charles bonnet sendromu: göz hastalıklarına yakalanan veya görme kaybı yaşayan insanların yüzde 10 kadarı görsel sanrılar deneyimler. charles bonnet sendromu olarak bilinen tuhaf rahatsızlıkta, görme yetilerini kaybeden kişiler, gerçek olmadıklarını bildikleri çiçekler, kuşlar, insanlar, binalar gibi nesneler görmeye başlarlar. 1700 yıllarda yaşamış isviçreli düşünür charles bonnet, katarakttan dolayı görüşünü kaybetmiş büyükbabasının aslında orada bulunmayan nesneler ve hayvanlarla etkileşim kurmaya çalıştığını fark ettikten sonra tanımlamıştır bu bozukluğu.

cbs yaşayan kişiler, yaşa bağlı makula dejenerasyonu, katarakt, göz tansiyonu veya şeker hastalığı nedeniyle görmelerini kaybetmiş olabilirler. bunların çoğu ileri yaştaki kişilerde görülse de, cbs kimi zaman çocuklarda dahi görülebilir. cbs hakkında çok fazla şey bilinmese de, beynin, görsel uyaran azaldığında oluşan boşlukları kendi kendine doldurması olduğu söylenebilir. cbs’in tanı koymada kullanılan bir testi ve tedavisi yoktur. en önemli şey, aklınızı yitirmediğinizi bilmek ve bu sendromu yaşadığınızın farkında olmaktır.

bu sendrom tıp literatüründe yüzyıllardır yer almakla birlikte tanıda sıklıkla gözden kaçar. iki nedenle: birincisi, çoğu hekimin sendromdan haberdar olmayıp belirtileri bunama olarak yorumlaması; ikincisi, halüsinasyonları görenlerin, gördükleri şeylerin kısmen beynin bir oyunu olduğu bilgisine yenik düşmesi. bazı araştırmalara göre bu kişilerin çoğu, zihinsel hastalık tanısından korktukları için doktora gördükleri sanrılardan bahsetmemektedir bile.

birdenbire olmayan şeyler gördüğünüzü fark etmek korkutucu bir durumdur. cbs yaşayanlar, evler, insanlar, ağaçlar, hayvanlar, fantastik yaratıklar, anlamsız geometrik şekiller ve daha pek çok farklı şey gördüklerini belirtmişlerdir. bazen bu görüntüler hareketli olabilir. görülen şeylerin normalden çok küçük veya çok büyük olması da mümkün. parmak insanlar, devasa karıncalar görebilirsiniz, sakin olun. görüntülerin gerçek hayatın fonuyla birleşmesi de mümkün olabilir. yani bir inek halüsinasyonu görüyorsanız ve baktığınız yerde yatağınız duruyorsa, yatağınızın üzerinde bir inek olduğunu görebilirsiniz. bazen bu görüntülerin gerçek olmadığını anlamak kolaydır. tencerenin içinde bir ejderha görmek oldukça gerçek dışıdır. peki ya yatağınızda bir örümcek görürseniz? evinizin içinde insanlar görmek de hayli ürkütücü olabilir. böyle durumlarda herhalde görüntünün gerçek olup olmadığını öğrenmeye çalışmaktan başka bir çare yok. cbs yaşadığınızın farkında olursanız, en azından paniğe kapılmadan önce, bunun beyninizin bir oyunu olduğunu düşünebilirsiniz.

cbs yaşayanlar halüsinasyonların bazen birkaç gün kaldığını belirtmişlerdir. yani uyuyup uyanıyorsunuz ve o güzel kedi ya da cehennem zebanisi hala gözünüzün önünde. oldukça zor bir durum. işin ilginç yönlerinden biri de bu görüntülerin kişinin o anki görme düzeyinden çok daha iyi olması. normalde bir arabayı sadece ana hatlarıyla görebilen, rengini dahi ayırt edemeyen biri, halüsinasyonunda arabanın plakasını dahi görebilir.

klinisyenlere göre ise bu noktada en önemli şey, hastanın kendisine bir tür gerçeklik testi uygulayarak, gördüğü şeyin sanrı olup olmadığını anlayabilmesidir. böyle durumlarda rahatsızlık yalancı sanrı olarak adlandırılır. sanrı görüp görmediğinizi bilmek bazen çok zor olabilir elbette. şu anda bile masanızın üzerinde bir gümüş kalem sanrısı görüyor ve gerçekliğinden kuşkulanmıyor olabilirsiniz; varlığı ne de olsa akla aykırı değil. saptanması görece kolay olan sanrılar, gerçekten de tuhaf olanlardır. çünkü bildiğimiz kadarıyla sanrı, hepimizin sürekli gördüğü bir şeydir.

gördüğümüz üzere, normal algı dediğimiz şey aslında sanrılardan pek de farklı değildir; ikincisinin dış kaynaklı girdilerle sabitlenmiyor olması dışında. aslında sanrı dediğimiz şeyi basitçe, sabitlenmemiş görüş olarak tanımlamak da mümkündür.

kaynak: david eagleman / incognito

(2)