HIV; Öpüşmeyle, Oral Seksle veya Dokunmayla Bulaşır mı?
hiv virüsü insan vücudunda; kanda, vajinal / anal sıvılarda ve spermde bulunur. en yüksek yoğunluk ise kandadır.
bulaş yolları
1.) en yüksek bulaş kan yolu ile gerçekleşir. burada da en büyük bulaş, aynı iğneyi kullanan uyuşturucu bağımlıları arasındadır. cdc ye göre 63/10.000
aslında kan nakli ile bulaş 9.250/10.000 yani %92 kadar yüksek olsa da, günümüzde nakil edilen kanlar test edildiği için burayı konu dışı bırakabiliriz.
2.) sonrasındaki en yüksek bulaş riski anal ilişkidir. istatistiki verilerde alıcı taraf için 138/10.000, verici taraf için 11/10.000 kullanılmış.
eşcinseller arasında bulaşın daha yüksek olmasının sebebi de eşcinsellerin (e doğal olarak) anal ilişki yaşıyor olması.
3.) heteroseksüel vajinal cinsel ilişki. veriler, kadınlar için 8/10.000, erkekler için 4/10.000 diyor.
buradaki "3. en büyük bulaş yolu" 10.000 eylem üzerinde 3. sırada anlamına geliyor. heteroseksüel ilişki sayısının çok daha yüksek olması sebebiyle bir çok ülkede aslında en büyük bulaş heteroseksüeller insanlar arasında gerçekleşiyor.
risk kadın için 1/1.250, erkek için ise 1/2.500 görünse de bunun artmasını sağlayacak bir çok faktör var. örneğin regl sonrası sizin farketmeyeceğiniz miktarda bir kanama olduğu dönemde girilen ilişki, başka genital hastalıklara sahip olmak gibi.
teorik bulaş yolları
1.) oral seks: tarihte tespit edilmiş 2-4 vakadan bahsediliyor. (baya araştırmanız gerekli bulabilmek için) cdc oral seks için "there is little to no risk" tanımını kullanıyor. buradaki little kısmı oral seks ile bulaşın "teoride" mümkün olması. yeni çekilen diş gibi açık bir ağız yarasının olması gerekli. benim okuduğum yaşanmış vakalar, eşcinsel, ağız sağlığı problemli alıcı taraflardı.
birçok ülke ve sağlık kuruluşu oral seks konusunda artık şunu diyor: alıcı tarafsanız çok çok düşük bir riskten söz edilebilir (hesaplanamayacak kadar) verici tarafsanız riskiniz sıfırdır. kaynakla destekleyelim:
san francisco halk sağlığı kliniği - receiving oral sex carries no risk of hıv transmission.
isviçre aıds federasyonu - there is practically no risk of hıv from sucking or licking the penis, vagina or anus.
birmingham üniversite hastanesi - receiving oral sex (having someone’s mouth on your genital organs) is likely to be zero or near zero risk. saliva is not linked to hıv transmissions.
north carolina üniversitesi - risk for insertive partner in fellatio virtually nonexistent.
queensland eyaleti, avustralya - oral sex has effectively no risk for the transmission of hıv.
poz magazine - most experts agree that fellatio (blow jobs) is not an efficient way to transmit hıv.
british columbia eyaleti kanada - oral sex / not passed.
singapurda 15 senedir hiv üzerine çalışan doktor tan - ıf you have just had an oral sex encounter and are worried about getting hıv, you really should not be. the chance of you actually getting infected is as statistically close to zero as you can get.
openhouse ispanyol kliniği - we have performed almost 15,000 hıv tests on people whose "only contact has been oral sex". to date, we have only confirmed two hıv positive cases and it was due to co-transmission of syphilis in the same contact simultaneously.
tükürük, hiv'in hedef aldığı hiv ile enfekte beyaz kan hücrelerini öldürdüğü bilgisinin net olması sebebiyle bu şekilde bir bulaş gözle görülür ciddi bir kanama olmaz ise neredeyse imkansıza yakın. özetle sadece "teoride" mümkün.
amerikan gay komünitesinde birçok hiv- kişi, hiv+ partnerleriyle yıllardır oral ilişkiye girdiğini ve pozitif olmadığını beyan ediyor. ayrıca ispanyada yapılan bir çalışmada heteroseksüel hiv-/hiv+ grup arasındaki 9000 kadar oral ilişkide virüs geçişi gözlenmemiş. ancak maalesef bir çok türk doktor ve laboratuvar halen oral seks için riskli aktivite tanımını sitelerinde tutuyorlar.
stephen fallon tarafından anlatılan oral sex & hiv riski konulu video. kendisi florida eyaletinde latınos salud adında bir vakfın kurucusu. işleri 2008'den beri hiv+ insanların hayatlarını kolaylaştırmak, halkı bilinçlendirmek ve hiv taramaları yapmak.
