YAŞAM 28 Eylül 2018
15b OKUNMA     616 PAYLAŞIM

İnsanın Vazgeçilmez Duygularından Biri Olan Nostaljinin Etimolojik Kökeni

Kelimelerin nereden geldiğini öğrenmek, onlarla kurduğunuz ilişkiyi şüphesiz derinleştiriyor.
iStock

nostalji, yunancada nostos "eve dönüş", algia (algion) "acı, sıkıntı, rahatsızlık" anlamında. nostalji ikisinin birleşimi, yani "eve dönüş sancısı" gibi bir şey (yazacağı öyküye bu başlığı koyacak olanlardan telif isterim).

nostaljinin latincesi ve ingilizcesi nostalgia. 1700'lerde ingilizceye "evden uzun süre uzak/yoksun olmaya bağlı bir melankoli (melancholia) formu" anlamında geçmiş, bazı metinlerde "nostalgia or home sickness" deniyor, yani "nostalji ya da ev hastalığı".

daha sonra basitçe ve zararsızca "geçmişi ya da geçmişteki herhangi bir kesiti anımsama, üzerine düşünme" anlamında günlük hayatımıza girmiş. kelimeyi ister bu, ister öteki bağlamda düşünelim, fark etmez. en nihayetinde giderek kendisinden uzaklaştığımız geçmişimizdeki kimi unsurlar bizim asıl evimiz olarak belleğimizde yer ediniyor ve bu uzaklaşma bize bir sıkıntı veriyor, evin önünde olup da kapının anahtarını bir türlü bulamamak gibi bir şey değil, daha çok bireyin kendisini ait hissettiği evi bulamaması gibi bir şey. peki, o eve tekrar dönmenin herhangi bir yolu var mı? belki var ama ben bilmiyorum, benzerini ya da daha iyisini yaratmak daha mantıklı ve sağlıklı, hem sizin, hem de çevrenizdeki herkes için.

zira nostomania diye bir şey de var, türkçeye henüz geçmedi galiba ya da ben hiç görmedim, nostomanyaklık denilebilir, yani nostaljinin dibine vurma ve oradan hiç çıkamamaya bağlı bir delilik türü. profesyonel toplayıcı, eskici, antikacı yani nostaljist değilseniz, nostalji bugününüzü ızdıraba dönüştürme ya da muzdarip bellek için bir işkence aletidir, "bak, eskiden böyle bir şey vardı, ne güzeldi, hatırladın mı, işte o senin asıl evindi" denmesinin bir şeklidir, cevaben "bunu da nereden çıkarıyorsun iç sesim?" diye sorulabilir ve karşılığında "sözlükteki ilk anlamından hareketleniyorum koçum" cevabı alınabilir. geleceğin nostaljisini yaratıp onu hiçbir zaman ulaşılamayacak sersem bir hedef olarak düşünmeli, hep yarın olsun diye yatağa yatıp bugüne uyanmak gibi:


Lisans Sonrası Kapağı Avustralya'ya Atmak İsteyenlere Tavsiyeler