Işık Açık Uyumanın İnsan Sağlığı Üzerindeki Olumsuz Etkileri
14 mart 2022'de "proceedings of the national academy of the sciences" dergisinde yayınlanan araştırmaya göre; gece ışık ya da televizyon açık olarak uyumak, uyurken pencereden yatağınıza ışık sızması sağlığınızı olumsuz etkileyebilmektedir.
northwestern üniversitesi uyku bozuklukları bölümü başkanı ve makalenin yardımcı yazarı phyllis zee, yaptığı basın açıklamasında, çalışmanın, uyku sırasında tek bir gece dahi oda aydınlatmasına maruz kalmanın kalp hastalığı, diabet ve metabolik sendrom için risk faktörü olan glikoz ve kardiyovasküler düzeni bozabileceğini gösterdiğini belirtiyor.
kalp atış hızı, göz bebeği genişlemesi, vücut ısısı ve sindirim gibi şeyleri düzenleyen otonom sinir sistemi ikiye ayrılır:
1. sempatik sinir sistemi, vücudu gerilime hazırlar. stresli bir durum sırasında etkindir. etkileri "savaş ya da kaç" şeklinde genellenebilir.
2. parasempatik sinir sistemi, vücut dinlenirken "dinlen ve sindir" veya "beslen ve üre" şeklinde genellenebilen faaliyetlerin uyarılmasından sorumludur.
bu iki sistem birbirinin zıttı olarak işler. sempatik sinir sistemi; göz bebeklerinin genişlemesini, tükürük salgısının azaltılmasını, kalp atışının hızlanmasını, akciğer bronşlarının genişlemesini, mide hareketlerinin yavaşlamasını sağlayıp, idrar kesesinin boşalmasını engellerken, para sempatik sinir sistemi; vücut dinlenirken, özellikle cinsel uyarılma, tükürük salgılama, gözyaşı salgılama, idrara çıkma, sindirim ve dışkılama gibi faaliyetleri kontrol ederek sempatik sinir sistemi ile birlikte otonom sinir sistemimizi oluşturur.
çalışma sırasında uyku ortamına eklenen ışığın, katılımcıların uyku süresince hareketsiz olması gereken sempatik sinir sitemini tetiklediği ve yüksek kalp atış hızı ile güçlü kalp kası kasılmalarına neden olduğu görüldü.
ertesi sabah ise, katılımcıların insülin direnci belirtileri gösterdiği yani kas ve yağlarındaki hücrelerin insülini reddetmeye başladığı, enerji üretmek için glikozu düzgün bir şekilde işleyemediği görüldü.
araştırmanın yazarları, insülin direncindeki bu artışın, pankreasın daha fazla insülin üretmesine ve daha yüksek kan şekeri seviyesine yol açabileceğini, ileri vakalarda ise tip 2 diyabete neden olabileceğini belirtiyor.
bu bulgular, iç ve dış mekanlarda gece uykusu sırasında ışığa maruz kalmanın giderek yaygınlaştığı modern toplumlarda yaşayanlar için önem arz ediyor.
bu tip etkilerden sakınmak için alabileceğiniz birkaç önlem bulunuyor
1. dışarıdan sızacak ışıkları önlemek için blackout perde kullanmak.
2. göz maskesi kullanmak.
3. yatağınızı doğrudan ışığa maruz kalmayacağınız şekilde konumlandırmak.
4. uyurken televizyonu açık bırakmamak.
5. gece uykunuzdan uyanıyorsanız ve ışığa ihtiyaç duyuyorsanız hareket sensörlü ışıklardan edinmek.
6. beyaz ve mavi tonlu lambalar yerine kırmızı ve turuncu tonlu lambaları gece aydınlatması için kullanmak.
7. gece lambanızı yatağınıza doğrudan ışık iletmeyecek şekilde konumlandırmak.