2.) öpüşmek: kişilerin karşılıklı ağızlarında kanayan büyük yaralar söz konusu olmalı. cdc bu konuda "çok nadiren, her iki partnerde de yaralar veya diş eti kanaması varsa bulaşma meydana gelmiştir." dese de yine bir çok kaynak öpüşmeye sıfır risk tanımı yapıyor.
3.) dokunmak: cdc nin de belirttiği tek olası senaryo açık yara olan (gayet kanayan) elinizi partnerinizin anüsüne ya da vajinasına sokmak gibi eylemlerle söz konusu olabiliyor.
özetle hiv'in insan vücüdunda kanda, vajinal / anal sıvılarda ve spermde bulunduğunu düşünecek olur isek, aslında "teoride mümkün" kısımları, işin içine açık, belirgin, kanamalı yaralar giren kısımlar.
frengi
frengi konusuna ayrı bir başlık açmak gerek çünkü frengi hastası ve yaraları olan bireylerde hiv geçişi çok daha yüksek oranlarda görülüyor. bu kısımı detaylı araştırma yaptıktan sonra güncelleyeceğim.
korunmak
kondom kullanarak gireceğiniz herhangi bir ilişkide hiv bulaş riski sadece kondomun üretim hatası olması veya yırtılmasıyla gerçek olabiliyor. zaten üretim hatası olan kondom yırtılıyor. bu yüzden "kondom kullansan da korumayabilir" ifadesini kullanan insanları anlamakta güçlük çekiyorum. kondom özetle iki kişinin arasındaki bariyer. kan/sperm/anal,vajinal sıvı bir kişiden diğerine geçmeden hiv bulaşı mümkün olmadığına göre yırtılmayan kondom %100 korur demekte de sorun yok.
sonuç
on milyonlarca vakadaki 10 ve altı tespiti konu dışı bıraktığımızda, hiv'in bilinen, net bulaşı yolları, uyuşturucu bağımlılığında ortak kullanılan iğneler, korunmasız vajinal ve anal seks olduğunu anlıyoruz.
birçok kaynak, çalışma, araştırma okudum. bunlardaki hiv bulaş oranlarını / yollarını / popülasyonları incelediğinizde (lütfen eşcinsellik karşıtı gibi yorumlamayın) gay erkeklerde bulaşın çok daha yüksek olduğu gerçeği ortaya çıkıyor. türkiyedeki vakalarında %75-80'nin erkek olduğunu göz önüne alırsak, özellikle ülkemizdeki yayılımı sağlayan kesimin biseksüel erkekler olduğunu düşünmeden edemiyorum. bu konuda çalışma yapmak zor malesef çünkü türkiye de ki datalarda bulaş yolu belirtmeyen çok sayıda hasta var. (%50 üstü)
heteroseksüel ilişkilere gelince de: "1/1.250, 1/2.500 çok düşük oranlar bir de karşıdaki kişi hiv+ olacakta bana denk gelmez" diyerek korunmadan ilişkiye girmek ise sağlıklı bir düşünce değil. zaten bu sebeple ülkemizde her sene ortalama 3-4 bin kişi hiv tanısı alıyor. oral seksten sonra vajinal ya da anal ilişki öncesi korunmak görünen tek çözüm.
bir not daha eklemek istiyorum. gelişmiş ülkelerde vaka sayısı her geçen yıl azalırken bizde artıyor ve bunun en büyük sebebi bana kalırsa hiv konusunda yeterli bir devlet politikası olmaması. özellikle gençlerin çok iyi bilgilendirilmesi gerekli. mesela prep denilen bir hap var ve düzenli kullanımda korunmasız ilişkide hiv geçişini %95-%99 oranında engellediği söyleniyor. ülkemizde bundan haberdar olan bile yoktur sanırım. yine aynı şekilde ülkemizdeki gençlerin çok büyük çoğunluğu kondomu sadece doğum kontrol yöntemi sanıyor. doğru atılacak adımlarla yıllık vaka sayılarını tekrar 3 hanelere düşürebiliriz diye düşünüyorum.