İnsanı Organ Yetmezliği ve Ölüme Sürükleyen Mikroorganizma: Et Yiyen Bakteri
nekrotizan fasiit nedir?
nekrotizan fasiit, bakterilerin sebep olduğu bir enfeksiyondur. et yiyen bakteri olarak da bilinir. çok kısa bir sürede yağları, kasları kaplayan dokuyu ve deriyi yok edebilir. genital bölgeler üzerinde görüldüğünde fournier gangreni olarak adlandırılır. yakalananların ciddi bir yüzdesinin inanılmaz acılar çekerek ölmesine sebep olur. nekrotizan fasiit oldukça nadirdir ancak çok tehlikelidir. hastalığın yıktığı birçok insan öncesinde oldukça sağlıklı bir yaşam sürdürmektedir.
kimler risk altındadır?
- bağışıklık sistemi zayıf olanlar,
- diyabet hastaları,
- karaciğer veya böbrek kanseri olanlar,
- cerrahi kesiler dahil vücudunda kesikler, açık yaralar bulunduranlar,
- yakın zamanda isiliğe sebep olan suçiçeğini veya diğer viral hastalıkları geçirmiş olanlar,
- vücudun enfeksiyona göstereceği direnci kıran steroid tarzı ilaçlar kullananlar,
- sürekli denize veya okyanusa açılanlar,
- deniz ürünlerinin bol tüketildiği yerlerde yaşayanlar,
- etin iyi pişirilmediği yerlerde yiyenler bu enfeksiyonu kapma konusunda daha yüksek risk altındadır.
ne sebep olur?
nekrotizan fasiit'e birçok bakterinin sebep olmasının yanı sıra (grup a streptococcus, clostridium perfringens, bacteroides fragilis) grup a streptococcus en sık görülenidir. ayrıca nekrotizan fasiit'e yol açan bakterilerin bazıları strepkokokal boğaz ağrısına ve impetigo'ya da sebep olabilir.
nasıl bulaşır?
bu enfeksiyon; bakteri bir böcek ısırığı, yanık veya kesik gibi açık bir yaradan içeri girdiğinde ortaya çıkar. ayrıca açık yaranın tuzlu veya tatlı suyla temasında da ortaya çıkabilir. aynı şekilde çiğ deniz ürünleriyle açık yaranın temasının da sebep olduğu bilinmektedir.
bu bakteri insandan insana yakın temasla da geçebilir lakin bu oldukça nadir bir durumdur zira bunun gerçekleşmesi için temaslı kişinin açık bir yaraya, suçiçeğine veya güçsüz bağışıklık sistemine sahip olması gerekir.
belirtileri nelerdir?
bulaş gerçekleştikten sonra ise görülecek olan semptomlar şunlardır: kırmızı, şiş bir cilt; ateş ve titreme, mide bulantısı ve kusma, ishal. erken tanı konmazsa hastalık öyle hızlı ilerleyecektir ki semptomlar üzerinden düşünmeye gerek kalmayacaktır. bu derecede hızlı bir doku kaybı kişiyi büyük bir şoka sürükleyecektir. nekrotizan fasiit ayrıca organ yetmezliğine ve ölüme sebebiyet vermektedir.
tanı nasıl konur?
doktor hastalığın teşhisini semptomların ne zaman başladığına ve enfeksiyonun ne hızla ilerlediğine dayanarak yapacaktır. emin olunmak için ise enfekte doku bakteriyi bulmak için test edilecektir. enfeksiyonun ne kadar çok yayıldığını anlamak için ise farklı tarama yöntemleri kullanılacaktır.
tedavisi nasıldır?
işin tedavi kısmı için ise her hastalıkta olduğu gibi bunda da erken teşhis çok önemlidir. tedaviye ne kadar erken başlanırsa enfeksiyondan kurtulma şansınız, uzuv amputasyonundan korunma ihtimaliniz ve ölüm tehlikesini azaltma olasılığınız o kadar yüksek olur. hastalık ilerledikçe vücuda yayılacak, yayılımı kesmek adına uzuvlarınız ampute edilecek ve enfeksiyonun organ yetmezliğine sebep olma ihtimali yükselecektir.
nasıl korunmalıyız?
nadir (33.000'de 1) görülen bir hastalık olmasından ötürü önlem adına genellikle ciddi bir çaba içine girilmese de vücutta açık yara bulundurmamaya özen göstermek, hijyene önem vermek ve iyi pişmemiş deniz ürünlerinden uzak durmak atılacak önemli adımlardır.