Grafik Roman ve Çizgi Roman Arasındaki Fark Nedir?
Sorunsal şu şekilde
grafik roman... türkçede esasında kullanılan bir karşılığı yok bu tabirin sanırsam. amerika'da graphic novel ile kastedilen şey kitap boyutlarına getirilmiş, birkaç sayıdan oluşan derlemeler genelde. tabii bir şeyleri derlemeyip direkt 200 sayfalık graphic novel halinde çıkartmak da mümkün. misal sandman'in tüm serisi herbiri 7-8 sayı içeren 11 graphic novel şeklinde piyasaya sürülmüş... ama sonuçta sandman'e yine comics diye hitap edilir. nitekim çoğu seri böyle, önce fasikül olarak yayınlanıp belli bir zaman geçtikten sonra yavaş yavaş ciltlenip bu şekle giriyor.
Neyi, nasıl isimlendirmeliyiz peki?
esasında türkçe dili için grafik roman gibi bir ifade ayrımına gerek yoktur. biz zaten bu sanat dalını en başında resimli roman, sonra da çizgi roman şeklinde isimlendirerek sorunu -farkında olmadan da olsa- kökten çözmüşüz. çünkü çizgi roman esasında bu sanat dalının adıdır türkçede. comic, fumetti, manga, grafik roman gibi şeyler ise formatın adıdır. amerikalılar 1900'lerin başında bu sanat dalına comic (komik şeyler) deme gafletinde bulundukları için ve daha sonra da bu sanat formu ilerledikçe, bunun yetişkinlere hitap eden örneklerini komik diye isimlendirmek absürt kaçacağı için yeni bir ifade arayışına gitmişler ve graphic novel, yani grafik roman ismini ortaya çıkartmışlardır.
evet grafik roman bu yazdığım diğer türler gibi belli bir ekole bağlı kalmaz, genellikle çok sayfalı ve genellikle yetişkinlere daha çok hitap ettiği sürece (çocuklar için olanları da var) her ekol grafik roman formatında yayınlanabilir genellikle. esasında anlam ayrımı çok da kesin olan bir şey değildir.
Grafik roman tarzında daha sık görülen konu ve işleyişler
grafik romanın ana akım çizgi romanlardan en büyük farkı, son dönem alışık olduğumuz yabancı tv dizileri gibi enteresan ve zengin bir kurgu üzerine şekillenmiş olması ve bu çizgide işlemesi, çoğunlukla başı ve sonu belli bir hikaye anlatması olan progressive çizgi romancılıktır. klasik çizgi romanlardaki ana karakter odaklı, bitmeyen, sürekli yeni maceralara yelken açan süper kahraman miti hikayeleri yerine, olaylar ve işlenen konseptin detayları kurgusuna ağırlık vererek büyük çoğunluğu realistik olarak inşa edilmiş temellere oturur. karakterlerin psikolojilerine daha derin olarak iner, meydana gelen olayların etkileri daha zengin ve detaylı olarak işlenir. hikayeler çoğunlukla ağırdır, rahatsız edicidir, acı gerçekleri vurgular. hem derinlikleri, hem de karanlık yönleriyle tamamen yetişkinlere hitap eder. ingilizcesi yetersiz olanlar için maalesef çok sınırlı kaynak vardır. ama çok büyük çoğunluğu ingilizce olan kaynakları rahatça okuyabildikten sonra, kitap okuma fırsatı her an mümkün olamayan ofiste cdisplay programı yardımıyla kahve eşliğinde okumanın keyfi paha biçilmezdir.
(bkz: the walking dead)
(bkz: y the last man)
(bkz: persepolis)
Bir uzmanın yorumuyla bitirelim
"batman grafik roman olamaz örneğin. ayrıksı bir serüven yaşayabilir ama o, her şeyi başaran bir kahramandır, biz esasen onu muktedirliğini izleriz. başka bir örnek, çok da severim, ken parker edebiyat okurundan büyük ilgi görür, çizgi roman okurunun alışık olmadığı serüvenler yaşar ama o da grafik roman değildir. orada ayrıksı ve marjinal duran esasen yan hikâyedir, ya bir yan karakter ya da kahramanın dahil olduğu, ikincil kaldığı mesele ilginçtir. grafik roman, bir seriyal değildir, endüstriyel kodları, muktedir bir kahramanı ve klişe bir düalizmi yoktur. yazarı çizeri o kitabı kendi imkânlarıyla yayınlıyor diye, küçük bir yayınevi çıkarıyor veya tek albümde bitiyor diye bir kitap grafik roman olamaz. çoksatar kitap olmak, bir mantığı gerektirir, içeriği ta baştan belirler, satar ya da satmaz o ayrı bir şey. grafik romanlar bu bakımdan bir tepkidir ve zaten o refleks, edebi bir dilin taşıyıcısı olmayı gerektirir."
demiş levent cantek. çizgi roman ile grafik roman arasındaki farkı anlamak için oldukça doyurucu bir açıklama olduğunu düşünüyorum.