KÜLTÜR 30 Mayıs 2018
51,3b OKUNMA     683 PAYLAŞIM

İblisler Üzerine Çalışan Enteresan Din-Bilim Dalı Demonolojiye Konu Olan Şeytanlar

Cin ve şeytanları sistematik olarak inceleyen çalışma dalı olan demonoloji (demon=şeytan), özellikle Hristiyan kültürünün en ilginç taraflarından biri. Osmanlıcada "şeytaniyet" isminde kullanılmış.


demolojinin konu ettiği bazı şeytanlar ve hakkında kısa bilgiler

abraxas

meşhur abrakadabra ünlemesi bu "şeytan"ın adıyla ilişkilidir. kadim grek medeniyetinin mistik geleneklerinde durmadan tekrarlanan yaratma döngüsünün tamamına hakim olan, en üst düzey varlık olarak bilinirdi. daha sonra hıristiyan literatürüne şeytanlardan biri olarak girdi ki, hıristiyanlıkta diğer dinlerin tanrısal figürlerini şeytanlara isim olarak vermek yaygındır.

astaroth

bir diğer pagan tanrısı, aslında tanrıçası, hıristiyanlar tarafından en büyük şeytanlardan biri kabul edilmiş. etimolojik olarak "iştar" demek, iştar astarte oluyor, o da astoreth, o da oluyor astaroth. ama astaroth erkek.

peki iştar ne? star, sitare, astra gibi "yıldız" anlamına gelen sözcüklerle ses benzeşimi ilginç. kökeni akadca. iştar zühre yahut "venüs" ile ilişkilendirilir. venüs de gökyüzündeki hareketleriyle bir yıldız çizer, görsel olarak alışık olduğumuz yıldız figürü.

hint-avrupa kökenli star-sitare-astra ile, yıldızı sembolize eden venüs'le ilişkili iştar'ın bu kadar benzemesi tuhaf ki kimi hint-avrupa dillerinde iştar yıldız demek. belki de kuzeyli bir hint-avrupa dilinden sami dillere ve kültürlere geçmiştir bu isim.

alakasız ama etimoloji meraklılarına bir başka not: star, hint-avrupacada basitçe "parlayan" demek. türkçe yıldızın kökündeki "yıl", "yal" sözcüğü nihai olarak "parlamak" anlamına gelir, yaldız, yaltırık, yalaz (alaz) ile akraba.

baal

baal efendi demek, eskiden samiler tanrılarına derlermiş. (rab de böyle, mevla da. ingilizce lord da.) hıristiyanlar bunu isim sanmış olacaklar ki, en büyük şeytanlardan birine baal adını vermişler yine.

beelzebub

baal zebub'un bozulmuş hali. "sineklerin efendisi", yani sineklerin tanrısı.

belial

şeytan'ın, yani "satan"ın lakabı. "değersiz" demek, tanrı'ya "eli" yani "yüce olan" demişler, şeytan'a da "aşağı olan, değersiz olan" diye lakap takmışlar. şeytanların cümle ismi, belial'in çocukları.

moloch

yine bir pagan tanrısı, kurbanla ilişkili bir tanrı. bir şeytana isim olmuş. bunu ilginç kılan da kuran'daki "malik"in, yani cehennemin bekçisinin etimolojik olarak eşdeğeri olması.

Bu içerik de ilginizi çekebilir