coca-cola... yüz yılı aşkın bir zamandır insanların keyifle içtikleri alkolsüz içecek...19uncu yüzyıl'ın sonlarında dr. john pemberton tarafından icat edilen, ve bugün, saniyede 8000 şişe gibi muazzam bir tüketim rakamına ulaşmış sihirli içecek...

icat tarihi: 8 mayıs 1886
yeri: atlanta
mucidi: dr. john styth pemberton (atlantalı eczacı-eski konfederasyon subayı)
amacı : ağrıkesici icat etmek
formulü: (bilinenler) limon, tarçın, su, kafein, fosforik asit, vanilya, çeşitli yağlar ve esanslar, koka yaprakları ve kola fıstığı. aslında coca-cola'ya o özgün tadı veren 7 bilinmeyen madde daha var. bu yedi maddeyi, söylendiğine göre dünyada sadece iki kişi biliyor. bu yedi maddenin listesi bir bankanın kasasında saklanıyor. http://www.sodafountain.com/ gibi sitelerde bu formülün ne olduğuna dair bir takım listeler bulunmakla birlikte bunun gerçek formül olup olmadığını bilmenin kesin bir yolu mevcut değil.

ilk ticari satış noktası: jacob's pharmacy
fiyatı: 5 cent
logo tasarımı ve ticari adın isim babası: frank m. robinson “pemberton'un muhasebecisi”

notlar:

pemberton coca cola’yi evinin arka bahçesinde, üçayak üzerine yerleştirdiği çeşitli malzemeleri karıştırdığı pirinç bir çaydanlıkta icad etti.
***

coca-cola ilk günlerinde beyin ve sinir sistemine iyi gelen bir içecek olarak lanse ediliyordu. bu dönemde günde ortalama dokuz şişe civarında bir satış hacmine ulaşmıştı. 

*** 

1886'nın yaz aylarıydı. fena halde başı ağrıyan bir müşteri, eczaneden içeri girdi ve eczacı kalfasından bir şişe coca-cola istedi. etkisini çabuk göstereceğine inandığından olsa gerek, kalfadan, hemen orada bir şişe coca-cola hazırlamasını istedi. kalfa karışımı hazırladı ama üşendiğinden, dükkanın öteki tarafındaki içme suyundan kullanmak yerine hemen elinin altındaki sodadan faydalandı. başı ağrıyan müşteri bu yeni karışımı içti ve çok beğendiğini söyledi. kalfanın üşengeçliği sayesinde modern anlamda gazlı, köpüren coca-cola doğmuş oldu.
***

dr pemberton, şirketin bir kısmını asa candler adlı bir işadamına sattı. sağlık durumu kötüydü ve paraya ihtiyacı vardı. coca-cola'nın toplam reklam ve tanıtım masrafları 76,96$ tutmuş ama elde ettiği total kâr 50$'da kalmıştı. pemberton'un ölümünden sonra coca-cola'nın tamamı, candler tarafından satın alındı. coca-cola, candler'a sadece 2300$'a mal olmuştu.
***

candler, coca-cola'ya sahip olduğu dönemde büyük atılımlar gerçekleştirdi.

1884'te ilk seri üretim dolum tesisini hizmete açtı.

31 ocak 1893'te coca-cola adını tescilledi.

1894'te joseph biedenharn, biedenharn candy company of vicksburg, mississippi'nin patronu cocacola'yı ilk şişeleyen kişiydi. candler'in bu şişeleme işine başlangıçta hiç aklı yatmamıştı.

şişeleme sayesinde satışlar artınca chandler 1899'da büyük bir dolum ve şişeleme tesisinin açılışını yaptı.

