Hala Tam Olarak Açıklanamamış Bir Dünya Gizemi: Deprem Işıkları
deprem ışıkları, henüz açıklanamamış çarpıcı bir doğa olayıdır. atmosferin farklı yüksekliklerinde gözlemlenen, çeşitli renkler, farklı şekiller ve zaman zaman doğrusal hareketler sergileyen ışıklardır. tektonik gerilimin yüksek olduğu bölgelerde daha sık görülmektedir veya en azından bu yönde bir yakıştırma vardır. adının uyandırdığı izlenime rağmen depremlerle herhangi bir ilişkisi kanıtlanmış değildir.
tektonik gerilime bağlı olarak iyonosfer tabakasında meydana gelen bir doğa olayı olduğu yönünde bir teorisi bulunmakla birlikte çok daha alçak irtifalarda da gözlemlenebilmektedir. bu ikisinin farklı türden olaylar olması, daha alçaklarda gözlemlenenlerin ball lightning denen ve bilinmezliğini eşit derecede koruyan vakayla alakalı olması mümkündür.
fukuşima (2011) ve l'aquila (2009) depremlerinde oldukça net görülen bu ışıklara diğer depremlerde neden rastlanılmadığı, her depremde bu ışığın neden oluşmadığı ve bu ışıkların kaynağı hala araştırılıyor.
konuyla ilgili rutgers üniversitesi'nden profesör troy shinbrot, yaptığı deneylerde tuhaf sonuçlar elde etti.
shinbrot, un doldurulmuş bir tası içinde kırıklar oluşturacak şekilde sallayarak, 200 voltluk bir enerji yükü yaratmayı başardı. daha sonrasında ise un yerine değişik tozlar koyup deneyi tekrarladı ve yine elektrik enerjisi çıkardı.
aynı etki jeolojik fay hatlarının üstünde de oluyorsa, deprem sırasında oluşan kayma ve çatlaklar sebebiyle milyonlarca voltluk statik elektrik yükü çıkması gerekir, ışığın kaynağı hakkında bir fikir sahibi olunurdu. oysa her depremde bu ışıkların görülmemesi, bu ışıkların görüldüğü her zaman da peşinden deprem gelmemesi bu olgunun açıklanmasını zorlaştırıyor.
8 eylül 2017 meksika depremi 8.2
mart 1977 romanya braşov depremi 7.2
13 kasım 2016 yeni zelanda depremi 7.8
deprem ışıklarının oluşmasına katkı sağlayan faktörlerden biri ise yer altına pompalanan sular. doğal ya da insan eliyle yer altına pompalanan su fazlalığının da deprem ışıklarının oluşmasında ciddi bir katkısı var. yer altına pompalanan su fazlalığı, ya yüksek bir gerilim oluşturuyor ya da fay zonlarını kayganlaştırıp depremi tetikliyor. colorado'da yer altına pompalanan atık suyun 1500 civarında küçük depreme sebep olduğu ve bu bölgeye 100 km. yakın olan her yerde deprem ışıklarına normalden daha fazla rastlanıldığı belirtiliyor.
örnek olarak, 12 mayıs 2008 tarihindeki çin'in sichuan bölgesinde yaşanılan 7.9 büyüklüğündeki depremin 30 dakika öncesinde deprem ışığı görülmüştür. yaşanılan bu depremde 90bin insan hayatını kaybetmiş ve yapılan araştırmalar sonucu deprem sebebi olarak üç boğaz barajında biriken sular olduğu anlaşılmıştır:
oysa memphis eyalet üniversitesi deprem araştırmaları merkezi'nden arch johnston'a göre yaşanılan bu olayın sebebi sonoilüminesans olgusudur. yani, suyun ultrasonik titreşimlerle uyarılması sonucu ışık saçmasıdır.
tetikleyici faktörü henüz tam olarak bilinmese de, deprem ışıklarının ortak noktası dikey faylar üzerinde yaşanılan depremlerde görülmesidir. (bkz: san andreas fayı)
fay hattının kırılması kolay olmadığından, bu süre boyunca oluşan elektrik akımı stress sonuna kadar akabiliyor ve bu da ışığın ne zaman meydana çıkacağını tahmin etmeyi imkansız hale getiriyor.
ekleme: 99 istanbul depremiyle ilgili şöyle bir şey de varmış: