dünyanın en karışık dillerinden biri olan türkçeyi anadili olarak konuşan insanlarsınız, isterseniz yaparsınız.
falsos amigos:
ingilizce size ispanyolca öğrenme konusunda yardımcı olacaktır dedik. ancak bazı durumlarda köstek de olabilir. bazı ispanyolca kelimeler, ingilizceleriyle aynı gibi gözükmelerine rağmen aslında bambaşka anlamlar taşır. bunların en meşhur örneklerinden biri embarazada - embarrassed kelimeleridir. embarrassed ‘utanmış’ anlamına gelirken, embarazada ‘hamile’ anlamına gelir ve ispanyolca öğrenenler tarafından bu kelimenin yanlış kullanımı oldukça sık görülür. şu linkte bu tarz kelimelerin bir listesi mevcut:
başlangıç seviyesi için çeşitli app'ler ve web siteleri
memrise: (bu siteyi özellikle a2, b1 seviyelerinde olup da kelime dağarcığını genişletmek isteyenler için tavsiye ederim)
cervantes: (eğer a1, b2 falan bunlar ne diye merak ediyorsanız, kendi seviyenizi anlamanız adına basit ve ücretsiz testler sunan bir site)
uzun bir yazı oldu. umarım fazla karmaşık olmamıştır. kolay gelsin ve hasta luego!
bazı eklemeler
her seviyeye göre egzersiz için todo-claro sitesinden yararlanabilirsiniz.
ispanyol devlet kanalı rtve'nin uygulamasını indirip bazı ispanyolca dizi ve belgeselleri ispanyolca altyazıyla izleyebilirsiniz. aynı zamanda ewa spanish uygulamasında da güzel videolar ve okuma parçaları varmış.
durante la tormenta filmi. ben henüz izlemedim ama listeme almıştım, konusu çok ilgi çekici duruyor. aynı zamanda ispanyolca podcast dinlemeyi de tavsiye etti. bu konuyu biraz araştırıp daha fazla ekleme yapmaya çalışacağım.