1900 yılında chandler'in büyük oğlu tarafından ilk defa avrupa'ya tanıtıldı

1903'te coca-cola'nın çeşitli rahatsızlıklara iyi geldiğine yönelik reklamlara son verildi.

root glass company'ye, bugünkü klasik cam şişenin tasarımını yaptırdı.

sürekli olarak gazetelerde ve ilan panolarında coca-cola'nın reklamını yaparak ürünün tanıtılmasını sağladı. gazeteler aracılığıyla halka bedava coca-cola kuponları vererek halkın bu yeni içecekle tanışmasını sağladı.

1914 yılına gelindiğinde asa candler, bu içecek sayesinde tam 50 milyon dolarlık bir servetin sahibi olmuştu. 

1919'da chandler atlanta georgia'ya belediye reisi olunca coca-cola'yı, ernest woodruff adlı bir girişimciye, 25 milyon dolar'a sattı. 

1923'te, ernest woodruff, şirketi oğlu robert'a verdi. robert woodruff, 1955'e kadar şirketin yönetim kurulu başkanlığını bizzat yürüttü.

robert woodruff zamanında ilk altı şişelik karton ambalaj piyasaya verildi. 1929 yılında coca-cola'yı otomatik makinelerden alıp içmek mümkün hale geldi.

1930, radyolardan coca-cola reklamlarının başladığı tarih oldu. tv reklamları ise 1950'de başladı. günümüzde, tüm dünyada 500 tv istasyonunda coca-cola'nın reklamları yayınlanmakta.

***

"coke" kelimesinin marka olarak şişelerde kullanılmaya başlamasının tarihi ise haziran 1941.

1955'te coca-cola, teneke kutuya girdi. teneke kutudaki coca-colalar özellikle abd ordusu için tasarlanmıştı.

12 temmuz 1944'te şirket 1 milyarıncı galonu (yaklaşık 4.5 milyar litre) üretti. ocak 1971'de yedi milyarıncı galondan sonra galon rekorları o kadar hızlı kırılmaya başladı ki şirket artık bu konuda bir açıklama yapmaktan vazgeçti.

1978 yılında iki litrelik cam şişeler piyasaya verildi. 1978, pet şişelerin de ilk kez kullanıldığı yıl oldu.

***

1985'te coca-cola, kendine pahalıya mal olacak büyük bir hata yaptı. diyet cola'nın üretilmesi için yoğun bir çaba harcayan şirket bu arada klasik cola'nın formülünde de değişiklik yapılabileceğine kanaat getirdi. yeni formülün bulunması için 4 milyon dolar harcama yaptılar. yeni formülün, yapılan testlerde olumlu reaksiyon alması şirketi yöneticilerini yüreklendirmişti.

bu değişimin altında yatan önemli bir neden şirketin patronu robert woodruff'un ölümüydü. çünkü woodruff, hayatta olduğu sürece coca-cola'nın formülünü değiştirmeme sözü vermişti. diğer bir neden ise şirketin pazar payında dört yıl içerisinde yüzde 2.5'luk bir gerileme yaşanmasıydı. bu gerilemenin parasal ifadesi ise 500 milyon dolar'dı. şirket kurulduğundan beri ilk kez formül değiştirme yoluna gidiyordu.

yeni formüllü coca-cola basına ve halka 23 nisan 1985 günü düzenlenen bir basın toplantısı ile tanıtıldı.

abd nüfusunun yüzde 81'i, 24 saat içinde, bu formül değişikliğinden haberdar olmuştu. değişikliğin duyurulmasından sonraki bir haftada şirketin 800'lü müşteri danışma hattına gelen telefon sayısı günde bin çağrıya fırladı. arayanların çoğu yeni formül karşısında şok olduklarını, hayal kırıklığına uğradıklarını ve pepsi içmeye başlayacaklarını söylüyorlardı.

duyurudan sonraki altı haftada gelen telefon sayısı günde altıbine ulaşmıştı ve hemen hepsi de yaşadığı düş kırıklığını dile getiren insanlardan gelen sitemkâr telefonlardı. şirkete ayrıca kırkbinin üzerinde sitem dolu mektup gönderilmişti. bu mektupların her biri, içlerine birer de yeni formüllü coca-cola kuponu konulmak suretiyle yanıtlandı.

