taht kanunlarından dolayı yeşillerin haklı olduğu iddiası kağıt üzerinde doğru olmakla beraber, westeros'ta süreçlerin her zaman kitaba uygun işlemediğini de bilmek gerekir.

westeros'ta taht kanunları elbet var ama "birazcık" tartışmalı. çünkü hükümler yeri geldiğinde bizzat krallar ve lordlar tarafından esnetilebiliyor. zaten tüm tartışmalar da "yorum yapmaktan" kaynaklanıyor. sonuçta herkesin kendine göre çıkarları var, onlara göre yorumları var.

westeros krallığındaki veliaht sıralaması ortaçağda gayet popüler olan "agnatic-cognatic" ya da "cognatic" cinsiyet esaslarına tabi primogeniture kanunlar tarafından düzenlenmiş görünüyor.

(bkz: primogeniture)
(bkz: primogenitur sistemi)
(bkz: agnatic)
(bkz: agnatic-cognatic)

bu özet olarak en büyük erkek evladın başa geçmesi demek. ancak "cognatic" ifadesi önemli; bu eğer evlatlar arasında erkek yoksa varisin otomatik olarak en büyük kız evladın olacağı anlamına geliyor. yani kız evlat kralın erkek kardeşinden sıralamada önce geliyor.

yakın döneme kadar birleşik krallık da bu yasaya tabiydi. 2013 yılında yapılan değişiklikle cinsiyet tercihleri kaldırıldı, "kralın evladı olmak" tek öncelik kriteri oldu. misal şu andaki taht sıralamasında birinci sıradaki prens william'ın arkasından en büyük evladı george gelirken üçüncü sırada charlotte var. eğer eski cinsiyet tercihleri geçerli olsaydı üçüncü sırada prensin en küçük oğlu louis olacaktı, charlotte ise dördüncü sırada kalacaktı. william'ın kardeşi, kralın ikinci oğlu prens harry ise sıralamada kendisine anca beşinci sırada yer bulabiliyor. yani bir mucize olmazsa tahta çıkma ihtimali pek yok gibi. o yüzden de tahtı falan boş vermiş durumda, kendi halinde skandaldan skandala koşturuyor.

ayrıca ileride muhtemelen william'ın çocuklarının da evleneceğini, dolayısıyla onların da evlatlarının olacağını ve olası her yeni aile üyesinin prens harry'nin önüne geçeceğini unutmamak lazım.

westeros krallığı da benzer yapıda. şimdi öncelikle viserys i targaryen'in durumundan başlayarak tartışmayı anlatayım, her şeyin başlangıcı kendisi çünkü.

yaşlı kral jaehaerys i targaryen hayattayken beş erkek evladının (aegon, gaemon ve valerion bebek yaşta, aemon ve baelon yetişkin iken) ölümünü görmüştü. kalan tek erkek evladı vaegon ise dünyevi ihtiraslardan elini eteğini çekmiş, kendini bilime, irfana adamış, maester olmuştu. dolayısıyla tahtta hak iddia edemezdi. diğer tüm evlatları ise kızdı. (kolay değil, tam tamına 7 tane kızı var) rahmetli büyük oğlan (veliaht prens sıfatlı) aemon'un aynı zamanda lord baratheon'un da kızı olan leydi eşi ile evliliğinden rhaenys targaryen adında tek bir kızı varken, rahmetli küçük oğlan baelon'un kız kardeşi - eşinden viserys ve daemon targaryen adında iki oğlu vardı.

rhaenys ölmeden önce veliaht olan en büyük erkek evlat aemon'un kızıydı, bu onu doğrudan varis kılıyordu; ancak baelon'un da oğulları vardı. kimileri bunun taht sıralamasında öncelik getirdiği hususunda yorumlar yaptılar. (yorumlar başlıyor) yorumların aslında sebebi barizdi; daha önce bir kadın westeros tahtına oturmamıştı. erkek egemen feodal westeros için bu biraz "fazla" devrimseldi. tartışmalar alevlendi, rhaenys de doğal olarak hakkı olanı savundu. sorunun ileride iç savaşa gidebileceği riskini gören westeros tarihinin en iyi kralı jaehaerys henüz hayattayken konuyu netleştirmek istedi ve veliahtın belirlenebilmesi için bir konseyin toplanmasını emretti.* kanunlara göre "tartışmasız" veliaht gözüken rhaenys, kocası corlys velaryon ve dayısı lord boremund baratheon tepki gösterseler de hiçbiri kralın karşısına çıkacak cesareti bulamadı. kralın dediği oldu, diyarın lordları da yapılan seçimde viserys'i desteklediler.

