ihap hulusi görey... cumhuriyet’in görsel hafızası olan bu kişi; cumhuriyet dönemi türkiye’sinin ilk grafik tasarımcısı olarak kabul edilir. bundan kaynaklı ihap hulusi, sadece bir afiş sanatçısı değil; aynı zamanda türkiye'nin modernleşme sürecine türkiye'ye görsel bir kimlik kazandıran ve bize bu vatana yol gösteren bir estetik öncüsüdür. (ayrıca bakınız.)

onun sanatı, sadece renkli kağıtlara basılmış reklam görsellerinden ibaret değil, genç bir milletin kendi kendini anlatma çabasının en yalın ve etkili biçimidir. her bir afişi, türkiye’nin modernleşme serüvenine tutulmuş bir aynadır aslında.

böyle bir tanımdan sonra biraz daha detaya inecek olursak; 1898 yılında mısır’ın kahire kentinde doğan ihap hulusi, varlıklı bir ailenin çocuğuydu. babası ahmet hulusi bey, mısır'da tanınmış bir mimar ve müteahhitti. ilk ve orta öğrenimini ingiliz okullarında tamamlayan ihap hulusi, genç yaşta sanata ilgi duymaya başlayarak kahire'den istanbul’a olan bir sanatçının ve bu ülkeye ait bir sanatın doğmasını sağlar.

daha sonra almanya’ya giderek münih’teki prestijli güzel sanatlar akademisi’nde grafik tasarım eğitimi alır. bu eğitim, onun hem teknik yetkinliğini hem de estetik duyarlılığını daha da geliştirir. özellikle almanya’da bulunduğu dönemde, dönemin önemli grafik sanatçısı olan ludwig hohlwein’in sanatında büyük ölçüde etkilendiğini görmekteyiz.

görsel materyaller propaganda da ve insanların bir şeylere kolay alışmasında önemli rol oynamaktaydı. bundan kaynaklı sanatçı 1925 yılda türkiye’ye döndüğünde bunun bilinciyle beraber; cumhuriyet’in yeni kimliğini inşa etme sürecinde grafik sanatını usta bir şekilde konuşturarak halkın yeni düzeni anlamasında ve içselleştirmesi için adeta görsel birer rehber görevi görmüştü.

örnek verecek olursak 1930’lu yıllarda atatürk’ün doğrudan talebiyle hazırladığı alfabe kitabı kapağı, latin harflerinin tanıtım afişleri ve eğitim kampanyaları için hazırladığı görseller, bu katkının en çarpıcı örnekleri arasında yer almıştır.

ihap hulusi bununla da kalmayıp türkiye'de gelişmekte olan özel sektörle de yoğun biçimde çalıştı. özellikle tekel, sümerbank, ziraat bankası, türkiye iş bankası, türk hava yolları ve kurukahveci mehmet efendi gibi kurumlar için yaptığı logolar ve reklam afişleri, bugün hala tanınan ve kullanılan tasarımlar arasında yer almaktadır.

ihap hulusi sanatıyla, batı’dan aldığı teknik alt yapıyı, türkiye'nin kendi kültürel kodlarıyla harmanlamasıyla bu topraklara özgün bir nitelik kazanmıştır cumhuriyetin önemli değerlerinden biridir. sonuç olarak ihap hulusi görey, ardında sadece afişler, etiketler ve logolar değil, bir ülkenin kültürel doğuşunun ve belleğinin oluşmasını sağlamıştır. ayrıca o, grafik sanatının türkiye’de bir meslek dalı ve bir ifade biçimi haline gelmesini sağladı. bugün hala türkiye’de grafik tasarımı eğitimi veren pek çok kurum, onun izinden giderek hem çağdaş hem de yerli bir estetik anlayışını binlere aktarmaktadır.

kaynak: 1,2,3,4,5