BİLİM 3 Kasım 2017
102b OKUNMA     1012 PAYLAŞIM

İnsanoğlunun Hayalet ve Cin Gibi İmgelere Neden İnandığının Bilimsel Açıklaması

Bu doğaüstü addedilen yaratıkların çağlar boyu insanlık tarihinde yer almasının, insan fizyolojisinin eğilimleriyle yakından ilgisi varmış meğerse.


hoimar von ditfurth'un söylediğine göre

insanların hayaletlerin varlığına inanmalarının muhtemel sebeplerinden biri de, tanıdığımız anda geç kalacağımız (öleceğimiz) düşmanlara karşı beynimizde oluşturduğumuz bir güvenlik sistemi olabilir.

bu adamdan her bahsettiğimde, 'beynin katmanlı mimarisi' konusuna girme mecburiyeti hissediyorum. bir bütün olarak bir anda oluşmayıp, zaman boyunca evrimleşerek karmaşıklaşan beyin, farklı amaçları ve bilgileri bir arada taşıyan bir yapı olarak ortaya çıkıyor. en ilkel sinir sistemlerinde sadece bir sinir düğümü halinde bulunan beyin, bedenin kan akışı, sıcaklık, ışık alımı gibi temel değerlerini kontrol eden bir merkez halinde iken (altbeyin), daha gelişmiş olsa da "bir birey olarak muhakeme etme ve hayatını yönetme" yeteneğine henüz kavuşmamış bir canlıda, bu gereksinimleri 'türün iradesi' üzerinden karşılayan, arzular ve korkularla tetiklenen bir çok 'paket program'ın bir arada bulunduğu bir katman daha ortaya çıkıyor: ortabeyin. ancak tüm bu altyapı hizmetlerinin sağlanmasından sonra biz insanlar gibi canlıların seviyesine, bilinç ve özbilince yol açan üstbeyin yapılanabiliyor.


arzu ve korkuların merkezi olan orta beynin, canlının hayatı boyunca sıklıkla karşılacağı durumlar için klişe eylemler üretmesini sağlayan paket programların merkezi olduğunu söylemiştik. günümüzde birçok canlının bu seviyedeki beyin kapasitesiyle hayatlarını sürdürdükleri düşünülüyor.

örneğin tavuklarla yapılan bir deney hayli ilginç

tavuğun beynine elektrotlar bağlayan manyak bilim adamları, tıpkı televizyon tamircileri gibi farklı noktalara elektrik vererek canlının davranışındaki değişiklikleri inceliyorlar. belirli bir noktada, ortada bariz hiçbir uyaran yokken, tavuk bir anda uzakta bir düşman görmüş gibi huzursuzlanmaya başlıyor. gözlerini uzakta bir noktadan ayırmıyor; ve belli ki, bu noktanın kendisine gitgide yaklaştığını hissediyor. bu esnada ortamda kendisinden başka tavuk olmamasına rağmen arkadaşlarını haberdar etmek için sesler çıkarmaya başlıyor. zamanla huzursuzluğu artıyor. artık çok daha yakın bir noktaya bakıyor ve gitgide kendi çevresinde dönmeye başlıyor. bu dönme hareketi gitgide daha hızlanıyor ve artık çığlıklar atarak, zıplayarak kaçmaya çalışıyor. bu esnada bilimadamları tavuğun beynine verdikleri elektriği birdenbire kesiyorlar. tavuk kaçmayı bırakıp, düşmanını sağda solda aramaya başlıyor. korkusu önce huzursuzluğa, sonra da kıvanca dönüşüyor. zafer çığlıkları atan tavuk, arada bir düşmanının olası yerlerini kollasa da, keyifle yerine oturuyor.

tavuğun beyninde tüm stratejisi önceden kaydedilmiş bir düşman; gelincik benzeri bir hayvan var. bir birey olarak kendi hayatı boyunca hiç karşılaşmamış olsa bile, tavuk türünün gelincik türü hakkında edindiği bilgiler tavuğun kendi bireysel varlığından çok daha kadim ve bu bilgiler hayat kurtarıcı olarak son derece önemli.


bir sokakta gündüz vakti neşe içinde yürürken geceleyin etrafın çok daha korkunç görünmesi, bazı şekillerin insana ya da başka bir korkunç canlıya benzemesi, seslerin yüreğimize işlemesi ve bunun gibi birçok davranış değişikliği, türümüzün kendisi için tehlikeli olarak gördüğü ortamlarda görevi yine orta beyindeki klişe davranış programlarına devrettiğinin açık bir göstergesi. "bir uzaylı tavuğu incelese, hiç tanımadığı bir canlı olan gelincik hakkında da bir çok bilgi edinebilir," diyor ditfurth. aynı şekilde insanın korkularının incelenmesi, geçmiş milyon yıllar boyunca insan türünü tehdit eden canlılar hakkında kritik bilgiler verebilir.

kendisiyle burun buruna geldiğinde ölümümüzün neredeyse kaçınılmaz olduğu bir düşmanı (belli ki çoğu geceleyin ortaya çıkıyordu) alt etmek için tek şansımız, bu düşmanın ortaya çıkmasının muhtemel olduğu şartlarda şiddetini artıran korku ve sanrılarımıza kulak verip oradan derhal uzaklaşmak veya savunma durumuna geçmektir. karanlıkta bir anda gelip geçen bir hayalet görüntüsü, türümüzün varkalım için beynimize kaydettiği bir erken uyarı sistemidir, deeyo mateeyalislee.