Harry Potter'ın Ünlü Hedwig's Theme Şarkısına Hayat Veren Enstrüman: Çelesta
harry potter'ın ünlü hedwig's theme şarkısının başındaki sanki camdan bir enstrümandan çıkıyormuş gibi hissettiren notaların çok çok az bilinen ve sesi başka hiçbir müzik aletine benzemeyen çelesta adında bir enstrümanla çalınmış.
celesta adı verilen enstrümanın türkçesi "cennet gibi" anlamına geliyor. celesta görünüş olarak küçük bir piyanoya benziyor ancak çıkardığı ses ve çalışma prensibi olarak piyanodan çok farklı.
minik çekiçlerin bakır ve çelik lehvalara vurması sayesinde ses çıkaran celesta 1886 yılında fransız piyano yapımcısı auguste mustel tarafından icat edildi.
çelestanın icat edilme hikayesi ise şöyle
öncesinde benzer çalgılar yapılmış ve denenmiş olmakla birlikte günümüzde kullanılan şekliyle çelesta 1886'da parisli piyano ve armonyum yapımcısı auguste mustel tarafından icat edilmiştir. glockenspiel ile piyano mekanizmasının bir sentezi olarak metalofon çalgılar sınıfına girer. piyanoda olduğu gibi, klavye ile hareket ettirilen çekiçlerin kromatik düzende yerleştirilmiş metal plakalara vurmasıyla ses üretilir. hemen ardından ses ahşap rezonans kutularına ulaşır, zenginleşerek ve hacim kazanarak dışarı çıkar. glockenspiel iki oktav yukarıdan ses verirken çelesta silofonda olduğu gibi bir oktav yukarıdan ses verir. çalgının yumuşak ve büyüleyici ses tonuna gönderme yapan ismi fransızca semavi, cennetsel, ilahi anlamlarına gelen "céleste" kelimesinden gelir.
çaykovski çelesta ile 1891 yılında paris'te karşılaşmış ve hemen rusya'ya bir tane gönderterek orkestra eserlerinde kullanmaya başlamıştır. çelestanın dünya çapında tanınmasını sağlayan meşhur eserini de bir yıl sonra yazar: fındıkkıran. ardından birçok besteci çalgıyı benimser ve eserlerinde kullanır. çelesta, kendine ait solo repertuvarı olmamasına karşın orkestra yapıtlarında oldukça sağlam bir yer edinir.
zaman içinde piyano mekanizmasında yapılan yeniliklere paralel olarak çelesta da geliştirilmiş, boyutları genişlemiş, yapımında kullanılan malzeme ve alaşımları değiştirilmiş, önceden küçük olan tuşları da büyütülerek standart piyano tuşları kullanılmaya başlanmıştır. 1990'larda kuyruklu piyanolardaki klavye ve çekiç mekanizmasının eklenmesi çelestanın evrimindeki en büyük adımlardan biridir. geçmişte farklı çelesta yapımcıları da bulunmasına karşın günümüzde sadece yamaha ve schiedmayer çelesta üretimi yapmaktadır.