halkın tepkisi, coca-cola yöneticilerini zor bir karar almak durumunda bıraktı. coca-cola'nın eski formüle dönüşü, isa'nın yeryüzüne ikinci kez gelmesine benzetilerek "ikinci geliş" olarak adlandırıldı.

başkan roberto goizueta bir açıklama daha yaparak önce yeni formülü beğeni ile içen kesime teşekkür etti. daha sonra da eski formülü isteyen kesime bir müjde vererek klasik coca-cola'nın tekrar üretilip satışa sunulacağını bildirdi.10 temmuz 1985'te, yani yeni coke'un tantılmasından seksenyedi gün sonra klasik coca-cola tekrar sevenleri ile kucaklaştı.

coca-cola yöneticileri sonraki günlerde hata yaptıklarını itiraf ettiler. 99 yıllık milli bir tadın değiştirilmesinin ülkeye ve halka ihanet olduğunu söyleyenler bile çıktı.

halk bu geri adıma çok sevindi. 800'lü hatta 18000 teşekkür telefonu geldi. şirketin borsadaki işlem fiyatı da tavan yaptı ve son 12 yılın en yüksek düzeyine fırladı.

*** 

coca-cola, marka olarak dünyanın en bilinen markası olma özelliğini de elinde bulunduruyor. 

dünya nüfusunun yüzde 94'ü, coca-cola markasını tanıyor. 

her saniye yeryüzünde 8000 şişe ya da kutu coca-cola tüketiliyor. 

140 ülkede 5.8 milyar insan tarafından içilen coca-cola'nın borsa değeri 58 milyar dolar civarında. 

2016 itibariyla Coca-Cola'nın değeri 80 milyar dolar'dan fazla.

bu rakam türkiye'nin iki yıllık ihracat rakamı kadar. 

şirket, uzun yıllardır olimpiyat oyunları'nın sponsorluk da yapıyor. şirket, memleketi olan atlanta'ya büyük miktarlarda bağış yapıyor; öğrencilere burslar veriyor; derneklere yardımlarda bulunuyor.

atlanta'daki "world of coke" müzesi gezildiğinde şirketin köklü geçmişi ve muazzam büyüklüğü hakkında daha iyi fikir edinilebiliyor. sprite ve fanta markalarını da üreten şirket, dünyanın en büyükleri arasındaki yerinii sıkı rekabet ortamına karşın halâ korumayı sürdürüyor.

"hayatın tadı" olmadan önce cocacola

-- 1886 "drink coca-cola"
-- 1904 "delicious and refreshing"
-- 1922 "thirst knows no season"
-- 1927 "around the corner from anywhere"
-- 1929 "the pause that refreshes"
-- 1936 "it's the refreshing thing to do"
-- 1938 "the best friend thirst ever had"
-- 1939 "whoever you are, whatever you do, wherever you may be, when you think of refreshment think of ice cold coca-cola"
-- 1948 "where there's coke there's hospitality"
-- 1952 "what you want is a coke"
-- 1956 "coca-cola - makes good things taste better"
-- 1958 "the cold, crisp taste of coke"
-- 1963 "things go better with coke"
-- 1970 "it's the real thing"
-- 1975 "look up america"
-- 1979 "have a coke and a smile"
-- 1982 "coke is it!"
-- 1987 "you can't beat the real thing"
-- 1993 "always coca-cola"
--2001 : life tastes good
--2003 : coca-cola real
--2005 : coke light, have a great break
--2006 : taste the coke side of life
--2006 : great taste, zero sugar
--2007 : make every drop count
--2008 : live on the coke side of life
--2009 : open hapinness

2016 itibariyla Coca-Cola'nın yeni sloganı ''Taste The Feeling''

kaynaklar