Günün Birinde İllaki Var Olacağı Düşünülen Boltzmann Beyni'nin Anlaşılır Bir Açıklaması
bir zarı atmaya başlarsanız bir noktada mutlaka 6 gelecektir.
iki zarı atmaya başlarsanız bir noktada ikisi de 6 gelecektir. sadece biraz daha uzun sürer.
10 tane zarın hepsinin 6 gelmesi ise çok daha uzun sürecektir. ama eninde sonunda gelir.
eğer sonsuz zamanınız varsa 1 milyon tane de zar atsanız eninde sonunda hepsinin 6 geleceği bir an olacaktır.
aynı şekilde, atomların rastgele bozulup dizildiği bir ortamda eğer sonsuz zamanınız varsa bu atomlar dizilirken eninde sonunda mantıklı bir nesneye dönüşecektir. bir buzdolabı, maşrapa, çam ağacı vs. ya da işlevsel bir insan beyni.
boltzmann'a göre bir sistem zaman geçtikçe daha olası hale gelir. evrende başlarda bir şeyin rastgele gerçekleşmesi düşük bir olasılıkken zaman ilerledikçe rastgelelik artacaktır. olasılığın en yüksek olduğu durumda ise atomlar artık rastgele bir şekilde bir dizilip bir ayrışıyordur. her dizildikleri anda ortaya anlamlı bir nesnenin çıkması olasılık dahilindedir.
elimizde sonsuz zaman olduğu için o olasılık eninde sonunda mutlaka gerçekleşecektir. 1 milyon tane zarın hepsinin 6 gelmesi gibi, eninde sonunda bu atomlar da bir spor ayakkabısı veya şifonyer gibi rastgele bir nesne oluşturacaktır.
işte bu olasılıklardan biri de atomların dizilip tam işlevsel bir insan beynini oluşturmasıdır. bu şekilde oluşmuş olan beyne boltzmann beyni denir.
ama bu ismi veren boltzmann'ın kendisi değil andreas albrecht ve lorenzo sorbo'dur. bunu arthur eddington'ın rastgele bir nesnenin gerçekleşmesi için koskoca bir evrenin değil sadece bize benzeyen bir gözlemcinin var olmasının yeterli olacağını söylemesi üzerine geliştirmişlerdir.
bu teori üzerine çok fazla yazılıp çizilmiştir. mesela bu rastgelelik sonucunda bir jüpiter beyni oluşadabileceği söylenir. veya evren sonlandıktan sonra ve tam düzensiz hale geldiğinde bu olasılıklar sonucunda hakim-i mutlak bir varlığın meydana geleceğini ve yeni bir evren yaratabileceğini iddia edenler bulunur. veya bütün atomların bir araya gelip yeni bir big bang oluşturacağı düşünülür.
eğer fizikalizm doğruysa o halde boltzmann beyninde hafıza, anılar ve kişilik de halihazırda oluşacaktır. yani bu beyin bir süreç sonucu evrimleşerek ve bir hayat döngüsü sonucunda var olmamış olsa bile bunları sanki yaşamış gibi anıları ve kişiliği de olacaktır.
Fizikçi Ludwig Boltzmann
sıradanlık ilkesi
boltzmann beyni sıradanlık ilkesinden faydalanır. evrende bir beynin bulunması sıradan bir şey değildir. tam düzensizlikte anlık olarak düzenlilikler denk gelir. dolayısıyla evrenin rastgele oluşma ihtimali bir insan beyninin oluşma ihtimalinden daha düşüktür çünkü evrenin kendisi insan beyninden daha karmaşıktır. eğer boltzmann evreni gerçekleşebilirse o halde boltzmann beyninin gerçekleşmesi son derece olağandır.
hatta sonsuzlukta bir evrenin oluşup insan beynini doğal yollardan (dünyanın oluşması, canlıların evrimi vs) oluşturma ihtimali, rastgele boltzmann beyinlerinin durduk yere var olma ihtimalinden çok daha düşüktür. hatta öyle ki eğer evren sonsuzsa o zaman bir boltzmann beyninin oluşma ihtimali kesindir. son zamanlarda duyduğunuz "bilim adamları evrenin simulasyon olduğunu kanıtladı" gibi haberlerin temelinde bu düşünce yatıyor. bir boltzmann simulasyonu olma ihtimalimizin belirli bir oluşum süreci olan bireyler olma ihtimalinden daha yüksek olduğunu düşünüyorlar.
hatta bugüne dek yaşamış olan bütün insanların beyinsel fonksiyonlarını simüle edecek kadar gelişmiş bir jüpiter beyninin evrende rastgele meydana gelme olasılığı da daha büyüktür.
ama unutmayalım ki boltzmann kendi hipotezlerini ortaya koyarken büyük patlama henüz kanıtlanmamıştı (daha doğrusu güçlü argümanlarla ortaya konmamıştı). insanlar hala evrenin ezeli ve sonsuz olduğunu düşünüyordu. günümüzde ise zaten atomların var olup yok olduğunu, yani evrenin başlangıcından günümüze gelene kadar var olan atom sayısının aynı olmadığını biliyoruz.