insanlar doğal olarak ve neredeyse evrensel olarak sevimli şeylere ilgi duyar. sevimli olarak nitelendirdiğimiz şeyler arasında insanlar, hayvanlar, oyuncaklar, nesneler ve hatta sesler veya manzaralar yer alabilir. “sevimliliğin görsel çekiciliği genellikle olumlu duygular uyandırır ve bizi rahat ve mutlu hissettirir,” diyor nöropsikolog sanam hafeez. psikolojik olarak, sevimli özellikler genellikle kişide sevgi duyguları ve onlarla eğlenceli bir şekilde etkileşim kurma arzusu uyandırır.

michael valdez ise insanların sevimli şeylere neden ilgi duyduğunun evrimsel bir temeli olabileceğini söylüyor. dr. valdez, “bunu evrimsel bir bakış açısıyla ele alırsak, küçük burunlar, büyük gözler ve yuvarlak yüzler gibi ‘sevimli’ olarak kabul edilen özelliklere olan ilgimiz, bakım gerektiren bir sinyal niteliğindedir” diyor ve nedenini şöyle belirtiyor: “bu, türün hayatta kalmasını sağlayan zayıf yavruları koruma ve besleme ihtiyacından kaynaklanmaktadır.”

nitekim, etolog konrad lorenz'e göre, geleneksel olarak sevimli olarak kabul edilen şeylerin çoğu, insan bebeklerine benzeyen özelliklere sahiptir. teorisi, sevimli bir şeyin beslenmesinin zevk vermesi ve elbette bu bakım sayesinde türün de hayatta kalmaya devam etmesi.

neyin sevimli olduğunu belirleyen nedir?

çoğu uzman, bir şeyi sevimli kılan ana özelliklerin küçük boyut ve çocuk benzeri özellikler olduğu konusunda hemfikirdir. örneğin, büyük baş ama küçük vücut, büyük, yuvarlak gözler ve yuvarlak yanaklar gibi. sevimli vücutlar genellikle yumuşak ve yuvarlaktır ve küçük uzuvlara sahiptir.

yine de sevimli bulma tarzı oldukça bireyseldir. dr. valdez, “sevimli ve tatlı olarak kabul edilen şeyler sosyokültürel faktörlere, kişisel deneyimlere ve bireyin beyin yapısına göre değişir” diyor. ayrıca sevimli bulduğumuz şeyler, kültürel geçmişimize ve o anki ruh halimize bağlı olarak değişebilir. buna örnek olarak bazı insanların stereotipik olarak sevimli olmayan şeylerin aslında çok sevimli olduğunu düşünmesidir. örneğin yaşlı bir insan veya bir pitbull. dr. hafeez'e göre bunun nedeni ilgili kişi veya nesneye olan duygusal, kişisel bir bağ-deneyim sonucu- olabileceğidir.

sevimliliğin sinirbilimi

dr. hafeez şöyle söyler: “sevimli bir şey gördüğümüzde, ödül ve duygu ile ilişkili beyin bölgeleri, özellikle de zevk ve motivasyonla ilgili ventral striatum ve nucleus accumbens aktive olur” diye açıklıyor. “zevk duygusuyla bağlantılı bir nörotransmiter olan dopaminin salınımı, sevimli şeylere karşı hissettiğimiz olumlu duygusal tepkiyi güçlendirir.”

ayrıca, karar verme ve sosyal davranışlardan sorumlu beynimizin prefrontal korteks kısmının, sevimliliğin duygusal önemini işlemede merkezi bir rol oynar. bu, sevimliliğe nasıl tepki verdiğimizi etkiler. örneğin; gülümseme, şakalaşma-karşı taraf gülsün diye- veya sevimli nesneyi veya kişiyi kucaklama, mıncırma isteği gibi.

sevimliliğin psikolojik etkileri

dr. hafeez, “sevimlilik genellikle mutluluk ve sıcaklık gibi olumlu duygular uyandırırken, sevimli varlığı korumak için koruyucu bir içgüdüyü harekete geçirir” diye açıklıyor. sevimlilik, bizi sevgi ve mutluluk duygularıyla doldurur ve bebek sesleri çıkarmak veya sevinçle zıplamak gibi daha çocukça davranışlar sergilememize neden olabilir.

ancak bazen sevimlilik, görünüşte tam tersi bir tepkiyi yani daha agresif bir davranışı tetikleyebilir. bu, sevimlilik saldırganlığı olarak bilinir ve sevimli bir şeyi sıkmak, çimdiklemek veya sıkıca kucaklamak istemek gibi davranışlarla ortaya çıkabilir. hatta “seni yerim” gibi şeyler söyleme ihtiyacı bile hissedebiliriz. dr. hafeez 'e göre bunun olası bir nedeni, “sevimlilik saldırganlığının, sevimliliğin tetiklediği heyecan ve sevgiyi dengelemeye yardımcı olduğu ve duygusal aşırı yüklenmeyi önlediği düşünülmektedir.”

sosyal davranışlarda ve popüler kültürde sevimlilik

herhangi bir iki kişi arasında yahut gruplar arası bir gergin durumda ortama sevimli bir şey girdiğinde gerginliğin azaldığını gözlemlemişsinizdir. bunun nedeni de üstteki ile benzerdir. sevimlilikle etkileşim ortamı neşelendirip stresi azaltır ve insanın onunla "oynama" arzusu birisiyle kavga etme arzusunu yenebilir. ayrıca sevimlilik, başkalarına özen gösterme, yardım etme ve sosyal bağlılık gibi yararlı davranışları da teşvik etmektedir.

sevimliliğin iyi hissettiren özellikleri popüler kültürde de sıklıkla görülür: sevimli karakterler, emojiler, hayvanlar veya iç ısıtan trendler... sosyal medya zamanını kötücül amaçlar yerine bunları izleyip/kullananlar aynı şekilde kişide duygusal bağ kurarlar, gün içi stresleri azalır. kötücül demişken bu sevimlilik elbette satış için de kullanılmalıydı ve ortaya şirin reklamlar ve sloganları yahut maskotlar ortaya çıktı.
bu tarz manipülasyon her zaman iş görür çünkü duygular harcama alışkanlıklarını etkiler ve bir yerden sonra maalesef bağ kurulan şey marka ve onun ürünleri olur.

not: linç, stalk yahut beyin çorbacısı reelsler yerine bu tarz şeyleri tüketiniz efenim.