DOĞA 6 Haziran 2022
56,3b OKUNMA     695 PAYLAŞIM

Güneş Sıcaksa Yükseklerde Hava Neden Soğuk?

Güneş, 149 milyon kilometre öteden Dünya'yı ısıtıyor ve aydınlatıyor. Peki neden yükseklere çıkınca hava soğuyor?

bu sorunun cevabı için atmosferin katmanlarını anlamak gerekir.

en alt katman olan, meteoroloji olaylarının gözlemlendiği troposferde hava, yükseldikçe soğur. bu durum tropopoz bölgesine kadar devam eder. troposfere gelene kadar güneş'in yüksek enerjili ışımaları zaten diğer atmosfer katmanlarında absorbe edildiğinden yukarı çıktıkça hava soğur. çünkü yukarıda hava miktarı azdır, dolayısıyla ışınların enerjisini emip ısınacak molekül adedi de az olduğundan hava soğur. halbuki yerdeki zemin çok daha fazla ısı soğurur. ayrıca aşağıda nem daha çoktur, o da ısıyı tutar. ayrıca dünya'nın iç çekirdeği de sıcak olduğundan magmadan yüzeye ısı transferi olur.


stratosferdeyse yükseldikçe hava sıcaklığı artar. sebebi yüksek enerjili ultraviyole ışınlardır. bu ışınları hepinizin bildiği ozon tabakası soğurur. bu artış mezosfer ile stratosferin arasındaki sınır kabul edilen stratopoza kadar devam eder

bir üstteki katman mezosferde ise hava yükseldikçe soğur. hatta bayağı soğur. -100 dereceler görülür. atmosferin en soğuk katmanı burasıdır ve soğuma mezopoza kadar devam eder.

daha üstte egzosfer ve termosfer diye iki katman bulunur. burada güneş'ten gelen yüksek enerjili alfa ve beta partikülleri absorbe edilir. bunlar çok kolay soğurulan şeyler olduğu için alt katmanlara gelemez. bu nedenle buralara iyonosfer de denir.

dolayısıyla sıcaklık tekrardan yükselir. hem de çok yükselir. termosferdeki sıcaklıklar termopozda güneş fırtınalarına bağlı olarak 2000 dereceyi bile bulabilir. termopozdan egzosfere doğru daha da yukarı gittikçe madde yoğunluğu çok azaldığından sıcaklık önemsiz gelir. sonrası da uzay boşluğu zaten.