örneklerdeki farklılık sadece biçimsel niteliklerinden ileri gelmiyor; ilham verici yanları daha çok bütünsel bir yaklaşım meselesi. çözümleri ile gün ışığının nasıl kontrol edilebileceği üzerine yeni estetik çözümler öne sürüyorlar. ister bir doku olsun yada bir detay, sundukları çözümler ile ışığı estetik bir “malzemeye” dönüştürmeleri ve mevcutta var olan yapılara maddi manevi yeni değerler kazandırmaları söz konusu.

1. kimbell art museum / louis ı. kahn

texas’ta bulunan kimbell sanat müzesi, louis kahn tarafından tasarlanmış, bina 1972’de halka açılmış. kahn-2kahn’ın doğal gün ışığını müzenin galerilerine eşit biçimde dağıtmak için önerdiği dahiyane çözüm ise enstitü binasını modern mimarinin önemli yapıtlarından biri haline getirmiş.

doğal ışık sıralı kubbelerin tepesindeki pleksiglas paneller yardımı ile silindirik varil tonozlardan içeriye süzülüyor. beton duvarlar üzerinde gümüşi yansımalar oluşturan bu detay sayesinde müzede sergilenen eserler de eşit olarak aydınlatılmış oluyor.

2. daylight house / takeshi-hosaka-architects / japonya

japon mimar takeshi hosaka tarafından tasarlanmış olan ev 2011 yılında tamamlanmış. penceresiz ahşap duvarlar ve merkezi bir açık plan kullanılan evde, tavanda derin karolaj sistemi oluşturulmuş. bu yırtıkları kapatmak için kullanılan kavisli akrilik tavan plakaları sayesinde gün ışığı 24 saat boyunca farklı biçimlerde indirek olarak iç mekana aktarılıyor. 

3. kolumba art museum / peter zumthor- köln

peter zumthor tarafından tasarlanan kolumba sanat müzesi, sanatın düşündüren ve manevi hisleri harekete geçiren gücünü vurgulamak isteyen bir kurum. müze, bulunduğu alanda yer alan gotik kilisenin parçalarınını, tarihi roma ve ortaçağa kadar uzanan taş duvarlar bir araya getirmesi ile ünlü. isviçreli mimar zumthor ise malzeme kullanımı ve eserlerinde yapısal detaylara verdiği hassasiyet ile tanınıyor.

doğru bir çalışma ortaklığı diyebileceğimiz proje, yeni yapılan tuğla duvarları ile gün ışığını etkileyici bir biçimde içeri süzerken, içten dışa taşınan değerleri de başarı ile vurgulamış oluyor.

4. carlo scarpa / museo canoviano

1836 yılında francesco lazzari tarafından tasarlanan müze binası, 1957 yılında ünlü venedikli mimar carlo scarpa tarafından yenilenmiş. scarpa, mevcut müze galerilerin iyileştirilmesine yönelik çalışmaları sırasında ışığın kendisi için problem yarattığından bahseder. galeride sergilenen eserlerin resim değil heykellerden oluşması, üstelik bu heykellerin ahşap ya da mermer değil kötü hava şartlarına oldukça duyarlı bir malzeme olan alçıdan yapılmış olmaları ve ışığa ihtiyaç duymaları sebebiyle yapıya camdan ışık yuvaları açmayı önermiş.bu sayede gün ışığı gün içerisinde heykeller üzerinde dolanıyor ve bu ışık sürekli değiştiğinden olumsuz etkilere karşı korunmuş oluyorlar.

5. rock church / (bkz: temppeliaukio church) - helsinki

temppeliaukio kilisesi helsinki töölö mahallesi’nde bir lutheran kilise. kilise mimar kardeşler timo ve tuomo suomalainen tarafından 1961 yılında tasarlanmış, bina yapım süresince bazı gecikmeler ile ancak 1969’da tamamlanabilmiş. katı kayanın doğrudan oyulması ile inşa edilen kilise oldukça turistik bir rock church 1mimari yapıya dönüşmüş durumda.

tavanı oluşturan merkezi daire etrafında oluşturulan ızgara sistemi ışığı içine oyulduğu kayalar üzerinde gezdirirken, kilise harika akustiği sayesinde uzun yaz günlerinde unutulmaz konserlere sahne oluyor.

kaynak: deniz üner