veliaht kanunları bizzat kral tarafından bükülmüştü.

dipnot, burada bir dedikodu var, iddialara göre jaehaerys son çare hayatta kalan maester oğlu vaegon'u başkente çağırtmış ve kendisinden hisarı bırakıp tacı almasını istemiş. vaegon ise kral babasının isteğini kati bir dille reddetmiş, hatta öneri olarak konseyin toplanması fikrini o ortaya atmış. eğer bu doğruysa "yaşlı ve bilge" kralımız, söz konusu kanunlar olduğunda canının istediği gibi eğip bükebiliyormuş diyebiliriz.

velhasılıkelam, viserys kral olduktan sonra uzun süre erkek evlat hasreti çekti. bu öyle bir hasretti ki, zaten zayıf bir bünyeye sahip karısı aemma üst üste yaptığı düşüklerin ardından doğum sırasında öldü. taht kanunları bir öncekinde olduğu gibi yine açıktı; viserys'in tek kızı (o andaki) rhaenyra targaryen veliahttı. ancak kralın serseri kardeşi daemon rahat durmuyordu, bir önceki örnekten gelen özgüvenle kendisinin veliaht olduğunu iddia etti, viserys'i buna ikna etmeye çalıştı hatta bayağı bayağı buna zorladı.

viserys, daemon tehlikesini süresiz ortadan kaldırmak adına rhaenyra'ya veliahtlık sembolü dragonstone lordluğunu verdi (önceden deamon bu unvana sahipti) ve tüm westeros lordlarına kızının ve kendi huzurunda yemin ettirdi.

her şey aslında olması gerektiği gibi ilerlerken viserys tekrar evlendi ve bir değil, iki değil tam üç tane erkek evlat sahibi oldu. artık taht kanunları rhaenyra yerine en büyük erkek evlat aegon ii targaryen'i işaret ediyordu. rhaenyra böylece üç sıra birden gerilemiş, prens harry'nin durumuna düşmüştü.

rhaenyra bu durumu kabul etmedi. viserys de halihazırda edilen yeminleri çiğnenemeye, taht kanunlarını da kendi kızı adına "bükmeye" karar verdi. rhaenyra'nın veliahtlık statüsü asla değişmedi, dragonstone lordluğu da devam etti. viserys asla aegon'a ya da başka bir oğluna veliahtlık unvanı vermedi, o hayattayken rhaenyra'dan başka kimse bu unvanı kullanamadı. sorun görünüşte çözülmüş gözüküyordu.

veliaht kanunları bizzat kral tarafından ikinci kez bükülmüştü.

dedim ya herkesin bir çıkarı var diye. otto hightower'ın da bazı çıkarları vardı. o çıkarlar da torunu aegon'un kral olmasından geçiyordu. otto ve kızı alicent hightower "kanunlar" dedi, rhaenyra "babam" dedi. önceki iki kralın da ısrarla çekindiği savaş artık tek çözüm olarak kalmıştı.

krallar ve lordlar istedikleri zaman kanunları bükebiliyorlar. hatta bazen ikinci ya da üçüncü evlatlarını veliaht ilan edebiliyorlar. bazen öyle durumlar oluyor ki kendi öz evlatları yerine piç evlatlarını bile veliaht gösterebiliyorlar.
(bkz: aegon iv targaryen)
(bkz: daemon blackfyre)

nispeten ufak lordların "kanunları bükebilecek" güçleri olmadığından kendi istedikleri evladın veliaht olması için night's watch ya da maester kartlarını oynayarak kanunların etrafından dolaştıklarını da belirtelim.
(bkz: samwell tarly)

özetle iki taraf da haklıdır efendim. sebepleri doğrudur, sebeplerin de arkasında kendince çıkarları yatar. ejderhaların dansı hikayesini de bir "haklılık ya da haksızlık" hikayesi olarak düşünmemek gerekir. ortada bir hikaye vardır, bu hikaye iki tarafın da acımasızca cezalandırıldığı bir trajediye dönüşür. neticede haklı ve haksızın olmadığı yerde bir "kazanan" da olmamıştır.

belki de tüm bu tartışmalardan şu sonuca varabiliriz: yöneticiler asla hakkın, hukukun, kanunların üzerinde olmamalı, kanunlar asla yöneticilerin yorumlarıyla eğilip bükülüp yorumlanarak düzenlenmemeli. kişiye özel kanun olmaz. işte bu yüzdendir ki yasama yürütme ve yargıyı birbirinden ayırmadık mı tarihsel sürecimizde?